Тақырып № 1. Әлеуметтік әлемді түсінудегі әлеуметтану. Дәріс тезистері: Әлеуметтануға
кіріспе.
Әлеуметтану
-
қоғамның
қалыптасуы, жұмыс істеуі және даму заңдылықтары туралы
ғылым.
Индивид және қоғам. Индивид - адам, табиғаттың жалпы
жан иесі, homo sapiens түрінің өкілі. Қоғам - жалпы мағынасында, мәдениеті ортақ, белгілі бір аумақта тұратын және
өздерін біртұтас, өзгеше бірлестік деп білетін адамдар тобы; тар мағынасында бұрыннан немесе жақсы танымал ұлттық бірлестік.
Әлеуметтік орта мен әлеуметтік мінез-құлық. Әлеуметтік
орта - адамдар тартылған қоғамдық қарым-қатынастармен
тұрақты байланыста болатын олардың қалыптасуы, тіршілік етуі,
дамуы және іс-әрекеттерінің қоғамдық жағдайларын қамтитын
адамның қоршаған әлеуметтік әлемі. Әлеуметтік мінез-құлық -
жақсылық істеуге бағытталған, адамның адамдар арасындагы
мінез-құлқы.
Әлеуметтік қарым-қатынастар мен әлеуметтік институттар.
Әлеуметтік қарым-қатыныстар - үлкен әлеуметтік топтардың
өкілдері ретінде адамдар арасындағы қарым-қатынастар.
Әлеуметтік институттар - қоғамның әлеуметтік ұйымының
шеңберінде қоғамдық маңызды қызметтер атқаратын және
мақсаттарға жетуді қамтамасыз ететін, әлеуметтік байланыстар
мен
қатынастардың
салыстырмалы
тұрақтылы,
ерекше
ұйымдасқан түрі.
Әлеуметтену және бірегейлік. Әлеуметтену - жеке адамдарға
қоғам мен оның құрылымдары тарапынан үнемі әсер ету процесі.
Бірегейлік - біреудің бір нәрсемен барабар келуі, ұқсастығы.
Әлеуметтік шынайылық пен ақыл-ой - қоғамдық және
гуманитарлық ғылымдардың зерттеу объектісі.
Әлеуметтанулық ойлау - объективті шындықты белсенді
бейнелеудің жоғарғы формасы, дүниені тану мен игерудің
жоғарғы сатысы, тұлғаның танымдық әрекеті.
Әлеуметтік қиял деп жеке адамның проблемасын түсінуді,
кен әлеуметтік құрылымдарды, аз дегенде ішінара түсінуді
көрсететін қабілетті айтамыз.
