Сулардың ластануы ең бірінші рет су қоймаларына әр түрлі ластаушы заттардың келіп түсуіне байланысты болады. Екінші ретті ластану бірінші ретті ластаушылардың әр түрлі тізбекті реакцияларға түсуі арқылы жүреді. Ластаушы заттарға негізінен топырақ эрозиясының өнімдері, минералдық тыңайтқыштар, улы химикаттар және т.б. заттар жатады (азот, фосфор және басқа биогенді элементтер мен олардың қосылыстары, органикалық заттар, пестицидтер, тұрмыстық қолдық, мұнай және мұнай өнімдері).Ластаушы заттардың басым бөлігін атмосфералық жауын – шашын әкеледі.
Зерттеу барысы
Зерттеу барысы
Зерттеудін мақсаты: Қазақстанның Оңтүстік өңірлерінің ауыз суларының сапасын анықтау.
Зерттеу нысанына алылған ауыз сулар 2015 жылдың наурыз айында жиналды.
Зерттеу нысаны:1) Түркістан облысы Бәйдібек ауданың ауыз суы; (Зметр тереңдіктен алынған ауыз су); 2) Түркістан облысы Қазығұрт ауданының ауыз су; 3) Түркістан облысы Қошқар атаның бұлақ суы; 4) Алматы қаласыньң ауыз суы.
Сулардьң құрамын салыстыру үшін Алматы ауыз суын зерттеуге алдық. Судьң pH “И-160 МИ” маркалы рН-метрінде, сыну керсеткіші “ИРФ-454Б” маркалы рефрактометрде, ал тығыздығы пикнометрлік әдіспен анықталды.
№
Шикізат алынған жердіңатауы
pH
п
Р з
г/см
1
ОҚОБА
8.305
1,3450
0,9950
2
ОҚОАҚАС
8.331
1,3250
0,9860
3
ОҚОҚАБС
8.539
1,3260
0,9690
4
АҚАС
6,760
1,3300
0,9820
Зерттеу нәтижелердің мәліметтері 1-2 кестелерде көрсетілген.
Кесте-1. Судың физикалық көрсеткіштері
№
Шикпат
алынған жердің атауы
Кермектілігіоль/л
Са2+
мг/л
Mg2+
мг/л
Cl-
мг/л
со2
мг/л
Жалпы
Уақытша
1
ОҚОБА
5
4,1
200
145,86
28,4
22
2
ОҚОАҚАС
6,5
3
200
182,325
42,6
13,2
3
ОҚОҚАБС
7,5
4,5
160
194,48
21,3
17,6
4
АҚАС
1,5
1,6
180
165,05
5,68
4,4
Зерттеу нәтижлерінің мәліметтері 2-кестеде көрсетілген. Кесте-2. Судың химиялық құрамы
Қорытынды
Зерттеу нәтижесі ойынша Алматы қаласыньң ауыз суыньң pH бейтарап ортаны керсетсе, ал зерттеуге алынған судардың pH әлсіз сілтілік ортадан күшті сілтілік ортаға дейін артады. Демек, зерттеуге алынған сулардың құрамында минералды тұздардьң мөлшері көп. Сыну керсеткіштердің мәндері 1,3250-1,3450 аралығында өзгерді. Сулардың тығыздығы бірге жуык.
Сулардың жалпы кермектілігін тексеру нәтижесінде Қошқар ата суының кермектілігі басқа суларға қарағанда едәуір жоғары екендігі анықталды. Ал Алматы қаласының тұщы су қоры кермектілігі жағынан ең төменгі көрсеткішті көрсетті. Судағы кальций және магний иондарының жоғары болу деңгейі бойынша тағыда Қошқар ата суы көш бастап тұр. Зертеу қорытындысы бойынша Оңтүстік аймақтың су қоры басқа өңірлерге қарағанда таза әрі сапалы жағын көрсетті.
Судың сарқылуы мәселесін шешу үшін төмендегі іс-шараларды жүзеге асыру қажет:
Судың сарқылуы мәселесін шешу үшін төмендегі іс-шараларды жүзеге асыру қажет:
1) суды тиімді пайдалану технологияларын қолдану;
2) өндірісте суды бірнеше рет қайталап пайдалану;
3) ауыз су мақсатында берілетін суды өндірістік процестерде пайдаланбау.
Бұл әсіресе, жоғары сапалы жер асты суларына қатысты;
4) ауыз суды тамаққа, тұрмыстық мақсатта пайдаланатын судан бөлек
құбырмен беру. Суды мөлшерлі түрде беру және оның ысырап болуына жол бермеу;
5) суға экономикалық тұрғыдан негізделген баға қою. Нақты бағалау
нәтижесінде судың ысырап болуын біршама төмендетуге болады.
Ұсыныс
Ұсыныс
Қазір ауыз суға деген сұраныс күн санап өсуде. Судың, біріншіден, санитарлық жағынан сапасы жоғары болуы қажетті, екіншіден, суды үнемдеп пайдалану керек. Ауыл шаруашылығында егісті суарудың тиімді әдістерін қолдану қажет.