Жоспар Кіріспе I. Тасымалдау шартының ТҮсінігі
Тасымалдау шарты бойынша жауапкершілік
жүктеу/скачать 71,62 Kb.
|
| 2.3Тасымалдау шарты бойынша жауапкершілік
Жүктерді тасымалдау жөніндегі міндеттерді, сондай-ақ тасымалдаудың өзге де шарттарын бұзғаны үшін жауапкершіліктің жалпы негіздері Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 701-бабының әрекетіне негізделген. Тасымалдау жөніндегі міндеттемелерді орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда тараптар Азаматтық кодексте, көлік заңнамасында, өзге де құқықтық актілерде, сондай-ақ жүктерді тікелей тасымалдау шартында тікелей көзделген өзге де шарттық міндеттемелерді бұзғаны үшін жауапты болады. Тасымалдау шарттары туралы жалпы ережелерге сәйкес заңнамада белгіленген жауапкершілікті шектеуге немесе жоюға бағытталған шарттар да жарамсыз деп танылады. Тасымалдау шартын бұзғаны үшін жауапкершілік туралы негізгі ережелер «Темір жол көлігі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген. Осы Заңның 73-бабының 1-тармағында көрсетілгендей, міндеттемені бұзған тарапты жауапқа тарту құқық бұзушының өтініші бойынша ғана жүзеге асырылады. Бұл норманы енгізу арнайы көлік заңнамасы мен Азаматтық кодекстің одан әрі күшейтілгенін көрсетеді. Тасымалдау шартының тараптары өзара келісім бойынша жауапкершіліктің мөлшерін ұлғайта алады, сонымен қатар қосымша жауапкершілікті (яғни, белгілі бір жағдайларда тасымалдау шарты бойынша жауапкершіліктің белгілі бір негіздері мен мөлшерлерін анықтау) қарастыра алады. Бірнеше тасымалдаушы тасымалдаған жағдайда олар жүк жөнелтуші (жөнелтуші), жүк алушы (алушы) алдында жүктің, багаждың жоғалғаны, олардың жеткіліксіздігі, бүлінуі (бүлінуі), сондай-ақ мерзімінен бұрын жеткізілуі үшін ортақ жауапкершілікте болады. Тасымалдаушы басқа тасымалдаушының, жүк жөнелтушiнiң, жүк алушының, филиалдың меншiк иесiнiң, экспедитордың кiнәсiнен жауапқа тартылса, ол регрессiк (керi) талап қоюға құқылы. 74-бапта жауапкершілік шарасы ретінде айыппұлдың элементтері анықталған. Айта кету керек, теміржол көлігімен тасымалдау жағдайында айыппұлдарды төлеу көбінесе алаяқтық болып табылады (бұрын тек арнайы айыппұлдарды төлеуге басымдық берілген). Айыппұл мөлшері Азаматтық кодекспен, арнайы заңнамамен немесе тікелей тасымалдау шарттарымен белгіленеді. Тасымалдаушы бөтен ақшаны жоғалтқаны үшін Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде белгіленген ақшаны уақтылы төлемегені үшін жауапкершілік мөлшерінде айыппұл төлейді. Тасымалдау шартының тараптары өзгеше келіспесе, жалпы азаматтық құқықтағыдай, ең алдымен төленген сомаға айыппұл салынады, ал қалғандары қарыздың негізгі сомасын өтейді.Тасымалдау жоспарын орындамау да жауапкершілікке әкеп соғуы мүмкін (мұнда жоспар тасымалдауды ұйымдастыру шартының негізінде жасалады). Мұндай жауапкершілік тек темір жол көлігі үшін қарастырылған. Тасымалдауды реттейтін өзге де нормативтік құқықтық актілер бойынша жауапкершілік тасымалдау шартында немесе тасымалдауды ұйымдастыру шартында көзделуі мүмкін. Қазақстан Республикасының «Темір жол көлігі туралы» Заңының 77-бабында шарт бойынша екі тараптың тасымалдау жоспарын орындамағаны үшін айыппұл түріндегі мүліктік жауапкершілік көзделген. Тасымалдаушының тасымалдау жоспарын бұзу көлік құралдарын бермеу немесе уақтылы бермеу арқылы көрінеді. Жүк жөнелтушi тасымалдау жоспарын орындамағаны үшiн мынадай жағдайларда жауапты болады: - тиеу үшін вагондар мен контейнерлерді пайдаланбауға; - жоспарда қарастырылған вагондар мен контейнерлерден бас тарту; - жүк жөнелтушiнiң кiнәсiнен станцияда тиеу-түсiрудi күтiп тұрған бос вагондар мен контейнерлердi пайдаланбауға. Бұл жағдайларда жүк жөнелтушінің жауапкершілігі негізінен тасымалдау жоспарының орындалмауына қарамастан туындайды. Жүк жөнелтушi мен тасымалдаушы жоспардан тыс және жоспардан тыс мiндеттемелердi орындамағаны, сондай-ақ жүк жөнелтушiнiң оларға қатысты өтiнiштерiн темiр жол көлiгiмен қабылдағаны үшiн жауапты болады. Міндеттемелердің орындалуына табиғи апаттар (су тасқыны, жер сілкінісі, көшкін, дауыл және т.б.) кедергі келтірсе, тараптар темір жол көлігімен тасымалдау жоспарын орындамағаны үшін жауапкершіліктен босатылады. Тасымалдау бойынша міндеттемелерді орындауға тыйым салу да оларды жауапкершіліктен босатудың негізі болып табылады. Жүк жөнелтуші жүк алушының алдын ала келісімінсіз жоспардан тыс вагондарды (контейнерлерді) пайдаланбағаны үшін жауапты болмайды. Сондай-ақ жүк жөнелтуші күнтізбелік күннің белгілі бір күндерінде он күнтізбелік күн ішінде ақауды толтырса, жауапты болмайды. Мұнай немесе мұнай өнімдерін тасымалдауға байланысты ұқсас жағдайларда, егер кемшілік жетіспеушілік орын алған айдың бірінші жартысында өтелсе, жүк жөнелтуші жауапты болмайды. Дегенмен, бұл жағдайда оларды түсіру жанармай құю станцияларында немесе жанармай құю станцияларында жүзеге асырылуы керек. жүктеу/скачать 71,62 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|