Пәннің тақырыптық жоспары

«Өркениет» түсінігі. «Өркениет» түсінігін зерттеудегі негізгі тәсілдері.Зерттеудің теориялары мен тәсілдері.

Өркениеттің дәстүрлі (аграрлық）түрі: көшпелі және отырықшы-егіншілік

Өркениеттің дәстүрлі (аграрлы) түрі: отырықшы-егіншілік, көшпелі.

Өркениеттің индустриалдық даму кезеңі. Өркениеттің постиндустриалды даму кезеңі

Өркениет дамуының индустриалдық және постиндустриалдық кезеңдері. Қазіргі заманғы өркениеттің дамуына ақпараттық технологиялардың ықпалы. Әлем өркениеттерінің тарихы.

Ежелгі әлем өркениеті

Ежелгі әлем өркениеттері (Ежелгі Египет, Ежелгі Месопотамия, Ежелгі Қытай, Ежелгі Үндістан, Ежелгі Греция, Ежелгі Рим).

Африка, Америка, Австралия және Океанияның дәстүрлі өркениеттері

Африка (бушмендер, нубийлер, Гана, Мали, Сунгай), Америка (майя, инктер, ацтектер) және Австралия мен Океанияның (полинезиялық, Таити аралының тайпалары, гавайлықтар) дәстүрлі өркениеттері.

Әлемдік діндер және өркениеттердің дамуы

Ежелгі діни наным-сенімдер (синтоизм, индуизм, иудаизм, зороастризм, манихейлік, даосизм). Ежелгі философиялық ілімдер (Платон, Сократ, Аристотель, Конфуций, Лао Цзы). Әлемдік діндер және өркениеттің дамуы (буддизм, христиандық, ислам). Қазіргі заманғы әлемдік діндердің даму тенденциялары. Қазіргі заманғы деструктивті діни ұйымдар мен ағымдар. Өркениеттердің өзара әрекеттесуі

Өркениеттер әрекеттестігінің сауда- экономикалық саласы

Өркениеттердің сауда-экономика саласындағы өзара әрекеттесулері (Ұлы жібек жолы, халықаралық ұйымдар: Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ), Халықаралық валюта қоры (ХВҚ), Мұнай экспорттаушы елдер ұйымы (МЭЕҰ), Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ), Еуразиялық Экономикалық Одақ (ЕАЭО)және тағы басқалар).

Өркениеттер әрекеттестігінің дипломатиялық және әскери саласы

Өркениеттердің дипломатиялық саладағы өзара әрекеттесулері. Дипломатия өркениеттердің өзара жақындасу факторы ретінде. Өркениеттердің өзара әрекеттесуінің әскери-саяси аспектісі (жаулаушылық соғыстар, отарлық экспансия, әскери-саяси одақтар, дүниежүзілік соғыстар, қырғи-қабақ соғыс, жергілікті қақтығыстар, этносаралық қақтығыстар).

Мәдениеттер диалогі

Мәдениеттер диалогі (мәдениеттердің өзара әрекеттесуі мен өзара ықпалдары).

1. 
   Әлем өркениеттерінің тарихы мен олардың өзара әрекеттесуін түсіндіру.
   

2. 
   Тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін «өркениет», «өркениет типі» терминдерін қолданады;
   
3. 
   Ақпараттық технологиялардың қазіргі өркениеттің дамуына әсерін анықтайды;
   
4. 
   Ежелгі өркениеттердің ерекшеліктерін оларға тән белгілерін салыстырмалы талдау негізінде анықтайды.
   

1. 
   Әлем өркениеттері мен діндердің даму тарихын, ерекшеліктерін сараптау.
   

1. 
   Шаруашылық қызмет пен өркениеттік даму арасындағы байланысты талдайды;
   
2. 
   Әлемдік діндердің философиялық негіздерін түсіндіреді;
   
3. 
   Қазіргі кездегі өркениет жағдайында әлемдік діндердің даму тенденцияларын талдайды;
   
4. 
   Әлемдік экономиканың дамуындағы халықаралық ұйымдардың рөлін анықтау
   
5. 
   Өркениеттерді жақындастыру факторы ретінде дипломатияның маңызын жүйелейді.
   

1. 
   Адамзат тарихындағы жаулап алушылық жорықтар, отаршыл экспансия және жаһандық мәселелердің себептерін, байланысын бағалау.
   

1. 
   Ежелгі және орта ғасырлардағы жаулап алушылық жорықтардың себептерін, отаршыл экспансия мен қазіргі замандағы жаһандық мәселелердің себеп-салдарлық байланысын анықтайды;
   
2. 
   Қазіргі өркениеттің даму контекстінде әскери қақтығыстардың ерекшеліктері мен салдарларынталдайды;
   
3. 
   Жаһанданудың жағымды және жағымсыз жақтарын анықтай отырып, оның қоғамның рухани дамуына әсерін қорытындылайды.
   

этникалық және әлеуметтік процестер: Антропогенез және этногенез. Адамның пайда болуы туралы теориялар (діни, ғарыштық, эволюциялық).

Этностардың пайда болуы туралы теориялар Этносаралық қатынастар: проблемалары және қарама-қайшылықтары

«Этнос», «этногенез», «ұлт» ұғымдары. Этностардың пайда болуына байланысты теориялар.

Әлемнің этникалық картасы: өткен заманда және қазіргі уақытта

Әлемнің этникалық картасы: өткен заман және қазіргі уақытта (ұлттық мемлекеттердің қалыптасуы мен ыдырауы, «ұлттық сана», этностардың ассимиляциясы, шағын этностардың проблемалары). Әлем тарихындағы этносаралық қатынастар. Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары.

Этносаралық қатынастар: бейбіт өзара әрекеттестік тәсілдері

Ұлтаралық қатынастар: мәселелер және қарама-қайшылықтар. Ұлтаралық қақтығыстардың себептері мен салдарлары (ұлтшылдық, шовинизм, нәсілдік кемсітушілік, нацизм). Этностардың бейбіт өзара әрекеттесуінің тәсілдері (халықаралық интеграция, Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ), Еуропа Одағы (ЕО), Түркі мәдениетін және өнерін дамыту халықаралық ұйымы(ТҮРКСОЙ), Еуразиялық Экономикалық Одақ (ЕАЭО), Ислам Ынтымақтастық Ұйымы (ИЫҰ), Қазақстан халқы Ассамблеясы және тағы басқалар).

Социогенез туралы теориялардың алуан түрлілігі. Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары

Социогез туралы теориялардың әртүрлілігі (формациялық тәсіл, өркениеттік тәсіл және тағы басқалар). Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары (қоғам ұйымдасуының қандық-туыстық, көршілік-аумақтық, макроэтникалық қағидалары). Қазіргі қоғамның әлеуметтік стратификациясы.

1. 
   Тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін «этнос», «этногенез», «ұлт» ,«социогенез», «формациялық әдіс», «өркениеттік әдіс» ұғымдарын қолданады;
   
2. 
   Ұлтаралық қақтығыстардың пайда болуының себеп-салдарлық байланысын түсіндіреді.
   

49. 
    ұлтаралық қатынастардың сипатын, интеграциялық процестердің тиімділігін негіздеу.
    

50. 
    Тарихи оқиғаларды талдау негізінде қазіргі кездегі ұлтаралық қатынастардың сипатын түсіндіреді;
    
51. 
    Қазіргі кездегі интеграциялық процестердің тиімділігін салыстырады ;
    
52. 
    Ұлтаралық келісімнің қазақстандық үлгісінің мысалында этностар арасындағы бейбіт әрекеттестіктің мүмкіндігін талдайды;
    

1. 
   Этникалық және мәдени
   

1. 
   Қазіргі қоғамның әлеуметтік стратификациясын зерттейді;
   
2. 
   Жаһандану жағдайындағы этникалық және мәдени
   
3. 
   Әртүрлілікті сақтаудың маңыздылы- ғын қорытындылайды;
   
4. 
   Антропогенездің әртүрлі теорияларын жүйелейді;
   
5. 
   Қоғамдағы әлеуметтік стратификацияны болжайды.
   

Мемлекет. Саяси билік. Саяси институт. Мемлекет формаларының типологиясы. Мемлекеттің пайда болуының теориясы.

Мемлекет формаларының эволюциясы: ежелгі кезеңнен бүгінгі күнге дейін

Мемлекеттің тарихи типтері, формалары және саяси режимдер. «Мемлекет», «билік», «басқару институты» ұғымдары. Мемлекеттің пайда болу теориялары (Аристотель, Платон, Конфуций, Ф. Аквинский, Н. Макиавелли, Дж. Локк, Т. Гоббс,

Саяси режимдердің типтері

Саяси режимдердің типтері (тоталитарлық, авторитарлық, демократиялық). Әлем тарихының барысына әсер еткен әскери - саяси оқиғалар.

Антикалық кезеңдегі әлемдік империялардың қалыптасуы

Антикалық дәуірдегі әлемдік империяларының қалыптасуы (Парсы империясы, Александр Македонский империясы, Рим империясы).

Ғұндардың жаулап алушылық жорықтары ежелгі заманнан ортағасырларға өтудің бір факторы ретінде

Ғұндардың жаулап алушылық жорықтары Батыс Рим империясының ыдырауы мен антикалық кезеңінен орта ғасырларға көшу процесінің бір факторы ретінде.

Араб шапқыншылықтары мен Крест жорықтары

Араб шапқыншылықтары мен Крест жорықтары (Араб халифаты мен кресшілер мемлекеттерінің құрылуы мен ыдырауы).

Еуразия картасының өзгеруіне Шыңғысхан жорықтарының ықпалы

Еуразия картасының өзгеруіне Шыңғысхан жорықтарының әсері (Моңғол империясы, Алтын Орда, Әмір Темір империясы, Мәскеу мемлекеті, Құбылай мемлекеті, Ильханат).

Еуропаның өзгеруіне Наполеон жорықтарының әсері

Еуропаның өзгеруіне Наполеон жорықтарының әсері (капиталистік дамудың жеделдетілуі, Еуропада либералдық әлеуметтік идеялардың таратылуы).

ХХ ғасырдағы дүниежүзілік соғыстардың халықаралық қатынастар жүйесіне әсері

Дүниежүзілік соғыстар және халықаралық қатынастар жүйесі: Версаль - Вашингтон, Ялта - Потсдам жүйелері. Революциялар қоғам өзгеруінің бір факторы ретінде.

Буржуазиялық революциялар – индустриалды қоғамның құрылуының катализаторы

Буржуазиялық революциялар индустриалды қоғам қалыптасуының катализаторы ретінде (XVII ғасырдағы Ағылшын буржуазиялық революциясы, XVIII ғасырдағы Француз буржуазиялық революцияы, АҚШ-ғы тәуелсіздік үшін соғыс, Еуропадағы 1848 жылғы «ұлттар көктемі»).

Социалистік революция әлеуметтік теңдік идеяларын жүзеге асырудың радикалды әдісі ретінде

Социалистік революция әлеуметтік теңдік идеяларын жүзеге асырудың радикалды тәсілі ретінде (1917 жылғы Қазан Социалистік революциясы, Қытайдағы 1946-1949 жылдардағы Азаматтық соғыс, 1959 жылғы Куба революциясы). Социалистік революциялар нәтижесіндегі қоғамдық құрылымының өзгеруі.

Қазіргі кездегі революциялар: себептері мен салдары

Қазіргі заманның революциялары: себептері мен салдарлары (Шығыс Еуропадағы 1989-1990 жылдардағы «барқыт революциясы», Таяу Шығыстағы 2010-2011 жылдардағы «Араб көктемі», бұрынғы Кеңес Одағы елдеріндегі «түрлі-түсті революциялар»). Қоғам проблемаларын революциялық жолмен шешудің салдарлары.

1. 
   Бірінші және екінші дүниежүзілік соғыстар мен буржуазиялық революциялардың себептері мен салдарларын тұжырымдау.
   

1. 
   Тарихи оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін «мемлекет», «билік», «басқару институты» терминдерін қолданады;
   
2. 
   Тарихи құжаттарды талдау негізінде - бірінші және екінші дүниежүзілік соғыстардың себептері мен салдарларын айқындайды;
   
3. 
   Буржуазиялық революциялардың нәтижесіндегі әлеуметтік құрылымдағы өзгерістерді саралайды.
   

1. 
   Мемлекеттердің тарихи формаларына тән белгілерін анықтайды;
   
2. 
   Тоталитарлық саяси режимнен қазіргі замандағы демократияға ауысудың ерекшеліктерін жүйелейді;
   
3. 
   Антика дәуірінде империялардың пайда болуының себептері мен салдарларын негіздейді;
   
4. 
   Дәйекті қорытындылар жасай отырып, араб шапқыншылықтары мен мен крест жорықтарының себептерін анықтайды;
   
5. 
   Моңғол шапқыншылығының Еуразиядағы ұлттық мемлекеттердің қалыптасу процесіне әсерін талдайды.
   

1. 
   Тарихи деректердің негізінде антикалық дәуірден орта ғасырларға өту заңдылығын тұжырымдайды;
   
2. 
   Революциялардың жағымды және жағымсыз салдарын анықтайды;
   
3. 
   Қоғамдық мәселелерді шешудің революциялық тәсілінің салдары жайлы қорытынды жасайды.
   

Адамзаттың мәдени мұрасын сақтап қалу жолдары. Адамзаттың тарихи-мәдени мұрасын сақтап қалуға бағытталған ЮНЕСКО-ның қызметі. ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мұрасының тізімі.

Әлемнің ең ірі мұражайлары: адамзаттың тарихи зердесінің қазынасы

Әлемнің ең ірі мұражайлары: адамзаттың тарихи зердесінің қазынасы (Эрмитаж, Лувр, Британ мұражайы, Метрополитен, Жапония Ұлттық мұражайы, Египет мұражайы, Уффици галереясы, Қазақстан Республикасының Ұлттық мұражайы және тағы басқалар). Әлем халықтарының тарихи-мәдени мұрасын зерттеу және сақтау барысындағы мұражайлардың рөлі. Өнер – қоғам дамуының көрінісі.

Тарихи процестер контекстіндегі өнердің бағыттары мен стильдері

Тарихи процестер аясындағы өнердің бағыттары мен стильдері (абстракционизм, модернизм, постмодернизм, авангардизм, футуризм, кубизм, сюрреализм, экспрессионизм, гиперреализм, хайтек стилі және тағы басқалар). Өнердің бағыттары мен стильдерінің дамуына қоғамдық процестердің тигізетін әсері.

Заманауи өнердің даму тенденциялары

Қазіргі кездегі өнердің даму тенденциялары. Бұқаралық мәдениет және оның қазіргі қоғамға тигізетін әсері (кино, радио, теледидар, интернет, спорт, музыка, қазіргі заманғы әдебиет, қазіргі заманғы бейнелеу өнері). Қазіргі қоғамның рухани-адамгершілік құндылықтары.

Жалпыадамзаттық адамгершілік құндылықтардың қалыптасуы

Жалпыадамзаттық моральдық құндылықтардың қалыптасуы (діни және философиялық идеялар, ұлттық әдет-ғұрыптар мен салт-дәстүрлер, фольклор, дәстүрлі музыка мен әдебиет, отбасылық құндылықтар).

Тарихи оқиғалар контекстіндегі құндылықтардың өзгеруі

Тарихи оқиғалар аясындағы құндылықтардың өзгеруі (ұлттық мемлекеттердің қалыптасуы, дүниежүзілік соғыстар, қырғи-қабақ соғыстың аяқталуы). Қоғамның адамгершілік құндылықтарды қайта бағалауына ықпал еткен ХХ ғасырдың тарихи оқиғалары.

Жаһандану жағдайындағы рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мәселесі

Жаһандану жағдайындағы рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мәселесі (прагматизм, рационализм, шектен тыс дарашылдық, нигилизм, конформизм, әлеуметтік апатия, тұтынушылық психология, діни фанатизм, неофашизм, бейресми жастар ұйымдары).

1. 
   Қоғамдағы өзгерістерді түсіну үшін «абстракцианизм», «модернизм», «постмодернизм», «авангардизм», «футуризм», «кубизм», «сюрреализм», «экспрессионизм», «гиперреализм», «хайтек» терминдерін қолданады;
   
2. 
   ЮНЕСКО қызметін мысалға ала отырып тарихи-мәдени мұраны сақтау жолдарын түсіндіреді;
   
3. 
   Әлемнің ең ірі мұражайларының ерекшеліктерін анықтайды.
   

1. 
   Әлем мәдениетінің көрнекті өкілдерінің шығармашылық туындыларын талдайды;
   
2. 
   Бұқаралық мәдениеттің ерекшеліктерін, оның қазіргі қоғамға әсерін негіздейді;
   
3. 
   Қоғамның тұрақты дамуы үшін қазіргі әлемнің жалпыадамзаттық адамгершілік құндылықтардың маңызын салыстырады.
   

1. 
   Қоғамның моральдық құндылықтарын қайта бағалауға септігін тигізген XX ғасырдың тарихи оқиғаларының ерекшеліктерін талдайды;
   
2. 
   Жаһанданудың ұлттық-мәдени дамуға әсерін қорытындылайды.
   

Экономикалық жүйелердің тарихи типтері: өзгеріс пен сабақтастық. Экономика және экономикалық жүйелердің типтері («экономика» және «экономикалық жүйе» ұғымдары). Елдердің экономикалық дамуының ерекшеліктері.

Дәстүрлі (аграрлық) экономика.

Нарықтық экономика (либералды экономика).

Жоспарлы (социалистік) экономика.

Аралас экономика. Табиғи және географиялық факторлардың мемлекеттердің экономикалық дамуына тигізетін әсері.

Табиғи және географиялық факторларға байланысты елдердің экономикалық мамандандырылуы (Парсы шығанағы елдері, Канада, Австралия, Түркия, Бразилия және тағы басқалар).

Мемлекеттердің экономикалық дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің тарихи мысалдары

Мемлекеттердің экономикалық дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің тарихи мысалдары (Жапония, Израиль, Сингапур, Малайзия және тағы басқалар).

Қазіргі кезеңде әлем елдерінің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі. Мемлекеттердің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі.

Қазіргі кезеңдегі мемлекеттердің біркелкі емес экономикалық даму мәселелері (бұрынғы отарлардың экономикалық дамуы, неоколониализм, шикізатқа бағытталған экономикалар). Мемлекеттер мен аймақтардың кедейшілік пен экономикалық артта қалушылыққа төтеп берудегі халықаралық ұйымдардың рөлі.

5. 
   Мемлекеттердің экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін «экономика» және «экономикалық жүйе» ұғымдарын қолданады;
   
6. 
   Әртүрлі мемлекеттердің мысалында экономиканың дәстүрлі (аграрлы) түріне тән белгілерін талдайды;
   
7. 
   Экономикалық жүйелердің түрлері туралы білімдерін пайдалана отырып, экономикалық дамудың ерекшеліктерін түсіндіреді.
   

1. 
   Әртүрлі елдердің мысалында нарықтық экономикаға тән ерекшеліктерді талдайды;
   
2. 
   Мемлекеттер мен аймақтардың шаруашылық мамандануының қалыптасуындағы табиғи-географиялық фактордың рөлін негіздейді;
   
3. 
   Мемлекеттер мен аймақтардың әркелкі экономикалық дамуын салыстырады.
   

1. 
   Экономиканың аралас түріне тән белгілерді анықтай отырып, оған көшудің себептерін талдайды;
   
2. 
   Қазіргі заман тарихында шектеуші табиғи-географиялық факторлар жағдайындағы мемлекеттердің сәтті экономикалық дамуының мысалдарын тұжырымдайды;
   
3. 
   Мемлекеттер мен аймақтардың кедейшілік пен экономикалық артта қалушылыққа төтеп берудегі халықаралық ұйымдардың рөлін зерттейді;
   
4. 
   Дамушы елдердің әлеуметтік-экономикалық артта қалушылыққа төтеп берудің ықтимал жолдарын болжайды.
   

Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам. Құқықтық мемелекет ұғымы, принциптері мен қалыптасуының тарихи алғышарттары (мемлекеттік билікті бөлу принципі, заңның үстемдігі, құқықтар мен бостандықтардың кепілдігі).

Құқықтық мемлекет принциптерінің жүзеге асырылуының тарихи тәжірибесі (Адам мен азаматтың құқықтары туралы декларациясы, АҚШ-тың тәуелсіздік туралы декларациясы, АҚШ-та құлдықты жою туралы Заң, Жалпыға бірдей адам құқықтарының декларациясы, Қазақстан Республикасының Конституциясы).

Азаматтық қоғамның түсінігі мен жалпы сипаттамасы (Үкіметтік емес ұйымдар, лоббизм, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар).

Мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің қазіргі заманғы даму тенденциялары. Үкіметтік емес ұйымдар және олардың азаматтық қоғамның қалыптасуы мен дамуындағы рөлі.

Әлемнің саяси жүйесінің өзгеруі.

Халықаралық қатынастардағы Ялта-Потсдам жүйесінің ыдырау себептері. Әлемнің биполярлы жүйесінің ерешеліктері. Әлем құрылысының постбиполярлық жүйесі. «Постбиполярлы жүйе», «көпвекторлы саясат», «бірполярлы әлем» ұғымдары. Халықаралық қатынастардың қазіргі замандағы тенденциялары.

Қазіргі кезеңдегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау мәселесі. Халықаралық қауіпсіздіктің қазіргі кездегі қауіп-қатерлері (сепаратизм, ланкестік, фундаментализм, экстремизм, босқындар мәселесі, ірі мемлекеттердің қарсыласуы).

Бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтаудағы мемлекеттердің бірлескен әрекеттері. Халықаралық және аймақтық ұйымдары: Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ), Еуропадағы Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымы (ЕҚЫҰ), НАТО, Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ), Азиядағы Өзара Ықпалдастық және Сенім Шаралары жөніндегі Кеңес (АӨСШК), Ұжымдық Қауіпсіздік туралы Шарт Ұйымы (ҰҚШҰ) және тағы басқалар.

1. 
   Әлемнің қазіргі саяси жүйесі бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау
   

1. 
   Құқықтық мемлекеттің қалыптасуының алғышарттарын зерттейді;
   
2. 
   Саяси-құқықтық процестер мен қазіргі кездегі халықаралық қатынастарды сипаттау үшін құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам «постбиполярлық жүйе», «көпвекторлы саясат», «бір полярлы әлем» ұғымдарын қолданады;
   
3. 
   Құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның құрылуының тарихи байланысын анықтайды;
   

1. 
   Мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің дамуының қазіргі тенденцияларын түсіндіру үшін «азаматтық қоғам» ұғымын қолданады;
   
2. 
   Азаматтық қоғамның қалыптасуын, адам құқықтарының Жалпы Декларациясын талдайды;
   
3. 
   Азаматтық қоғамның қалыптасуы мен дамуында үкіметтік емес ұйымдардың рөлін айқындайды.
   

1. 
   Тарихи оқиғалар, процестер мен құбылыстарды талдау негізінде қазіргі кездегі халықаралық қатынастардың даму тенденцияларын түсіндіреді;
   
2. 
   Қауіпсіз әлем дамуының ықтимал жолдарын болжайды;
   
3. 
   Бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтауға бағытталған халықаралық ұйымдардың қызметін тұжырымдайды.