Жусупова д. Ж

70 
ала  отырып  іріктеу 
(Гарднердің  жиындық 
зият теориясы) түрін-
де болуы мүмкін.  
Саралау 
уақытты 
ұтымды  пайдалануды 
есепке ала отырып, са-
бақтың  кез-келген  ке-
зеңінде  қолданыла  ала-
ды 
Сабақ  бойынша  реф-
лексия  
 
Сабақ  мақсаттары  / 
оқу  мақсаттары  дұ-
рыс қойылған ба? Мақ-
саттар  барлығы  ОМ 
қол жеткізді ме?  
Жеткізбесе, неліктен?  
Сабақта  саралау  дұ-
рыс жүргізілді ме?  
Сабақтың  уақыттық 
кезеңдері 
сақталды 
ма?  
Сабақ 
жоспарынан 
қандай  ауытқулар бол-
ды, неліктен?  
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін 
пайдаланыңыз.  Өз  сабағыңыз  туралы  сол  жақ 
бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз. 
 
Жалпы баға  
Сабақтың  жақсы  өткен  екі  аспектісі  (оқыту  туралы  да,  оқу  туралы  да 
ойланыңыз)? 
1: 
2: 
Сабақты  жақсартуға  не  ықпал  ете  алады  (оқыту  туралы  да,  оқу  туралы  да 
ойланыңыз)? 
1:  
2: 
Сабақ 
барысында 
сынып 
туралы 
немесе 
жекелеген 
мақсаттар 
жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу 
қажет? 
 
Үлестірмелі материал №1 
Қазақ  бейнелеу  өнерінде  суретші  Ә.Қастеевтың  шығармашылыға 
ерекше орын алады. Қазақстанның халық суретшісі Ә. Қастеевтің шығар-
машылығы  республика  көлеміне  кеңінен  таныс.  Ол  өзінің  сапалы  өмірін 

71 
Отанының көркем образын жасауға арнаған. Ә. Қастеев тақырыптық кар-
тина,  портрет,  пейзаж  және  кітап  иллюстрациясы  тақырыптарында 
жемісті еңбек етті. Ә. Қастеевтің шығармашылығысы мен өмірінің өзіндік 
ерекшеліктері бар. Ол 1924 жылы Жаркент қаласының жанындағы ауылда 
шаруа  отбасында  дүниеге  келді.  Ә.  Қастеев  әкесінен  жастай  қалып  іні 
қарындастарын өсіруге апасына көмек көрсетті. Ә. Қастеевтің апасы бау, 
басқұр  тоқитын  шебер  адам  болған.  Қастеевтің  суретші  болуына  және 
халықтың  сәндік  қол  өнеріне  қызығуына  өзінің  туған  апасының  ықпалы 
зор болды. Ә,Қастеевтің таланты Қазан ревалюциясынан кейін бағаланып 
ол Алматы қаласына суретші Н. Т. Хлудовтың шеберханасына оқуға жібе-
рілді. Суретшінің алғашқы шығармалары 30 жылдардың алғашқы кезеңін-
де көріне бастады. «Топтық портрет», «Көгілдір киім киген қыз», «Тігін-
ші»,  «Тоқымашы»,  «Қарындас  портреті»,  «Автопортрет»  шығармалары 
осы кезде жазылды. Бұл шығармалар суретшінің әртүрлі жұмыс кезеңінде 
жұмыс аралығында салған тақырыптары мен тапсырыстарының бейнелері 
болады. Суретші бұл картиналарды кейіпкерлердің бас бейнесін көрсетіп 
қана  қоймай,  картина  адам  фонындағы  киіз  үй,  жан-жануар,  қазан-ошақ 
және тағы басқа қоршаған табиғатты қосып көрсетеді. Халық суретшісі Ә. 
Қастеевтің турксиб шығармасы көпшілікке танымал шығарма. Картинада 
сол кезеңдегі ерекше бір құбылыс Түркістан – Сібір темір жолының құры-
лысын  көрсетуге  арналады.  Картинада  қазақтың  сары  даласы  темір  жол-
мен  келе  жатқан  паровоз  және  оны  күтіп  тұрған  адамдар  көрінісі  бейне-
ленген. Ә. Қастеев тақырыптың суреттермен қатар табиғат көрінісін бей-
нелейтін  пейзаждар  сарғап  суреттер.  «Тау  пезажы»,  «Медеу  келбеті» 
картиналары осыларға қосылады. 
Ә. Қастеевтің шығармашылығының бір бөлігі қазан революциясынан 
кейінгі  халық  өмірін  бейнелейтін  кескіндеме шығармалары.  Олардың қа-
тарына мына картиналар жатады: «Бие сауу», «Құдықтың басындағы бай 
мен жарлы», «Қалың малға сатылған қыз», «Шөп шабу», «Колхоздың сүт 
фермасы», «Колхоз тойы», «Колхоз қырманы». 
Суретші Ә. Қастеев халық батыры, Амангелді Иманов тақырыбына өз 
шығармасынан  ерекше  орын  бернәтижен.  Бұл  шығармалар  қатарына 
«А.Имановтың  портреті»,  «Амангелдінің  шабуылы»  атты  композицияла-
ры жасады. 
Мартова Анна Михайловна, 1902–1957  
Қазақстандық суретші, портретистка. Верный қаласында туған. Н. Г. 
Хлудов студиясында Училас. 1932
–
1936 жылы Ленинградта өнер қызмет-
керлерінің  біліктілігін  арттыру  институтында  оқыды.  1942  тұрған  және 
жұмыс  істеген  в  Алмате.  Анна  Михайловнаның  сүйікті  жанры  портрет 
болды, жұмыстар Қазақстанның Ы. Алтынсарин және Ш. Уәлиханов сияқ-
ты ұлы адамдарының портреттерін қамтиды. 

72 
Черкасский Абрам 
1886–1967 
Черкасский  Абрам  Маркович.  Суретші,  суретші  және  педагог.  Қазақ 
КСР  Халық  суретшісі  (1963).  Қазақ  КСР  еңбек  сіңірген  өнер  қайраткері 
(1956).  Украина,  Киевке  жақын  емес,  Белая  Церковь  қаласында  туған. 
Сурет салуға қызығушылық өте ерте болды. Киев көркемсурет мектебінде 
оқыды.  1900  жылы  Киев  көркемсурет  училищесінің  студенті,  ал  1909–
1917 жылдары Петербург Көркемсурет академиясында оқыды, онда оның 
мұғалімдері  Н.  Н.  Дубовский,  Н.  С.  Самокиш  және  Я.  Ционглинский 
болды. 1917 жылы Виннице өмір сүрді. 1926–1937 жылдары 
–
  Киев  көр-
кем  институтының  оқытушысы  және  профессоры.  Осы  кезеңде  Черкас-
скиймен жасалған көптеген шығармалар импрессионистік кескіндемемен, 
балғындыққа  ұмтылықпен,  бейнені  беруде  сұлулықпен  әуестенудің  ізін 
алады. Бұл үрдістерге суретші өз күндерінің соңына дейін сенімді қалды. 
1937
–
1940  жылдары  сталиндік  саясатқа  байланысты  поляк  шпионы  және 
Қарағандыдағы Карлагқа сослан сияқты сотталды. 1940 жылы Киевке ора-
лып,  1941  жылы  Отбасы  Ақтөбе  қаласына  көшірілді.  Ақтөбеден  Алма  - 
Атаға  Алматы  көркемсурет  училищесінде  оқытушы  қызметіне,  1941 
–
 
1960  жылдары  Алматы  көркемсурет  училищесінде  профессор  қызметіне 
шақырылған. Н. В. Гоголь.  Черкасский  көптеген картиналар, портреттер, 
пейзаждар  және натюрморттар  жазды. Черкасскийдің  сүйікті жанры пей-
заж  болып  табылады.  Бұл  жанрдағы  көптеген  жұмыстар  арасында  "Пол-
день" (1957 ж.) және "гүлдейтін мамыр" (1960 ж.) үлкен назар аударарлық. 
Черкасскийдің  суреттері  Қазақстанның  Мемлекеттік  өнер  мұражайының 
қорында сақталған. Ә. Қастеев, Киевтегі Украина өнері мемлекеттік мұра-
жайында. 
Сабур Абдрасулович МАМБЕЕВ 
Қазақ суретшісі, Қазақстанның Халық суретшісі (1980). Оның шығар-
малары  ("киіз  үйде",  1958)  нәзік  лиризмге  еніп,  түсті  дақтар  жұмсақ 
дыбыста  салынған.  Кескіндеме,  мүсін  және  сәулет  институтында  оқыды. 
И.  Е.  Репин  Ленинградта  (1947
–
1953).  М.  И.  Авилова.  Суретшінің  жанр-
лық  композициялары  үшін  ("тауларда",  1956 
–
1957,  Шығыс  халықтары-
ның  өнер  мұражайы,  Мәскеу;  "Менің  қалам",  1960,  қазақ  көркем  гале-
реясы. Т. Г. Шевченко, Алматы) және оның портреттері ("қыз Қара", 1964, 
сол жерде), жұқа лиризммен еніп, жарық беретін түсті дақтардың жұмсақ 
үндесуі тән. Қазақ КСР Суретшілер одағының төрағасы (1956 
–
1962 және 
1968). 
Гүлфайрус Мәнсүрқызы Ысмайылова  
(15.12.1929 жылы туылған, Алматы) 
–  қазақ  кескіндемешісі,  театр  және  кино  суретшісі.  Қазақ  КСР-інің 
еңбек  сіңірген  өнер  қайраткері  (1965).  1949  жылы  Алматы  көркемсурет 

73 
училищесін, 1965 жылы Ленинградтың И. Е. Репин атындағы кескіндеме, 
мүсін және сәулет өнері институтын (М. П. Бобышевтің кескіндеме класы 
бойынша) бітірді. 1947–1949 жылдары Қазақ консерваториясының вокаль-
дық факультетінде оқыды. 1956–1957 жылдары Алматы көркемсурет учи-
лищесінде  сабақ  береді.  1971–1974  жылдары  Қазақтың  опера  және  балет 
театрында  бас  суретші.  Г.  Ысмайылова  бірнеше  опера  (Бурсиловскийдің 
«Ер  Тарғын»,  1967;  Мұхамеджановтың  «Жұмбақ  қызы»,  1972;  Пуччини-
дің «Чио-Чио-Саны», 1972), балет (Тілендиев, Манаев және Степановтың 
«Достық жолымен» және Великановтың «Қамар сұлуы», 1958), спектакль 
(Мүсіреповтың «Қозы Көрпеш-Баян сұлуы», 1958) және кинофильмдерге 
(«Қыз  Жібек»,  1969–1971)  декорация  мен  костюмдер  эскиздерін  жасады. 
Ол 
–
  «Күләш  Байсейітова  Қыз  Жібек  рөлінде»  (1962),  «Ұйғыр  қыздары» 
(1966)  картиналарының,  «Халық  шеберлері»  триптихының  (1967),  Шара 
Жиенқұлова  (1958),  Ш.  Жандарбекова  (1960–1961),  Б.  А.  Төлегенова 
(1963–1964),  Ә.  Қастеев  (1966)  портреті  мен  көптеген  натюрморттардың 
авторы.  1950  жылдан  киноға  түскен:  Тыгрена  («Аласталған  Алитетте»), 
Ботакөз  (осы  аттас  фильмде,  1957),  Тана  («Қыз  Жібекте»,  1972)  т.  б. 
«Құрмет Белгісі» ордені және медальдармен марапатталған. 
 

жүктеу/скачать 1,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: