Жоо мен орта мектептерде
жүктеу/скачать 10,75 Mb. Pdf көрінісі
|
| ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ www.bilimnur.kz Ұстаздарға арналған басылым редакциясы ЖОО МЕН ОРТА МЕКТЕПТЕРДЕ БІЛІМ БЕРУДІҢ САПАСЫН ДАМЫТУ (ӘДІСТЕМЕЛІК ОҚУ ҚҰРАЛЫ) ТОПТАМА МЕКТЕП МҰҒАЛІМДЕРІНЕ, ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫ СТУДЕНТТЕРІНЕ АРНАЛҒАН Алматы, 2016 1 УДК 37.0 (075) ББК 74.00 Я 77 Ж 68 ЖОО МЕН ОРТА МЕКТЕПТЕРДЕ БІЛІМ БЕРУДІҢ САПАСЫН ДАМЫТУ (ӘДІСТЕМЕЛІК ОҚУ ҚҰРАЛЫ) /Редактор І. Б. Нағиев – Алматы, 2016. – 120 б. Ж 68 ISBN 978-601-7579-25-8 ТОПТАМА МЕКТЕП МҰҒАЛІМДЕРІНЕ, ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫ СТУДЕНТТЕРІНЕ АРНАЛҒАН «Нұрлы жол» - «Мәңгілік елге» бастау алған сара жол, болашақтың басты бағдары, жаңа істер бастамасы. Бұл тіркестің өзінде терең ассоциациялық мән бар. Бұл — дағдарыс кезеңінен шығу жолы, инфрақұрылымдардың дамуы, жаңа жолдардың салынуы, экономикалық серпілістің жалғасы, әлеуметтік әл-қуаттың артуы. Оқу үрдісін жандандыру, педагогикалық инновациялық тәжірибе жинақтап тарату, оқытудың әдістерімен тәсілдерінің пәнді игерудің тың технологиясын іздестіру, оқушылардың білім деңгейін, оқу ынтасын, белсенділігін арттыруды тәжірибеде іске асыратын, шығармашылықпен, ғылым мен тәжірибе тоғысында заман талабымен жұмыс жасайтын, білім беру жүйесін дамытуға ықпал ететін дарынды ұстаздарды анықтау мақсатында өткізілген іс-шараларға қатысушы ұстаздар еңбектерін (материалдарын) жинақтау, республикалық деңгейде бір жерге топтастыру жұмыстары жүргізіледі. УДК 37.0 (075) ББК 74.00 Я 77 ISBN 978-601-7579-25-8 © Нагиев И.Б., 2016 2 Оңтүстік Қазақстан облысы Сайрам ауданы Арыс ауылы №62 «М. Анартаев» атындағы негізгі орта мектебі биология пәні мұғалімі Абдижаббаров Абдухалиқ Абдиманнатович Сабақтың тақырыбы: Қосжарнақтылар класы. Көкнәр, алабота тұқымдастары. Мақсаты: 1. Білімділік: Қосжарнақтылар класына жататын көкнәр, алабота тұқымдастарының тобына енетін өсімдіктер түрлерімен таныстырып, олардың адам өміріндегі пайда, зияндарын үйрету. 2. Тәрбиелік: Оқушыларды дәрілік өсімдіктердің қасиеттерін біліп, өсіп-көбеюіне жағдай жасауға баулу. 3. Дамытушылық: Оқушылардың өз өлкесінде өсетін өсімдіктер жайындағы білімдерін молайтып, өз ойларын толық айта білуге дағдыландыру. Сабақтың типі: жаңа сабақты меңгерту. Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың әдісі: түсіндірмелі көрнекілік. Сабақтың көрнекілігі: суреттер, кестелер, интерактивті тақта. Пәнаралық байланыс: технология, жаратылыстану, валеология. I . Ұйымдастыру кезеңі: 1. Сәлемдесу,түгелдеу. 2. Оқушылардың құрал-жабдығын тексеру 3. Оқушылардың назарын сабаққа аудару. II. Үй тапсырмасын сұрау Берілген гүлдерді анықтап, формуласын жазыңдар және диаграмасын сызыңдар. III. Жаңа сабақты түсіндіру Жабық тұқымды өсімдіктер ағаш, бұта, шөптекті болып келеді. Ең негізгі ерекшелігі – олардың тұқымбүршігі аналық жатынының ішінде өседі. Сондықтан бұларды жабық тұқымды өсімдіктер деп атайды. Жабық тұқымды өсімдіктер Басқаларынан айырмашылығы Гүлді өсімдіктер бөлімі Тұқым әрқашан жеміс ішінде өседі. Гүлі мен жемісінің болуы Жеміс пен тұқым гүлдеу нәтижесінде ғана түзіледі. Гүлді өсімдіктердің маңызды ерекшелігі – қосарлы ұрықтану. Гүлді өсімдіктер 2 класқа жіктеледі. Қосжарнақтылар Даражарнақтылар Тұқымында екі тұқым жарнағы болатын гүлді өсімдіктер қосжарнақтылар класына жатады. Бұлар шөп, бұта, ағаш түрінде барлық жерлерде кездеседі. Көпшілігінде жүзуші ұлпа – камбий болады. Шашақ тамырлы,жапырақтары қатар және доғалы жүйкелі өсімдіктер. Тұқымы бір ғана жарнақтан тұратын гүлді өсімдіктер класы. Мысалы пияз бидай, құртқашаш, пальма және басқа өсімдіктер. Даражарнақтылар көкнәр, алабота тұқымдастар болып екіге бөлінеді Көкнәр тұқымдастар Алабота тұқымдастар Шөптекті, бұта немесе кішкене ағаш түрінде қосжарнақты өсімдіктер тобы. Бұлар – біржылдық немесе көпжылдық өсімдіктер. Ғаламшарда 700-ге жуық түрлері бар. Қазақстанда көкнәр тұқымдастардың 44 түрі өседі. Көкнәрдің гүлі қосжынысты. Жемісі – қауашақ, тұқымдары – ұсақ, түсі қара болып келеді. Сирек кездесетіндіктен, жіңішке көкнәр Қазақстан Қызыл кітабына тіркелген. Ол шөптекті көпжылдық өсімдік. Көкнәр тұқымдастардан жабайы көкнәр, сеппе көкнәр, т.б.көбірек белгілі. Ұйықтататын көкнәр дәрі ретінде пайдаланылады. Көкнәрдан ас әзірлейтін май да өндіріледі. Жалаңсабақ айдаршөп, жіңішке айдаршөп - бұлар да қөкнар тұқымдас өсімдіктер. Көкнәр тұқымдас үлкен сүйелшөп – улы өсімдік. Ол халықтық медицинада сүйелді кетіруге пайдаланылған. Сондықтан «сүйелшөп» аталған. Көкнәрлар тұқымдасының формуласы: жабайы көкнәр Т 2 К 2+2 АЖ Басым көпшілігі арамшөп түрінде белгілі біржылдық және көпжылдық шөптекті өсімдіктер. Шала бұталы кейде бұта кішкене ағаш түрінде кездеседі. 1500-ге жуық түрлері бар. Алабота тұқымдастар – кіндік тамырлы,көпшілігі көріксіз, өте кең таралған өсімдіктер. Көпшілігінде сабағы мен бұтағы бунақты болып келеді. Гүлдері ұсақ, көзге бірден байқалмайды. Олардың түсі жасыл жасыл немесе сары болып келеді. Тұқымын жел немесе жануарлар таратады. Алабота тұқымдастарға қызылша, шпинат, көкпек, сораң, алабота, теріскен, сексеуіл, бұйырғындар жатады. 3 Алабота тұқымдастарға жатады. Ақ алабота Сексеуіл Қызылша Шпинат Бұйырғын Өте кең таралған алабота тұқымдас біржылдық арамшөп. Топырақтағы қоректік заттарды, әсіресе азот, калий, фосфорды кіндік тамырымен бойына сіңіреді. Гүлі – ірі гүлшоғырлы, күлтесі болмайды. Гүл формуласы – Т 4 А 4 Ж 1 Ақ алаботаның пайдалы жақтары да бар. Қазақтар алаботаны өртеп, күлінен сақар алған және оны сабын жасауға пайдалана білді. Бұта немесе кішкене ағаш түріндегі алабота тұқымдас өсімдіктердің бір туысы. Биіктігі 12 метрге дейін жетеді. Қазақстанда 3 түрі өседі. Олар қара сексеуіл, ақ сексеуіл және бұта сексеуіл деп аталады. Сексеуілдің гүлі ұсақ, қосжынысты – бірүйлі, қабыршақ тәріздігүл жапырақтың қолтығында 4-тен орналасады. Көктемде гүлдейді. Жемісі – қанатты жаңғақша, қыркүйек-қазан айларында пісіп жетіліп, қараша– желтоқсан айларында жерге төгіледі. Алабота тұқымдастарға жататын бір, екі, көпжылдық шөптекті өсімдіктер туысы. Қызылша туыстастың 6 түрі бар. Кәдімгі қызылша– қызылшаның мәдени түрі. Оған Асқаналық қызылша, малазықтық қызылша, қант қызылшасы қамтылады. Қант қызылшасы республикамызда Талдықорған, Жамбыл облыстарында өсіріледі. Етті, жуан тамыры жемтамыр деп аталады. Бір және екіжылдық шөптекті алабота тұқымдастардың бір туысы. Бұлардың 3 түрі бар. Витаминдерге де бай: А 1, В 1, В 2 ,С және РР болғандықтан, асты дәмдеуге өте пайдалы. Бақша шпинаты – екі үйлі. Аталық гүлінің формуласы: К 4 А 4 Ж 0 , аналық гүлінікі:К 0 А 0 Ж (1) Алабота тұқымдастардың туыстастылары да қосжарнақты өсімдіктерге жатады. Қазақстанда бұйырғын туысты өсімдіктердің 17 түрі бар. Кәдімгі бұйырғынды түйе, қой-ешкі, жылқы жейді. Алайда жапырақсыз бұйырғын немесе итсигек деген түрі өте улы. IV. Жаңа сабақты бекіту 1. Жабық тұқымды өсімдіктер А. Шөптекті Б. Бір жылдық С. Көп жылдық 2. Тұқым әрқашан жеміс ішінде өседі А. Гүлді өсімдіктер бөлімі Б. Жабық тұқым С. Ақ алабота 3. Жеміс пен тұқым гүлдеу нәтижесінде ғана түзіледі. А. Гүлді өсімдіктер бөлімі Б. Жабық тұқым С. Ақ алабота 4. Гүлді өсімдіктердің маңызды ерекшелігі. А. Эвкалипт Б. Камбий С. Қосарлы ұрықтану 5. Гүлді өсімдіктер нешеге жіктеледі? А. 2 В. 3 С. 4 6. Тұқымында екі тұқым жарнағы болатын гүлді өсімдіктер? А. Көкнәр тұқымдас Б. Қосжарнақтылар класы С. Даражарнақтылар класы 7. Алабота тұқымдастарға жатады? А. Қызылша Б. Қауын С. Асқабақ 8. Бір және екіжылдық шөптекті алабота тұқымдас өсімдіктердің бір туысы. А. Қызылша Б. Шпинат С. Сексеуіл 9. Бұта немесе кішкене ағаш түріндегі алабота тұқымдас өсімдіктердің бір туысы. А. Қызылша Б. Қауын С. Сексеуіл 10. Даражарнақты өсімдіктерге жатады? А. Бидай Б. Арпа С. Жүгері V. Үй тапсырмасы: 1. §25. Қосжарнақтылар класы. Көкнәр, алабота тұқымдастары. 2. Өздерің тұрған жерде осы тұқымдастардың мәдени түрде өсірілетіндерін жазып келіңдер. 3. Кестені толтырыңдар. 4 ТӘРБИЕШІ ЖАҢАШЫЛДЫҒЫ –БАСТЫ МІНДЕТ Бекесова Арайлым Абатқызы №38 «Жазира» бөбекжайының тәрбиешісі БҚО. Орал қаласы Кең дала шағын ауданы Егер сен болашақтағы өзгерісті көргің келсе , осы өзгерісті өз уақытында жаса. Махатма Ганди Тәрбиеші –балабақшаның жүрегі, балалардың екінші анасы. Ата-ананың еш уайымсыз баласын сеніп тапсырып кететін сенімді тұлғасы. Тәрбиеші бұл – педагог. Бала жанын ұғына білетін, баламен бала болып жүрегіне жақын жол табатын – алтын сәуле. Әр таңда балаңы қарсы алатын тәрбиеші үнемі әздену үстінде жүреді. Себебі баланың алдында күні бойы жаңашылдыққа толы дүниелерді көрсететін – тәрбиеші. Тәрбиеші үшін жаңашылдыққа ұмтылу - биік мақсаттарға жетелейді. Алдына қойған мақсат айқындылығы белгілі биіктікті бағындыруға алып келеді. Мақсатқа жету жолында нендей әрекеттер жасайтынын ойша топшылайды да, әдіс –амалдарды қолданып, ең тиімділерін таңдап, сараптап соның соңында нәтижеге қол жеткізеді. Бүгінгі күннің талабы ерте жастан баланы тәрбиелеу мен оқыту болып отыр. Осы тұрғыда бала бойына ерте жастан жалпыадамзатттық құндылықтарды дарыта білсек келешегіміз айқын болашағымыз кемеңгер болары сөзсіз. Сондықтан бес құндылықты айқындау қажет. Олар: 1. Сүйіспеншілік. 2. Ақиқат. 3.Дұрыс әрекет жасау. 4.Тыныштық. 5.Қиянат жасамау. «Өзін-өзі тану» пәнінің ұйымдастырылған оқу іс -әрекетінің технологиялық картасы МдҰ №38 «Жазира» бөбекжайы МКҚК Мерзiм: №27-ҰОІӘ. Мұғалiм: Бекесова А.А. Тобы: Ересектер тобы. Балалар саны: 12. Тақырыбы: «Табиғат-Ана» Құндылық: Қиянат жасамау Қасиеттер: сүйіспеншілік, мейірімділік, қамқорлық Мақсаты: Табиғат ғажаптары туралы әңгімелей отырып, қиянат жасамау құндылықтарын ашу. Міндеттері: Балалардың қоршаған ортаға деген сүйіспеншілігін ояту. Балалардың бойындағы мейірімділік қасиеттерін дамыту. Балаларды жауапкершілікке,қамқорлыққа үйрету. Ресурстар: (құралдар, мәлiметтер) Барысы: Ұйымдастыру кезеңi. 5 « Т » ұстанымын еске түсіру. 1.Тәртіп 2. Талап 3. Тыныштық 4. Тазалық 5. Татулық 2.Тыныштық сәтi: Арқаңызды тік ұстап отырыңыз. Көзіңізді жұмып, терең тыныс алыңыз. Әрбір тыныс алған сайын неғұрлым көбірек босаңсып, сабырлы болуға тырысыңыз. Қазір біз орманға серуенге шығамыз. Өзіңіздің топтың есігіне қарай беттеп, есікті ашқаныңызды, дәлізбен өтіп, далаға шыққаныңызды елестетіңіз. Таза ауаны жұтып, шашыңызды желбіреткен желдің лебін және бетіңізді сәл-пәл қыздырған күн сәулесін сезініңіз. Орманға қарай жүре бастаңыз. Келе жатқанда абай болыңыз, жәндіктерді басып кетпеңіз. Бір минут тоқтап айналаға көз салыңыз. Табиғаттың әсемдігі мен балғындығын сезініңіз. Гүлдерді иіскеңіз және хош иісін жұтыңыз. Гүлдер, гүлдер мен ағаштардың иісі, құстардың дауысы және жәндіктердің ызыңы. Біз өзімізді орманда бақытты әрі қауіпсіз сезінеміз. Алаңқайға шығып, осында бірнеше минут демалыңыз. Түбіне барып отырғыңыз келетін ағашты таңдаңыз. Ағашқа жақындаңыз да оны діңінен құшақтаңыз. Сіздің өз ағашыңыз бар екенін және кез келген уақытта оған келе алатыныңызды есте ұстаңыз. Ал қазір балабақшаға қайтуға дайындалыңыз. Орныңыздан тұрып, айналаға тағы бір көз қырын салыңыз. Келген жолыңызбен кері қайтыңыз, жолыңыздағы жәндіктерді басып кетпеңіз. Міне, балабақшаның алдына да келдік. Айналаңызға тағы бір қараңыз, таза ауаны терең жұтыңыз, есікті ашып, өз орныңызға қайтып келіңіз. Осы жым-жырттық, тыныштық, қанағат сезімін өзіңізде сақтаңыз. Көзіңізді ашып, күлімсіреңіз! 3.Үй тапсырмасын тексеру 27-тапсырма «Табиғат-Ана» бет, Ертегіні түсініп келу, мазмұнын айту. 1. Табиғат –Ана балаларына қандай уәде береді? 2. Балалары адамзатқа қандай адал қызмет етуге келіседі? 3.Сендер табиғат – ананың көріктене түсуіне өз үлестеріңді қалай қосар едіңдер? Ескерту Балабақша тәрбиешілеріне арналған хрестоматия 75- бет 1. 1. Дәйексөз. «Таза болса табиғат, аман болар адамзат» Ф.Оңғарсынова Хормен 1 рет Ұлдар 1 рет Қыздар 1 рет -Адамдардың табиғатсыз өмір сүруі мүмкін бе? Фариза Оңғарсынова (ғаламтор желісінен) -Егер адамдар ағаштарды кесіп,гүлдерді жұлып, ауаны, суды, жерді ластаса не болады? -Досыңа қандай қамқорлық жасадың? Сый. Оқиғаны әңгiмелеу . «Жер-Ана» әңгіме. «Бейбіт бақша ішінің балшығын бей-берекет шашып, қопарып ойнап жүр еді. Өтіп бара жатқан қария: -Әй, балам, Жерді мұнша неге қорлайсың? Қайта қадірлеп күтпеймісің, ол сені асыраушы анаң ғой, - деді. Балшықты анаң дегенге таң болған Бейбіт: –Менің анам үйде, аты-Зейнеп, -деді. –Балам, онда сол Зейнеп келінге айта бар, түсіндірер, -деп, қария ұзай берді. Бейбіт үйге келді. Анасы баласының үсті-басын көріп кейіді. Тамағын ішіп, көңілі жайланған соң, Бейбіттің есәне манағы қарияның айтқаны түсті. –Апа, -деді ол, -мана бір шал маған жерді босқа қопарма, ол да сенің анаң деді. Ол не дегені? –Сен не дедің? – деп сұрады Зейнеп. –Менің анам үйде дедім. -Балам-ай, неге сонша кір, балшық болып келгеніңді енді білдім. Ол кісі саған дұрыс айтқан. Жер- бәріміздің анамыз. Онсыз тіршілік жоқ. Бейбіт әлі аң-таң. Шешесі де қарияның сөзін айтады. -Жер-анамыз дейтін себебіміз, -деді анасы, - ішетін суымыз, жейтін нанымыз жердікі. Дұрыстап ұғып алшы, тіпті адамға қажеттінің бәрі жерден өнеді. Қағаз, қарындаш, машиналарды жасайтын темір де жер береді. Мысалы жаға жеген қаймағың сиырдың сүтінен алынады. Сиыр жердің шөбін жемесе, сүт бермейді. Сүт болмаса, қаймақ қайдан келеді? Солай балам. Содан да Жер-бәріміздің асыраушы анамыз. Бейбіт анасың әр сөзін зейінмен тыңдады. Түстен кейін бақшаға кіріп, қопарып, шашып ойнаған топырақты тегістеді. Тіпті ақырын ғана алақанымен аялап сипап қойды». *Қария Бейбітке не айтты? *Анасы Жер –ананы қалай түсіндірді? *Бір-біріңізге қамқорлық жасадыңдар ма? Балабақша тәрбиешілеріне арналған хрестоматия 75- бет. Шығармашылық іс-әрекет, топтық жұмыс.Топқа бөлу. 1топ: Құстардың ұясына жем салу. 2-топ: Гүлдерді суару. Топпен ән айту. «Дос болайық бәріміз» Сөзі: мұғалім шығармашылығынан, Әні: И.Нүсіпжановтікі Әрқашан дос біргеміз, Ажырамас іргеміз. Жақсы болып жүреміз, Қиянатты жасамай Қол ұшын біз береміз. Жақсы өмір сүреміз. Қ/сы: Дос болайық бәріміз, Жарасып тұр әніміз. Қиянатқа қимаймыз, қимаймыз, Нұрға толы жанымыз! Үй тапсырмасы. 28-тапсырма: «Табиғат –денсаулық мекені» суретті ата-аналарымен бірігіп бояу. Соңғы тыныштық сәтi. Аяқ-қолымызды айқастырмай, тік отырамыз. - Ал енді балар, бір минут тыныштықта бүгінгі оқу іс-әрекетінен үйренген жақсы қасиеттерді еске түсіріп, тыныштықта тұрып, өзімізді тындайық, табиғат-анамызды тындайық. Алақаңдарыңызды күннің көзіне жайыңыз. (тыныштық).Көк аспаннан және көктемгі жылы күннің сәулелерін сезіңіз (тыныштық).Қолымызды жайып, әрдайым сүйіспеншілікпен, мейірімділікпен, қамқорлықпен бір- бірімізге жақсылық жасайық. бір-бірімізге және жақсы көңіл күй сыйлаған Ана-Табиғатқа «Рахмет» деп айтайық. 1,2,3 көзімізді ашайық. Жай әуен Абдуллаева Саодат. Бастауыш сынып мұғалімі. Сайрам ауданы №3 Хамза атындағы жалпы орта мектеп мемлекеттік мекемесі. Пәні: Математика Сыныбы: 3-сынып Тақырыбы: Бекіту, қорытындылау. Мақсаты: Оқушылардың білім сапасын анықтау және көтеру. Оқушыларды Отансүйгіштік рухта тәрбиелеу, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын байыту. Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақтың әдіс-тәсілі: пысықтау сабақ, ойын сабақ. Сабақтың көрнекілігі: суреттер, интербелсенді тақта, маркер, стикер, смайликтер, конверттер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: 1. Оқушылармен сәлемдесу 2. Кезекшінің есебін тыңдау. 3. Оқушылардың сабаққа дайындыған тексеру. 4. Психологиялық дайындық. Сұрақ-жауап: 5. Қазір жылдың қай мезгілі? 6. Қазір қыс мезгілі 7. Далада ауа-райы қандай? 8. Суық, қар жауып тұр. 9. Бүгін қандай күн? Тақтаға бүгінгі күн жазылады. ІІ. Өткен сабақты пысықтау: Үй тапсырмасын сұрау, тексеру. Жұмыс дәптерлерін ауыстыру. Сұрақ-жауап әдісі арқылы сабақты бекіту: 0*0, 1*1, 2*2, 3*3, 4*4, 5*5, 6*6, 7*7, 8*8, 9*9, 10*10, 2*2*2, 3*3*3, 1*1*1, 10*10*10, т/б ІІІ. Жаңа сабақ: Оқушыларды смайликтер арқылы екі топқа бөлу. І топ: Тұлпар тобы ІІ топ: Сұңқар тобы Топтар өздерінің аттарын қорғап, сипаттама береді. І топ: «Тұлпар тобы» Тұлпар – киелі жануар. Ер қанаты – ат, тұлпар. Жылқы малы кисе киім, ішсе сусын, мінсе көлік. Жылқы малының киелілігі – нағыз тұлпарлар таза, ағын су ішкен. Құлағанда адам баласын баспаған. Адамзатқа дос, серік. Ұранымыз: Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар. ІІ топ: «Сұңқар тобы» Сұңқар, бүркіт құсы халқымызда киелі құс болып есептелген. Сұңқар құс сияқты тек биіктерден көріне берейік! Тапсырма орындау: Көбейтудің мәнін көбейту амалының тиімділік қасиетінен пайдаланып әртүрлі тәсілмен табу. І топ: (2х3)х5=30 2х(3х5) =30 (4х5)х10=200 4х(5х10) =200 ІІ топ: (2х3)х8=6х8=48 2х(3х8) =48 (4х2)х3=24 4х(2х3) =24 Дұрыс жауаптары бағаланып, балдары есептеледі. Поезд ойыны. Сандардың квадраты мен кубын табыңыз. І топ: 9 2 =9 х 9=81 3 3 =3х3х3=37 1 3 =1х1х1=1 ІІ топ: 7 2 =7х7=49 8 2 =8х8=64 6 2 =6х6=36 Сергіту сәті. Топ басшыларына хат беріледі. Мәселені шешу: І топ: Кітап – 300 теңге Қалам – 1 данасы 10 теңге Желім – 1 данасы 20 теңге 7 І топ: Халмұрат 300 теңгеге кітап алды. Арзимат 10 теңгелік қаламнан 2 данасын алды. Халмұрат Арзиматтан қанша теңге артық жұмсады? Шешуі: 300-10х2=280 Жауабы: 280 теңге ІІ топ: Халмұрат 300 теңгеге кітап алды. Арзимат 20 теңгелік желімнен 3 данасын алды. Балалар қанша теңге артық жұмсады? Шешуі: 300+20х3=360 Жауабы: 360 теңге І топ: Халмұрат 300 теңгеге кітап және 20 теңгелік желімнен 3 данасын сатып алды. Халмұрат қанша теңге жұмсады? Жауабы: 300+10х2=320 ІІ топ: Арзимат 10 теңгелік қаламнан 2 дана, 20 теңгелік желімнен 3 данасын сатып алды. Арзимат қанша теңге жұмсады? Шешуі: 10х2+20х3=80 Жауабы: 80 теңге Жауаптарға берілген бағалар туралы хабарланады. Теңдеуді шешу. І топ: Сх6=420 420:А=60 ІІ топ: А:6=70 420:С=70 Жеңімпаз анықталып, балдар жарияланады. Көбейтіндіні жазыңыз. І топ: 3-ке көбейткенде нәтиже 100 ден кіші болған және бірліктері 3х3=9 теңдік орындалатын екі таңбалы сандарды жазыңыз. ІІ топ: Бөлінгіш 100 ден кіші болған бөлгіш 3-ке тең болған және бірліктерінің бөліндісі 9:3=3 теңдік орындалатын екі таңбалы сандарды жазыңыз. «Кубизм» ойыны. Кеспелердегі сұрақтарға жауап береді. Кубтың түсі: ақ, сары, қызыл, жасыл. Кубтың қасы түсі түссе, сол түске боялған кеспені алып жауап береді. Әр топтың жалпы жинаған балы есептеліп, жеңімпаз топ анықталады. Сабақты қорытындылау : 1. Үй тапсырмасы беріледі: 7-мысалды дәптерге жазып, санды мақалдар жаттап келу. 2.Оқушылардың алған бағалары күнделікке және журналға бағаланады. * * * * * * * * Қарабұлақ ауылы №3 Хамза мектебі тарих пәні мұғалімі Абубакиров З. Сабақтың мақсаты: Қазақстанның 1920-1930 жылдардағы өмірі. Сабақтың тақырыбы: 1920-1930 жылдардағы қоғамдық-саяси өмір. Міндеттері: 1. Социализмнің өркендеу, ұлт зиялыларының қудалануы, жазалау лагерлер туралы мәлімет . 2. Оқушылардың сыни тұрғыда ойлау қабілетін дамыту.Оқушыларды өзбетінше жұмыс істеуге үйрету. 3. Патриоттық сезімін ұйғату, ұлтжандылыққа тәрбиелеу. Оқыту технологиясы: сын тұрғысынан ойлау. Сабақтың типі: жаңа білім беру. Сабақтың әдісі: топтастыру стратегиясы, сұрақ-жауап, бағытталған оқыту. Пәнаралық байланысы: дүние жүзі тарихы, қазақ әдебиеті Сабақта қолданылатын әдістер: Іздендіру әдісі. Зерттеу әдісі. Проблемалық түсіндіру әдісі. Сыни ойлау әдісі. Қорыту Күтілетін нәтиже: - оқушылар өз бетімен жұмыс істей алу дағдыларын қалыптастырады. - оқушының ізденіс нәтижесі анықталады. - өз ойын, пікірін ашық айта алады; Сабақққа қажетті материалдар: 1. М.Қозыбаев, К. Нұрпейіс, Қ, Жүкешев. Алматы «Мектеп» баспасы. Қазақстан тарихы» оқулығына әдістемелік нұсқау. 2. Ж. Артықбаев, Ә. Пірманов Қазақстан тарихы /Энциклопедия/, Атамұра 2008ж Құрал-жабдықтар: интерактивті тақта, Флипчарт, слайд, ватман , маркер Көрнекіліктер: «Цифрлар сөйлейді» ойыны, термин сөздер, рөлдік бағыт-бағдар, қима қағаз, тірек - сызба. Сын тұрғысынан ойлауға қолайлы орта туғызу: 1. Оқушыларға ұнайтындай мүмкіндік туғызу. 2. Әр түрлі идеялар мен пікірлерді қабылдау. 3. Ойлануға уақыт беру. 8 4. Жәрдем беру. 5. Сын тұрғысынан ойлауды бағалаңыз. Сабақты жүргізудің формалары: 1) жеке 3) топтық 2) жұптық 4) ұжымдық Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі: 1) оқушыларды түгелдеу. 2) оқушылардың назарын сабаққа аудару. ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. Тест алу. 1. Ф.И. Голощекиннің «Кіші Қазан» бағытына қарсы шығып, өз идеясын ұсынған? А) Қ.И.Сәтбаев В) А.А.Андреев С) Н.Нұрмахов Д) С.Өтебаев Е) С.Сәдуақасов* 2. Қазақстанда идустрияландыру неден басталды? А) Табиғи бйлықтарды зерттеуден* В) Жұмысшы табын сан жағынан көбейтуден С) Жергілікті халықты отырықшылыққа үйретудан Д) Темір жолдан салудан Е) Жер асты құбыр жолдарын жүргіуден 3. Оңтүстік Оралдың өнеркәсіп орындарын шикізатпен жабықтаушы аймақ? А) Оңтүстік Қазақстан В) Солтүстік Қазақстан С) Орталық Қазақстан* Д) Шығыс Қазақстан Е) Батыс Қазақстан 4. Түрксіб темір жолы тұрақты пайдалануға қашан берілді? А) 1929 ж. қыркүйек В) 1931 ж. қаңтарда* С) 1933ж тамызда Д) 1930ж наурызда Е) 1932ж шілдеде 5. Ф.И. Голощекиннің «Кіші Қазан» төкерісінің бағыты А) Өлкені шикізат базасы ету* В) Республикада ірі өнеркәсіп орындарын ашу С) Өнеркәсіпті шикізат көзіне жақындату Д) Мәдениет орталықтарын ашу Е) Қазақ зиялыларын қалыптастыру 6. Түрксіб темір жолын салуда Социалистік Еңбек Ері атағын алған кім? А) Н. Тимофеев В) Т.Қазыбеков* С) Ә.Мұрынбаев Д) С.Өтебаев Е) Д.Омаров 7. Қазақстан көмір өндірісінде Стахановтың ізбасары А) Б. Нұрмағамбетов В) Т.Күзембаев* С) М. Сағымбеков Д) Д.Шатилов Е) Т.Қазыбеков 8. Түрксіб темір жолының учаскелері Айнабұлақ станциясында түйісті А)1928ж. 1 мамырда В) 1929ж. 12 қаңтарда С) 1930ж. 28 сәуірде* Д) 1931ж. 22 қазанда Е) 1932 ж. 7 ақпанда 9. Қазақстан индустриясының еңбек ерлері А) Ә.Мұрынбаев В) А.Сафин С) М.Сағымбеков Д) З.Табылдинов Е) Барлығы* 10. Индустрияландыру қарсаңында жұмысшы табы халықтың қанша пайызын құрады? А) 90% В) 50% С) 30% Д) 25% Е) 10%* 11. Түрсіб темір жол магистралының құрылысы қашан басталды? А) 1925 ж В) 1926ж С) 1927ж* Д) 1928ж Е) 1929ж 12. Түрксібтің учаскелерінің бірі Жетісу темір жолы қанша айда салынып бітті? А) 12 ай В) 10 ай С) 9 ай Д) 7 ай * Е) 1 ай 13. Индустрияландыру жылдары қазақ жұмысшылары тәжірибе жинақтауда қай жерлерде болды? А) Мәскеу құрылыс комбинаты В) Донбасс шахтасы С) Красноуральск комбинаты* Д) Харьков трактор зауыты Е) Ленинград темір жолы 14. Өлкедегі индустрияландыруды жүзеге асыруда пайда болған қиыншылықтар А) Экономикалық және техникалық жағынан артта қалу* В) Зиялы топ өкілдерінің қарсылығы С) Басшылықтың ынтасыздығы Д) Шаруалардың көтеріліске шығуы Е) Шикізаттың игерілмеуі 15. Қазақтан шыққан тұңғыш инженер А) А.Ермеков В) В.Шатов С) Н.Нұрмақов Д) Т.Рысқұлов Е) М.Тынышбаев* Бағалау критерийі. 15 – 12 - «5» 11 – 9 - «4» 8 – 6 - «3» 5 – 1 - «2» III. Үй тапсырмасын бекіту 1925 жылы желтоқсанда БК(б)-ның XIV сьезінде қабылданған елді индустрияландыру бағытын жүзеге асыруда Қазақстан бірқатар елеулі қиыншылықтарға кездесті. Индустрияландыру – ірі техникасы дамыған өнеркәсіпті, ең алдымен өндіріс құрал-жабдықтарын өндіретін салаларды құру. Кеңес өкіметі елді индустрияландыруды шаруаларды аяусыз қанау есебінен жүргізуге ұйғарды. Сонымен қатар, Қазақстанды КСРО-ның дамыған өнеркәсіптік аудандарын шикізатпен қамтамасыз ету базасы ретінде пайдаланды. Өнеркәсіптің бір жақты дамуы XIX ғасырдың екінші жартысында туындап, Кеңес өкіметі кезінде кеңінен өріс алды. IV. Жаңа сабақты баяндау. Жоспар: 1. 20-30 жылдардағы қоғамдық-саяси өмірдің сипаты. Тоталитарлық жүйенің орнауы. 2. Ауылдық жерде мәдени-ағарту жұмыстарының өрістеуі. 3. 20-30 жылдардағы қазақ зиялыларын жаппай жазалау. Мағынаны ажырату: Осы жоспар бойынша бүкіл мәтінді екі топқа оқып шығуды тапсыру. 9 Қолданылған термин сөздер: /дәптермен жұмыс/ Концентрация – шоғырлану, топтастыру. Репрессия – мемлекеттің өз азаматтарына қолданатын қатаң жазалау шаралары АЛЖИР –Ақмола қаласындағы әйелдерге арналған лагерь \Отанына опасыздық жасағандар отбасыларының мүшелеріне арналған лагерь. Ресми түрде лагерлер бас басқармасының 26-шы нүктесі делінді. 26 нүктеде 22 мыңдай тұтқын әйелдер азап шеккен. Акмолинский лагерь жен изменников Родины Карлаг – Қарағанды қаласындағы лагерь /Қарағанды еңбекпен түзеу лагері/ Степлаг – далалы аймақтағы лагерь ГУЛАГ– лагерьлер Бас басқармасы Жаңа сабақты қорытындылау: Сұрақ-жауап арқалы 1-ші тапсырма: Алжирде тұтқындалған кімдердің жарлары еді? М.Дулатов, А.Байтұрсынов, С.Сейфуллин, Ә.Бөкейханов, С.Есқараев, Қ, Сатбаев, Н.Нұрмахов, А.Құнанбаев, С.Асфендияров, М, Тәтімов, Т.Жүргенов, С, Мұханов, Б. Майлин, Ж. Шанин және тағы басқа VІ. Қорытынды: Сталиннің жеке басына табынудың салдарынан тұтас бір халық өздерінің ең асыл азаматтарынан айырылып қалды. Сталин кезіндегі жазалау шаралары Гитлердің жазалауынан асып түсті. Еуропада мыңдаған, миллиондаған тұтқындарды Ұлы Отан соғысы кезінде Гитлерлік жазалаушылар өртеп жіберсе, ал Сталин жендеттері Кеңестік миллиондаған тұтқындарды жер ананың түпкір-түпкіріне жасырып көмді. Сонау Ескендір Зұлқарнайын, Шыңғыс хан, Ақсақ Темір замандарын еске алсақ та дәл осындай тарих қайталанбаған шығар. Ана күйеуінен, бала анасынан айырылды. Сәбилердің шат-шадыман күлкісі естіліп жататын базарлы үй мазарға айналды. Бұған Ақмола қаласының маңындағы лагерьлердің 26-шы нүктесі куә бола алады. Ал абзал аналар күйеулерінен бір қылмысты іске қатысты делініп, шетінен түрмеге қамалды. Отбасы, ошақ қасынан айырылды. Үйлерінен «Халық жауының әйелдері» деп қуып шығарды. 1997 жылы саяси қуғын- сүргін құрбандарын еске алу жылы болып аталып өтті, ал 31 мамыр қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні болып белгіленген. Қазақ халқы өзіне тән бауырмалдықпен сталиндік қуғын-сүргіннің құрбаны болғандарға көмек көрсетті. Олармен қолда барын бөлісті, отбасынан орын берді, олардың жаңа ортаға бейімделіп кетуіне жәрдемдесті. Қазақ халқы ерекше қонақжайлық және интернацоналдық таныта білді. Жер ауып келгендердің көпшілігі қазақ жерінде тұрақты өмір сүруге қалып қойды. Қазақстан президенті Н.Ә.Назарбаев мамырдың 31-күні Астанадан 40 шақырым жердегі бұрынғы Малиновка мекені қазір таңда саяси қуғын-сүргін және тоталитаризм тарихы мұражай кешенін ашты. 3 гектарға жуық жерде мұражай, ескерткіш және саяси репрессия құрбандарының тізімі жазылған тас бар. VІІ. Үйге тапсырма: §18 оқу: VI. Бағалау кезеңі: Оқушылардың берген жауаптарына қарап бағалау * * * * * * * * «Эмоция әлемі» педагогтармен тренинг сабақ Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласы, №38 «Жазира» бөбекжайы педагог- психологі Белисанова Айдана Бейбитовна Мақсаты: Педагогтардың бойындағы жағымсыз эмоцияларын жойып, көңіл- күйлерін көтеріп, қуаныш сыйлау. Өзін – өзі бағалауларын көтеріп, ортақ түсініспеншілікке келу сезімін арттыру. Жүру барысы: 1.Салемдесу- жарты шеңбер бойымен барлығымыз көршімізбен көңілсіз амандасамыз. Енді көңілді амандасайық.Мысал: Мен бүгін сендерді көргеніме қатты қуаныштымын... Сізге амандасудың қай түрі ұнады, қайсысы жағымды әсер қалдырды? Эмоция туралы түсінік беру. Эмоция(фр.emotion,лат.enoveo— толғану) — адам мен жануарлардың сыртқы және ішкітітіркендіргіштерәсеріне реакциясы; қоршаған ортамен қарым-қатынас негізінде пайда болатын көңіл-күй. Эмоция организмнің әр түрлі қажетсінулерге қанағаттануына (ұнамды эмоция) немесе қанағаттанбауына (ұнамсыз эмоция) байланысты. Адамның жоғары әлеуметтік қажетсінулері негізінде пайда болатын тұрақты змоция. Эмоцияның жоғары түрі адамның іс-әрекетінің өнімді болуына мүмкіндік туғызады. Оларға қуаныш, сүйіспеншілік және т.б. эмоциялар жатады. Жағымсыз эмоция адамның іс-әрекетіне азды-көпті зиян келтіреді. Оларға қорқыныш, қайғы, абыржу, үмітсіздену, үрейлену және т.с.с. эмоциялар жатады. 2.«Менің көңіл-күйім» тренингі . Алдарыңызға кағаздан ойылған маска салынған, сіздер дәл қазіргі көңіл күйлеріңізді масканы безендіріп салыңыз. Егер көңілсіз көңіл- күйді бейнелеген педагогтар болса, мұңды күй бізге керек емес, ендеше оны жыртып тастаймыз . Әрқашанда күлімдеп, қуанышта жүрейік. 3. Ертегі сомдау – осында берілген ертегінің атын тауып, екіге бөлініп соныда бар эмоцияларын көрсетіп көріністендіреміз. “Әже, әже сіздің аузыңыз неге үлкен” “Ой қандай үлкен болып өскен” 10 “Жаның барында айт, үйіңде не бар?” “Мен шатырда тұрамын!” “Мен сені жеймін” “Қарақтарым, шырақтарым есікті ашыңдар” 4. Сергіту жаттығуы: «Қарап ал да жаса» Екіге бөлініп жұптасып тұрамыз. Бір адам экранға қарап тұрады – ал екіншісі айна рөлін орындайды. Шаршадым “Уһ” дедім Ренжідім “Туһ” дедім Қорықтым “Ой” дедім Өкіндім “Ах” дедім Таңқалдым “О о о” дедім Күлдім “И и” дедім Біліп “Е е” дедім Қуанып “Ха-ха-ха” дедім 5.Тренинг: «Күтпеген қонақ» Ішкі және сыртқы шенберге бөлініп адамдар ішкі шеңбер үйдің иесі болады ал сыртқы шеңбер күтпеген қонақ болып рөлдерді сомдайды (мысалы: үйіңізде жұмыстағы директорыңыз келді, балаңыздың сынып жетекшісі келді, көптен көрмеген жан құрбыңыз келді т.б.) 6. Релаксация: «Менің жүрегімдегі күн шуағы»- көзімізді жұмып, ыңғайлы жайғасып отырайык. Өзіңе ыңғайлы жерді таңдап, денеңді бос ұстап, өзіңнің ішкі әлеміңе саяхат жасауға дайындалуыңды сұраймын. Өзінің сұлулығымен, алтындай сары түсімен, жылуы мен нәзік шұғыласымен көз қызықтыра жанып тұрған шырақ көз алдыңа келеді. Көзіңді жұмып, сары түсті жалыны басыңның ішінде жанып тұр деп ойла. Одан шыққан шұғылаға бар зейініңді аудар.Осы сиқырлы жалынды ойша жүрегіңнен төмендеу жерге орналастыр.Сенің жүрегің күлтелерін біртіндеп ашқан көктем гүлі сияқты ашыла бастағанын елестет. Жалын шуағы гүлдің дәл ортасына барып орналасты.Ол сенің жүрегіңді жылытып, жарықпен нұрландыруда.Бұл жарық сенің жүрегіңдегі барлық уайымдарды жуып олардың орнын сүйіспеншілікпен толтыруда. Сенің жүрегің күн тәрізді нәзік шұғылалы жылу мен жарық бөлуде. Жүректегі күннің жарқырауы ерекше! Күн шұғыласының күштілігі сондай, олар сенің басыңдағы бұлттарды ыдыратып, қуып жіберуде. Міне, күн шұғыласы сенің аузыңды толтырып, тіліңе де келіп жетті.Ол сенің өзгелердің жанын жаралауы мүмкін,ойланбай айтылған сөздерден құтқаруда.Шұғыла саған қайырымды, жылы сөздерді таңдауға көмектеседі. Күн шұғыласы сенің құлақтарыңды толтыруда.Естіген барлық керексіз,жағымсыз сөздер жоқ болып кетті.Енді сенің құлақтарың тек қана жағымды және жақсы сөздерді естісін. Шұғыла сенің көздеріңді толтырып, барлық көзің көрген жағымсыз жағдайларды жуып жіберуде.Ол саған барлық нәрсені жақсы жағынан көруге, ешқашан жолдан таймауыңа көмектеседі. Жарық енді сенің басыңды толтыруда. Саған өмір сүруге кедергі келтіретін және өзіңді бақытсыз сезінуге әкелетін барлық нашар ойлар іс-түзсіз жоғалуда. Олардың орнын таза да жағымды ойлар толтыруда. 7.«Майшамды смайлик» Алдарыңыздағы ақ қағазға майшаммен смайлик түрінде қазіргі өзіңіздің көңіл күйіңізді салыңыз. Барлық педагогтар көңіл- күйлері бейнеленген парақты көтеріп, бір- бірінің тренинг барысында көтерілген көңіл- күйлерін байқайды. Психолог: Құрметті әріптестер көңіліңізге ешқашан кірбің түспей, тек қуанышты сәттерге бөленіп жүрулеріңізге шын жүрегіммен тілектеспін. * * * * * * * * Имашева Айнур Утемисовна Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласының №38 «Жазира» бөбекжайының «Айналайын» тобының тәрбиешісі Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің технологиялық картасы Білім беру саласы «Шығармашылық» Бөлімі: Сурет салу Тақыры: Саңырауқұлақтар Мақсаты: Б.м:Саңырауқұлақтар туралы түсініктерін қалыптастыру. Д.м:Сопақша және жартылай дөңгелек пішіндерден тұратын бейненің суретін салуға дағдыландыру. Эстетикалық талғамын дамыту. Т.м:Табиғатқа деген сүйіспеншілік сезімін тәрбиелеу. Алдынала ала жұмыс: Суретпен жұмыс. Әдіс- тәсіл: Әңгімелеу, көрсету, сұрақ-жауап. Қостілдік құрам: саңырауқұлақ грибы mushroom кірпі ежек hedgehod шыбынқұрт мухамор amannita Әрекет кезеңдері Тәрбиешінің іс-әрекеті Баланың іс-әрекеті Мотивациялық- қозғаушылық Шаттық шеңбері Алақанды ашайық Таза ауаны салайық Күн жылуын салайық Жүрек жылуын салайық. Жиналған осы жылуды Бір бірімізге сыйлайық! Здравствуий солнце золотое Здравствуий небо голубое. Здравствуий матушка земля. вот и мы твой друзья Үш тілде шаттық шеңберін орындады. 11 Ай сей хэллоу Ю сей хэллоу Хэлллоу,хэллоу,хэллоу Хэллоу төу ю Балаларға көктем мезгілі туралы слайд көрсетіп әңгімелету Балалар міне көктемде бірнеше өзгерістер болады екен,сонымен қатар шалғынды ормандарда өсімдіктермен саңырауқұлақтарда өседі екен,міне экранға назар салайық. Балалалар қараңдаршы олардың басында киген әдемі қалпағы болады екен.Міне ақ саңыруақұлақ және басында қоныр қалпағы бар боровик саңырауқұлатар өте пайдалы екен.Оларды біздер тағам ретінде пайдаланамыз,ал балалар енді мені мұқият тыңдап алыңдар бұл шыбынжұт саңырауқұлағы оны біздер пайдаланбаймыз,өйткені ол өте улы ,оны жеген адам уланып қалады,ол өте әдемі міне,қарайық басында қызыл қалпағы бар екен,ал осы әдемі қалпағының үстінде өте улы ақ дақтары бар,оны жеуге болмайды. Билингвигм Саңырауқұлақ грибы машрум Шыбынқұрт мухамор Экранға көңіл аударып,көргендерін сипаттады. Үш тілде қайталады. Ұйымдастырушы лық ізденістік. Балалар сіздер ертегі тыңдағанды ұнатасыңдарма? Ендеше мен сіздерді театрға апарғым кеп отыр.Бүгін театрда «Ақ саңырауқұлақ пен Шыбынжұт»атты ертегі қойлымы болады екен. Ендеше театр жолға шығу автобуспен барайық. Театдырдан билет сатушыны Салеметсіздер ме,балалар біздің театрға қош келдіңіздер,ертегі али басталған жоқ,сіздер мына кассадан билет алыңыздар. Жарайды,балалар мен сіздердің барлығыңызға билет алайын,ал сіздер тәртіп сақтап,әдепті боп тұрыңдар. Кассир:Қош келдіңдер,мына билеттер сіздерге! Театрдың залына кіру,отырғыштарға отыру.Билет белгісімен отырғыштарға отырады. Сахнаға сиқыршы шығады. Сиқыршы:Ой балалар қош келдіңдер!Көңіл күйлерің қалай? Біздің театрға қош келдіңдер,ертегі тыңдауға дайынсыңдарма? Олай болса «Ақ саңырауқұлақ пен Шыбынжұт»атты ертегіні қуыршақ театры арқылы сомдаңыздар. Аудиодан ертегі тыңдату,қуыршақтар қимылымен сомдату. Ерте,ерте,ертеде,жылдың көктем мезгілі келіпті,айнала жасыл түске боялып,табиғат ояныпты,құстар келіп,шөп шығыпты,күндердің бір күнінде шалғын шөптің арасынан екі саңырауқұлақтар өсіпті.Оның біреуі Шыбынжұт ал,еніншісі ақ саңырауқұлақ болыпты.Екеуі бір бірніе өте жақын жерде өскен екен.Шыбынжұт күнде таңмен тұрып ақ саңырауқұлаққа қарап: Шыбынжұт: «Қайырлы таң ,достым! Күн қандай керемет»депті. Ал ақсаңырауқұлақ болса оған үйнемейтін. Күннен күнге осылай жалғасыпты. Бір күні ақ саңырауқұлақ Шыбынжұтқа былай депті. Ақ саңырауқұлақ: «Осы сен маған тиіспесең тұра алмайсыңба?» Шыбынжұт: «Неге олай дейсің мен сенімен дос болғым келеді» Ақ саңырауқұлақ: «Ха ха ха о недегнің сенімен ешкімде дос болмайды ,өйткені сен улысың пайдаң жоқ,ал мен болсам пайдаламын менің адамдар тамақ ретінде пайдаланады ха ха ха»депті Шыбынжұт көңілсіз күйде: «Дұрыс айтасың,бірақ менің қалпағым әдемі гой» Ақ саңырауқұлақ: «Әдемігілі не керек онда улы ақ дақтарын бар ,мен сенімен ешқашанда дос болмаймын!» Осы кезде орманға кішкентай балаласымен кірпі келеді. Кірпінің баласы ; «Анашым қараңызшы мына жерде саңырауқұлақтар көп екен» Кірпі: «Жарайсың жұмсағым біз оны себетке салайық»деп ақ Ұнататындарын айтты. Автобусқа ереже сақтап мінді Билет сатушымен амандасты. Билеттегі белгі бойынша орындыққа отырды Ертегіні тыныш,мұқият тыңдады. 12 саңырауқұлақты жұлып алады да себетке салады. Кішкентай кірпі: «Ой қараңызшы қандай әдемі саңырауқұлақ оныда алайықшы »деп шыбынқұттың түбінен ұстайды. Кірпі: «Жоқ,жоқ жұмсағым сен оған тиіспе,ол улы саңырауқұлақ оны жеуге болмайды,міне,қара оның түсі қызыл ал үстінде улы дақтары бар» Кішкентай кірпі: «Онда мен оны аяқпен тапап тастайын ешкімге зияны келмесін»депті. Кірпі: «Жоқ олай болмайды,біз ақсаңырауқұлақ тағам болса,мына шыбынжұт бізді улы шыбын шіркейден қорғайды»депті. Міне,сөйтіп кірпілер үйлеріне ақ саңырауқұүлақты алып кетіп қалады,ал шыбынқұрт табиғат аясында өзінің әдемі қалапғымен қалып қояды екен. Сиқыршы:Қалай балалар сіздерге ертегі ұнадыма?Мына сиқырлы қорап сіздерге топтарыңа барғасын қарайсыңдар! Автобуспен топқа оралу. Шығармашылық жұмыс Балаларға практикалық жұмыс орындауға арналған үлестірмелі материал таратылып беріледі. Балалар міне,біз бүгін саңырауқұлақтың сутерін саламыз төс белгі бойынша екі топқа бөлінейік. Бірінші топ иекпен ақсаңырауқұлақты салу, екінші топ саусақ пен қол арқылы салады. Бейнероликпен сергіту сәтін орындату Д\о «Кірпіге арналған саңырауқұлақтар» мақ:жеуге пайдалы және улы саңырауқұлақтар туралы түсініктерін бекіту. Силықты қабыл алды Автобуска отырып топқа олады Дәстүрден тыс әдіспен суретті салды Сергіту сәтіне белсенді араласты Д\ойынға қызығушылықпен қатысты Рефлексиялық түзетушілік Оқу іс –әрекетін қорытындылау. Біз қайда бардық? Не көрдік? Саңырауқұлақтың пайдасы неде? Улы саңырауқұлақты таныйсыңдарма? Біз ненің суретін салдық? Баланың жетістігін мадақтау,бағалау Толық жауап айтты Балалар жасаған жұмыстарына талдау жасайды. Күтілетін нәтиже: Біледі:көктемгі табиғат ерекшеліктерін және саңырауқұлақтардың пайдасы мен зияныны туралы біледі. Игерді: Дәстүрден тыс сурет салу арқылы саыңрауқұлақтардың бөліктерін біріктіре салуды игерді. Менгерді: Қойылған сұрақтарға толық жауап айтуды,мұқия тыңдауды меңгерді. * * * * * * * * Оңтүстік Қазақстан облысы Сайрам ауданы Қарабұлақ ауылы №89 «Қайнарбұлақ» жалпы орта мектебі география және биология пәні мұғалімі Анартаев Салохиддин Ириставлетович Сыныбы:7 Сабақтың тақырыбы : Материктер мен мұхиттардың карталары. №1 практикалық жұмыс жоспар бойынша «Атлас карталарына сипаттама беру» Оқып-үйренудің негізгі мақсаты:Оқушылардың картографиялық проекция ұғымын білуге., қорытынды жасауға дағдыландыру,топтық жұмысқа бейімдеу.. Күтілетін нәтиже:.. Оқушылардың картографиялық проекцияұғымымен танысып, жұмыс істеуге, қорытынды жасауға дағдыланып ,топтық жұмысқа бейімделеді. Түйінді идеясы: Географияның басты құралы карта. Сабақтың әдіс-тәсілдер:, Сурет галериясы,Мағынаны таны,топтастыру тапсырмасы,топтық жұмыс. Ресурстар :Интерактивті тақта,ұялы телефон, оқулық, маркер шығу парағы,үлестірме қағазы т.б. Бағалау:Жұптардың өзара бағалауы,дескрипторлар арқылы бағалау. Сабақтың барысы: Бөлім Мұғалім іс-әрекеті Оқушылар іс-әрекеті Кіріспе 1.Мұғалім амандасады оқушыларды түгендеп, смайликтер арқылы көңіл-күйін біледі. 2. Үй тапсырмасы Сурет галериясын ұйымдастыру,стикер арқылы бағалауларға коментарий алу. 1.Оқушылар амандасады,топтарға бөлінеді. Топтағы міндеттерін бөліседі. 2. Үйден салып келген суреттерін,портреттерін тақтаға іліп галерия ұйымдастырып стикер арқылы бағалайды. 13 Тұсаукесер 1. Мұғалім оқушылармен бірге жаңа сабақтың тақырыбын жұмбақтар арқылы анықтайды, мақсатын айқындайды. Жер көрдім қаласы бар, Үйлері жоқ мекендейтін. Көл көрдім, өзен көрдім, Сулары жоқ тереңдейтін. 2 Кестемен жұмыс жасайды Мағынаны таны жұмысын жүргізеді. Сергіту сәті. 1.Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, бүгінгі сабақтың негізгі түйінді идеясын айтады. 2.Мәтінмен ,кестемен танысып,практикалық жұмыс дәптеріне картографиялық, цилиндірлік,конустық, азимуттық проекция,бұрмалану,т.б сөздерді жазып алып мағынасын тауып жазады. Негізгі бөлім Топтық жұмыс: 1 топ Картадан масштабты пайдаланып Еуразия құрлығының орталық бөлігінің шығыстан батысқа дейінгі ұзындық өлшемін табады.Сол өлшемді глобустан тауып, қорытынды жасайды. 2 топ Картадан масштабты пайдаланып Африка құрлығының орталық бөлігінің солтүстіктен оңтүстікке дейінгі ұзындық өлшемін табады. Сол өлшемді глобустан тауып ,қорытынды жасайды. 3 топ Картадан масштабты пайдаланып Аустралияның құрлығының орталық бөлігінің солтүстіктен оңтүстікке дейінгі ұзындық өлшемін табады. Сол өлшемді глобустан тауып ,қорытынды жасайды. 1. Оқушылар берілген тапсырманы орындап, өз ойларын ашық айтып, сыни тұрғыдан ойлана отырып жауап беруге тырысады. 3. Оқушылар жұптасып атлас немесе карта пайдалана отырып, сәйкестендіру тапсырмасын орындап, келесі топқа тексеруге береді. Қорытынд ы Мұғалім сабақты қорытындылайды. Үйге тапсырма береді :Өтілген тақырыпты оқуға және картаны сипаттаудың жоспары қосымшадағы тапсырма беріледі. Топтастыру арқылы оқушыларға картографиялық проекциялардың түрлері түсіндіріледі. 3. Тірек-сызбамен жұмыс. Тірек-сызба арқылы карталардың қандай белгілеріне қарай жіктелетініне сипатталады. * * * * * * * * Анарханова Барно. Бастауыш сынып мұғалімі. Сайрам ауданы №3 Хамза атындағы жалпы орта мектеп мемлекеттік мекемесі. Пәні: Ана тілі Сыныбы: 4-сынып Тақырыбы: Сөз құрамы. Түбір. Мақсаты: Білімділік: Оқушылардың сөз құрамы және түбір туралы білімдерін бекіту. Дамытушылық:Оқушылардың көркем жазуына мән беру, қатесіз, сауатты жазуға үйрету. Оқушылардың сөздік қорларын, ойлау қабілетін, ой-өрістерін, байланыстырып сөйлеу қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік:Оқушыларды өз мектебін, достарын құрметтеуге баулу, Сауатты жазуға, ізденімпаздыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Сабақтың әдіс-тәсілі: сұхбат, түсіндіру, сұрақ-жауап. Сабақтың көрнекілігі: «Кубизм» стратегиясы, сөзжұмбақ, ребус, Слайд,сызба, семантикалық карта, үлестірмелі тапсырмалар. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: 1. Оқушылармен сәлемдесу. 2. Сабаққа қатысуын тексеру. 3. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру мақсатында сұрақтар беру: - Қазір біз қай ғасырда өмір сүрудеміз? - ХХІ ғасыр, компьютер ғасырында өиір сүрудеміз. - Қазір жылдың қай мезгілі? - Күз мезгілі. - Күз мезгілінде неше ай бар? - Күз мезгілінде 3 ай бар: қыркүйек, қазан, қараша. Психологиялық дайындық. «Шаттық» шеңберіне тұрып, тілектер айту. ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: 5-жаттығу. І. Қызығушылықты ояту. «Қарлы кесек?» ойыны (Өткен сабақты пысықтап өту үшін үлестірмелі тапсырмаларға жауап беру). Сұрақтар: 14 1. Түбір дегеніміз не? 2. Қосымшаның түрлерін ата. 3. Жұрнақ дегеніміз не? 4 .Жалғау дегеніміз не? 5. Білгіш сөзінің түбірі мен қосымшасын тап. 6. Туынды сөз қай қосымша арқылы жасалады? 7. ханажұрнағына сөз қосып, туынды сөздер жаса. 8. Сөздің түбірге жалғанған бөлігін не дейді? ІІІ. Жаңа сабақ: Сөз құрамы мен түбір туралы түсінік беру. Оқулықпен жұмыс. 60-жаттығу.Сөйлемдерді түсініп оқы. Қарамен жазылған сөздерге қосымша жалғап жаз. 1. Құстың ең қырағысы-сұңқар. Ол бір шақырым қашықтықтан титімдей жәндікті көре алады. 2. Құстардың ішіндегі жүзгіші-пингвин. Ол сағатына отыз шақырымға дейін жүзе алады. 3. Дүниеде күн көзіне тура қарай алатын құс- текбүркітқана. 4.Қарлығаш ұсақ жәндіктерді тек қана әуеде ұшып жүріп қана аулайды. Тынығу сәті. Тақтамен жұмыс. 53-жаттығуды оқушылар тақтада орындайды. Суретке қарап маман иелеріне ат қою. Түбірін тауып, астына сызыңдар. Оқушы, қорықшы, күзетші, теңізші, ұшқыш, тігінші, қойшы, қобызшы, әнші, биші. Оқушылар дәптерлеріне жазып алады. «Кубизм» стратегиясы бойынша екі командадан оқушылар шығып қарлығаш құсына жазылған сұрақтарға жауап береді. 1. Отан туралы өлең оқы. 2. Отан туралы мақал айтып беріңіз. 3. Республикамыздың рәміздерін айту. 4. Қазақстан Республикасының президенті кім? 61-жаттығу. Көп нүктенің орнына –лар, -лер,-тар,-тер, -дар, -дер жалғауларның тиістісін қойып, сөздерді көшіріп жаз. Өздік жұмыс. Семантикалық картаны толтыр. Семантикалық картамен жұмыс. Сөздер Түбір Қосымша тазалық таза лық тәрбиеші тәрбие ші жәрдемші жәрдем ші атақты атақ ты білімді білім ді абыройлы абырой лы сыйлы сый лы көпшілік көп шілік оқушы оқу шы бақытты бақыт ты сұлулық сұлу лық әдемілік әдемі лік 1. Жаңа тақырыпты пысықтау: Бекіту сұрақтары: Ережелерді еске түсіріп, жалғастырып көр: Қосымша жалғанғанда түбір сөздер____________________. Түбір сөздің соңғы буыны жуан болса,___________________ . Түбір сөздің соңғы буыны жіңішке болса,_________________. Өтілген тақырыпты пысықтау үшін сөзжұмбақ әдісі арқылы түбір сөздерді табу. Б А Л Ы Қ А Н О Қ А Т А О Н А Р Ы Н Көлденеңінен: 1. Суда өмір сүретін жануар. 2. Дәнді дақыл. 3. Ұлттық тағам. 4. Тігінен: 5. Жеміс атауы. 6. Қысқы киім. 15 7. Ребус шешу. 8. Тазалық – денсаулық кепілі. 9. Еңбек адамды өсіреді. Қорытындылау: Бағалау: Қызыл шаблон – «5» Жасыл шаблон – «4» Сары шаблон – «3» Оқушылардың сабақ барысында алған бағаларын есептеп, екі топтың жалпы жинаған балдарын қорытындылау. Оқушыларды марапаттау. 10. Үйге тапсырма беру: 54-жаттығуды орындап, түбірдің астын сызу. Ережелерді ереже дәптерге жазу. * * * * * * * Сайрам ауданы №3 Хамза атындағы жалпы орта мектеп мемлекеттік мекемесі Ахмедова Назокат. Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі. Сабактын тақырыбы: Қосарлама қос сөздер Мақсаты: Оқушылардың қосарлама қос сөздер туралы түсініктерін жаттығу жұмыстарын орындату арқылы қалыптастыру. Білімділік:оқушыларға тақырыпты жан-жақты түсіндіру Дамытушылық:оқушылардың ойлау қабілетін дамыту. Тәрбиелік:оқушыларды табиғатты қорғауға,шыдамдылыққа,топта өзін және өзгені тыңдап,сыйлай білуге тәрбиелеу. Сабақтың түрі: жарыс сабақ Сабақтың әдісі: топтық жұмыс, суретпен жұмыс, салыстыру Пәнаралық байланыс: әдебиет, сурет Көрнекілігі: оқулықтар,кеспе,сөзжұмбақ,аударма жұмысы Күтілетін нәтиже: Оқушы қосарлама қос сөздерді меңгереді; Мысал келтіріп, оның жасалуын ажырата алады; Қосарлама қос сөздерді пайдалан отырып, фонетикалық талдау жүргізеді Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру: Сәлемдесу. Оқушыларды түгелдеу Дайындықтарын тексеру Оқушыларды 2 топка бөліу «Ақылдылартобы» «Тапқырлар тобы» Бүгінгі сабақты мектептен хайуанаттар бағына жетеміз. Қайсы топ женіске жетсе сол топқа «хайуанаттар бағына билетіміз бар. 2. Үй тапсырмасын сұрау: 1. Қос сөздер дегеніміз не? 2. Күрделі сөздер дегеніміз не? 3. Біріккен сөздер дегеніміз не? 4. Дауысты дыбыс түрлерін ата. 5. Біріккен сөздер қалай жазылады? 6. Сөйлем дегеніміз не? 3. Жаңа сабақ: Қосарлама қос сөздер. Екі түрлі түбірдің қосарланып жасалған қос сөзді қосарлама қос сөздер дейміз. 5. Қызығушылықты ояту: Семантикалық карта. Семантикалық картада қос сөздер түрлері мен мысалдар беріледі, оқушылар орындарында орындайды. 6. Мағынаны тану Экранда жазулы тұрған өлеңді бір оқушыға оқыту. Осы өлеңде кездесіп тұрған қос сөздерді атайық Арасында құлын-тай Айнала шауып бұлтылдап Жоғары-төмен үйрек-қаз Ұшып тұрса сымпылдап, Қыз-келіншек үй тігер Бұрала басып былқылдап Абай. Құлын-тай , жоғары-төмен , үйрек-қаз , қыз-келіншек /Осы жерде қайталама қос сөздер мен қосарлама қос сөзді салыстырмалы түрде жазып ережесін шығару/ Құлын-тай Жоғары-төмен Үйрек-қаз 16 Қыз-келіншек көре-көре жарқ-жұрқ Үйді-үйге өз-өзіне - Бұл сөздер қалай жасалып тұр ? - Неше түбірден қосарланған ? Екі түбірдің қосарлануы арқылы жасалған қос сөздерді қосарлама қос сөздер дейміз.(Экраннан көрсету) - Енді қосарлама қос сөздер қалай жасалады? Оны білу үшін мына экранға көңіл аударамыз Елу түйесі, екі жүздей қой –ешкілері тағы бар . - Бұл сөйлемдегі қосарлама қос сөздерді көрсет ? / Екі түбірі де бір-біріне мағыналас сөз. - Олай болса , қосарлама қос сөздер , мағыналары бір-біріне жақын (синоним) сөздер я қарама-қарсы (антоним) сөздер қосарланады. Мысалы: қысы-жазы, жата-жастана, аға-іні, ауыл-аймақ, ағайын-туыс. Ол үйдің бала-шағасына дейін тыным таппайды. - Бір мағыналары мағыналы, екінші сыңары мағынасыз сөздер қосарланады. Мысалы: көйлек-көншек, жүн-жұрқа, қыз-қырқын т/б - Шаға, жұрқа, көншек, қырғын сияқты сөздерді көне немесе басқа тілден енген сөздер деп атайды .Себебі бұл сөздер ерте кезде белгілі бір мағынаға ие болып қазіргі кезде ұмытылып кеткен. Мысалы: «Шаға » сөзі «Кішкентай ,қызыл шақа» деген мағынаны берген т/б түсінік беріп кету. Сандалып келе жатты ақсақ киік Бір тоқтап , анда-санда есін жиып Ақ бөкен сахараның ботагөзі Атты екен қандай мерген көзін қиып . Сәкен Сейфуллин . - Екі сыңарыда мағынасыз сөздер қосарланады . Мысалы : анда-санда, оқта-текте , ығы-жығы, некен-саяқ т/б. Мұғалімдерге оқу -әдістемелік құралдар жіберілді. - Кейіңгі кезде қалыптаса бастаған қосарлама қос сөздердің тобы. Олардың сыңарлары әртүрлі тұлғада кейде бір тұлғада келеді. Мысалы: Оқу-әдістемелік, мәдени-ағарту, қазақша-орысша үгіт-насихат т/б. 7. Дәптермен жұмыс. 2-жаттығуды көшіріп жазып,қосарлама қос сөздердің астын сызыңдар. Қосарлама қос сөздерге бірнеше сөздер айтыңдар. 8. Оқулықпен жұмыс. 93-жаттығу. Тізбектей отырып, оқушылар ауызша қосарлама қос сөздердің жасалуын талдайды 95-жаттығу. Тақтамен жұмыс Сөз тіркесін жасайды. Ойын-тойдың сәні, көші-қон қамы т/б . «Жалғасын тап» ойыны дос- ............ егжей -......... ..........- жарақ сәлем -........ ..........- насихат ..........- сарсаң ..........- келбет әрі- ............... ығы- ........ Фонетикалық талдау 2 топқа тапсырма 1-топ: Дос-жаран сөзіне фонетикалық талдау жүргізу 2- топ: Кескін-келбет сөзіне Аударма жұмысы Қазақша,өзбекше,орысша тілдерінде аударма жасау «Ақылдылар тобы» «Тапқырлар тобы» Жиі-жиі үш-төрт Әке-шеше шелек-шелек Түрлі-түсті топ-топ Жора-жолдас ақ-қара Темір-терсек қора-қора Жаңа сабақты оқушылардың түсінгенін тексеру үшін жаңа сабаққа байланысты оқушыларға сұрақ беру арқылы жаңа сабаққа қорытынды жасап,оқушылардың алған білімдерін бағалау. Үйге тапсырма беру. * * * * * * * 17 Баймуратова Мухайё Иззатуллаевна учительница русского языка и литературы ОСШ №2 имени С.Рахимова Сайрамского района Южно―Казахстанской области 6 класс Деятельность учителя Деятельность ученика жүктеу/скачать 10,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|