Жұмыстың мақсаты
m жұп болған кезде центрде қара, ал m
жүктеу/скачать 70,46 Kb.
|
Ж мысты ма саты
| m жұп болған кезде центрде қара, ал m тақ болған кезде жарық сақина болады. B нүктеден қашықтаған сайын максимумдардың интенсивтілігі кемиді. Саңылау монохроматикалық емес ақ сәулемен жарықталатын болса сақиналар боялады.
Саңылауға сиятын Френельдің зоналар саны саңылаудың диаметріне байланысты. Саңылаудың диаметрі үлкен болғанда Am< 4.Дифракциялық тор, оны пайдалану жолдары. Бірдей дифракциялық элементтердің бір-бірінен бірдей қашықтықтарда орналасқан жиынтығы дифракциялық торды құрайды. Біз дифракциялық элементтері ені а мөлдір емес аралықтармен бөлінген ені b параллель саңылаулар болатын дифракциялық торды қарастырамыз. а+ b=dшамасын тордың периоды немесе тұрақтысы деп атайды. N саңылаудан тұратын осындай торға жазық монохроматты толқын нормаль түсетін болсын. Барлық N саңылау жататын жазықтыққа нормальмен j бұрыш жасайтын бағытта таралатын жарық интенсивтігін табу керек (3-сурет). Екі саңылаудағы дифракциямен ұқсастығы бойынша, Nсаңылаудың әрқайсысынан алынатын дифракциялық сурет (3.33-суретте көрсетілген графикпен бейнеленетін) қалқадағы бір орынға келетіндігін атап өтеміз. Сондықтан, егер әртүрлі саңылаулардан бақылау нүктесіне келетін элементар толқындар когерентті болмаса, онда Nсаңылаудан алынатын қорытқы дифракциялық суреттің бір саңылау жасайтын дифракциялық суреттен бір-ақ айырмашылығы болар еді-барлық интенсивтіктер N есе өсер еді. Бірақта саңылаулардан шығатын толқындар когерентті болады, сондықтан бұлардың араларындағы интерференцияны ескеру керек болады. 3-суреттен екі көрші саңылаудың сәулелері арасындағы D жол айырымы мынаған тең болатындығы көрінеді (1) Көп жарық шоқтарының көп саны интерференцияланғанда жол айырымы , мұндағы m=0, 1, 2,… болған жағдайда интенсивтіктері бірдей максимумдар қатары пайда болады. (1) қатынасынан (2) шартын қанағаттандыратын j бұрышы мәндері жағдайында максимумдар қатары пайда болады. 5.Қатты заттың кристалдық торындағы дифракция, Вульф-Брэггтер өрнегі. Қатты заттың кристалдық торындағы дифракция Вульф-Брэггтер өрнегі.
бір біріне тәуелсіз ағылшын ғалымы В.Л.Брэгг және ірі орыс кристаллографы Г.В.Вульф (1863-1925) тұжырымдады. Осы негізгі формуланы қорытындысын қарастырайық. Брегг – Вульф теңдеуін қорытындылау Кристалдардағы рентген сәулелерінің дифракциясы. Интерференция заңына сәйкес, егер шоғыр сәулесінің S1 жолының айырымы (толқын ұзындығының толық санына тең болады: ∆=nλ , мұндағы n – шағылу реті, ол 1,2,3, ... ке тең. pB = ABsinθ = dsinθ Сондықтан: ∆= nλ = 2dsinθ, − ауытқыған сәулелердің жолының айырымы, n – шағылу реті, λ – рентген сәулелерінің толқын ұзындығы, d – жазықтық аралық арақашықтық, θ – толқын ұзындығы берілгентор жүйесінен «ауытқитын» бұрыш. Құлау бұрышына немесе шағылу бұрыштарына қатысты θ 900 –қа дейін болады. Шағылудың түрлі реті үшін Брэгг-Вульф формуласын жазайық: λ = 2dsinθ1 – бірінші рет, 2λ = 2dsinθ2 – екінші рет 3λ = 2dsinθ3 –үшінші рет және т.б. Шығарылған формула немесе Брэгг – Вульф формуласы бүкіл рентгенқұрылымдық анализдің негізінде жатыр. Мысалы, λ (сипаттамалық сәулелену) белгілі болғанда және θ тәжірибелік табылған бұрыштардан мына теңдік анықталады: жүктеу/скачать 70,46 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|