Жүсіп Баласағұн



бет1/4
Дата24.11.2022
өлшемі0,54 Mb.
#52486
түріӨмірбаяны
  1   2   3   4
Байланысты:
Жүсіп Баласағұн

Презентация: Жүсіп Баласағұнның өмірі мен шығармашылығы туралы деректер

Орындаған:Анарбаева Аяжан

Тобы:1701-41

Қабылдаған:Алтынбеков Қ.

Жоспар

  • 1.Ж.Баласағұнның өмірбаяны
  • 2.Шығармашылығы
  • 3.«Құтты білік»дастаны туралы
  • Қорытынды

Өмірбаяны

  • Ж.Баласағұн шамамен 1015-1016 жылдары Шу өзенінің бойында Баласағұн қаласында дүниеге келген. Философия,математика,астрология,өнертану,әдебиеттану,тіл білімі ғылым салаларының дамуына үлес қосқан.Жүсіп Баласағұнның есімі әлемдік әдебиет пен мәдениет тарихында «Құтты білік» дастаны арқылы қалды.

Жүсіп Баласағұни бұл дастанын хижра есебімен 462 жылы, қазірғі жыл санау бойынша 1070 жылда жазып бітірген. Дастанды "хандардың ханы" - Қарахандар әулеті мемлекетінің (942 - 1210) негізін салушы Сүлеймен Арслан ханға (908 - 955) тарту етеді. Сол үшін хан өз жарлығымен Жүсіп Баласағұниға "хас хажиб" - "бас уәзір" немесе "ұлы кеңесші" деген лауазым берген.

  • Жүсіп Баласағұни бұл дастанын хижра есебімен 462 жылы, қазірғі жыл санау бойынша 1070 жылда жазып бітірген. Дастанды "хандардың ханы" - Қарахандар әулеті мемлекетінің (942 - 1210) негізін салушы Сүлеймен Арслан ханға (908 - 955) тарту етеді. Сол үшін хан өз жарлығымен Жүсіп Баласағұниға "хас хажиб" - "бас уәзір" немесе "ұлы кеңесші" деген лауазым берген.

Дастанның бізге жеткен үш нұсқасы бар
1.Герат қаласындағы 1439 көне ұйғыр жазуымен
2.14 ғ.1-жартысында Египетте араб әрпімен көшірілген
3.12ғ. Араб әрпімен жазылған Наманган нұсқасы

 Бұл қолжазба Ташкенттегі Шығыстану институтының қорында сақтаулы тұр. Ғалымдар осы үш көшірме нұсканың әрқайсысына тән өзіндік ерекшеліктерді жинақтай отырып, "Құтты білік" дастанының ғылымының негізделген толық мәтінін жасап шықты. Венгер ғалымы Герман Вамбери (1832 - 1913) "Құтты біліктің" бірнеше тарауын неміс тіліне аударып, 1870 жылы Инсбрук қаласында жеке кітап етіп бастырып шығарды. Бұл шығарманы зерттеу, ғылымының мәтінін дайындау және аударма жасау ісімен орыс ғалымы В.В. Радлов (1837 - 1918) жиырма жыл бойы (1890-1910) айналысқан. Түркия ғалымдары 1942-43 жылдары "Құтты біліктің" үш нұсқасын да Стамбұлдан үш том кітап етіп шығарды.

  •  Бұл қолжазба Ташкенттегі Шығыстану институтының қорында сақтаулы тұр. Ғалымдар осы үш көшірме нұсканың әрқайсысына тән өзіндік ерекшеліктерді жинақтай отырып, "Құтты білік" дастанының ғылымының негізделген толық мәтінін жасап шықты. Венгер ғалымы Герман Вамбери (1832 - 1913) "Құтты біліктің" бірнеше тарауын неміс тіліне аударып, 1870 жылы Инсбрук қаласында жеке кітап етіп бастырып шығарды. Бұл шығарманы зерттеу, ғылымының мәтінін дайындау және аударма жасау ісімен орыс ғалымы В.В. Радлов (1837 - 1918) жиырма жыл бойы (1890-1910) айналысқан. Түркия ғалымдары 1942-43 жылдары "Құтты біліктің" үш нұсқасын да Стамбұлдан үш том кітап етіп шығарды.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет