| Гравюраларды гранит, порфир, диорит, құм тас, сланец-филлит беттеріне салған. Орындау техникасында үш әдіс: нуктелеу, сызу, бояу қолданылған. Қайталанбас қызықты ескерткіш - Шет ауданындағы Тесіктас үңгіріндегі қызыл жіп сызықпен белдеуленген көне заман бүқасының суреті. Мұнда жоғарыда аталған үш әдіс те қолданылған. Бұл гравюраны ең алғаш қырқыншы жылдары (XX ғ.) Әлкей Марғұлан зерттеген. Сарыарқа аймағында кездесетін петроглифтері мен суреттері «маманданған дараланған суретшілер мен граверлардың шығармашылық әрекеттерімен байланысты жасалған»
Тесіктас үңгірінің төбесінде бұқа-тұрлар салынған. Әдеттегіше жартастардағы суреттерде бұқаның басын төмен салып, тыныш тұрған күйі де бейнеленген. Бұқаның басы, мықты мүйізі әжептәуір дәлдікпен салынған, денесінің мығым келген кеуде жағы өркешімен жақсы көрсетілген. Баянауыл, Тесіктас және Бұқтырма үңгірлеріндегі суреттер қызыл охрамен салынған.
Ертедегі адамның санасында Көк Тәңірге, күн мен айға, басқа да табиғат құбылыстарға табыну басым болған. Петроглифтерде мифологиялық сюжеттер, діни нанымдар, әдет-ғұрып сахналары - «Көкке табыну», «Кунге сиыну», «Көк Тәңірге жол тарту», «Құрбандық шалу салты», «Ата-бабалардың киелі ағашының түбінде құрбан шалу», «Жылқы пірі – Қамбар ата», «Түйе пірі - Ойсылқара», «Қымыз мұрындыққа байланысты бір ғұрыптық көрініс» бейнелеген. Бір петроглиф ерекше таң қалдырады. Онда нанымсенімдік сахна бейнеленген: қүрбандыққа шалынатын жылқылардың алдында аласұра билеп жүрген бақсы аспан құдайлары пішінділері мен билеп жүрген адамдардың ортасында бейнеленген. Солтүстік Балқаш өңірі мен Шу-Іле тауларындағы петроглифтер ерекше қызық. Бір сюжеттерінде көшпенділердің діни сенімдері мен олардың өміріндегі әдеп-ғұрыптық сахналарын көреміз.
Достарыңызбен бөлісу: |
