ТАПСЫРМА 3
Критериалды бағалау тақырыбына «SWOT – анализ» жасаңыз.
«SWOT – анализ», S
–
күшті жақтары, W
–
әлсіз жақтары, O – мүм-
кіндіктері және T
–
қауіпті жақтарын анықтау.
Күшті жақтары: сабақ кезінде жаңа тақырыпты меңгеру барысында.
Әлсіз жақтары: білім алушыларға қосымша көмекті қалайтын білім
саласы.
Мүмкіндіктері: тақырып бойынша болашақта қолданылатын мүмкін-
діктерді қарастыру. Веб-сайттар, интернет ресурстарынан қарау.
Қауіпті: қойылған мақсаттарға жету жолында кейбір кедергілерді қа-
растыру, дағды, біліктің жетіспеушілігінен туындауы да мүмкін.
Мектеп жұмысының SWOT
–
талдауы
SWOT-талдаудың атауы бірнеше мәндерден тұрады: S "күш"
(Strenght), W
–
"әлсіздік" (Weakness), O
–
"мүмкіндік" (Opportunities) жә-
не T
–
"проблема" (Troubles). SWOT
–
талдаудың негізгі мақсаты-кәсіпо-
рынның күшті және осал жақтарын зерттеу. Сыртқы факторлардан ықти-
мал қауіп-қатерлерге талдау, фирманың болжамды даму жолдарын іздеу
және анықтау жүргізілуі тиіс. Сонымен қатар, талдау құрамдастар арасын-
дағы байланысты орнатуға көмектеседі. SWOT
–
талдау жасау профессор
54
Кеннет Эндрюске тиесілі. Ол сыртқы факторларға және ішкі факторларға
матрицаға қосылумен айналысты және нәтижесінде табыс деңгейін анық-
тайтын негізгі факторларды таңдау үшін құбылыстардың, жобалардың не-
месе ұйымдардың айқындамаларын айқын жіктеуді алды.
Қазіргі уақытта, егер стратегиялық жоспарлау бойынша технология-
лар шеңберін назарға алатын болсақ, SWOT
–
талдау pest, Портердің клас-
сикалық үлгілеріне тіреумен жинақталған ақпараттық құрылымды бағалау
мен әзірлеудің жеке кезеңі ретінде қарастырылады. Жүзеге асыруды жос-
парлау. SWOT-модельдерді ескере отырып әзірленген стратегияларды іске
асыру үшін талдау кезінде balanced scorecard матрицаларын пайдаланады.
Осы құралдың арқасында стратегиялық дамудағы қандай бағыттар мен
орындаушылар шешуші болып табылатындығын анықтауға болады. Бар-
лау. Бәсекелестік барлау үшін SWOT
–
талдау өте пайдалы. Оны жүргізу
жағдайларының 50%-дан астамы SWOT-талдау бәсекелес тұлғалар мен
фирмалар туралы барлау ақпаратын толық зерттеуге көмектеседі. Талдау
кезінде қарастыратын факторлар өте алуан. SWOT
–
талдау барысында
оларды келесі топтарға бөлуге болады: ұйымдастырушылық, қаржылық,
техникалық, кадрлық, маркетингтік. Талдау
–
жоспар авторының болашақ
кәсіпорынның қандай меншік түріне ие болатынын өз бетінше таңдауға
(ұйымдастыру факторы туралы әңгіме болып отыр), жеке құралдарды қол-
дануға және меншігінде өндірістік қорлар болуға мүмкіндігі бар. Талдау
кезінде кадр факторлары, осылайша, қызметкерлердің біліктілігін, дағды-
лар деңгейін және кемшіліктері санын есептеуге болады. Маркетингтік
талдаулар әрқашан маңызды болып табылады тараптар, ол қатысты нарық,
бәсекелестер, қызмет, айырмашылығы бар өнім.
SWOT
–
талдау ағымдағы жағдайды бастапқы бағалауды жүзеге асы-
ру кезінде тиімді, алайда ол стратегияның жасалуын немесе динамиканың
сапалы талдауын алмастыра алмайды.
Мектептің СВОТ
–
талдауын жасауға бола ма?
Мектеп (сынып) жағдайы оқу процесі қалай ұйымдастырылғанына ға-
на емес, сонымен қатар мектеп сырттан түрлі әсерлерге қаншалықты тиім-
ді жауап бере алатынына байланысты. Көбінесе, Мектептің табысты да-
муы үшін тек ішкі жағдайды ғана емес, сонымен қатар сыртқы жағдайды
да талдау қажет, нақты уақыт кезеңіне аса маңызды факторларды бөлу
қажет. Бұл факторларды мектеп мүмкіндіктерімен өзара байланысты қа-
растыру туындаған мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Міндеттердің
әртүрлі деңгейін шешу кезінде мектеп (сынып) тарапынан бақылауға сыни
факторлар берілетінін нақты көрсету қажет. Олар мектептің (сыныптың)
күш
–
жігерімен өзгерістерге болатын ішкі немесе сыртқы болып табыла
ма немесе ол әсер ете алмайтын сыртқы оқиғалар. Мектеп (сынып) да-
55
муына әсер ететін ішкі және сыртқы факторларды кешенді бағалайтын ең
кең таралған әдістердің бірі SWOT
–
талдау деп атауға болады .
SWOT-талдау зерттеулердің қажетті элементі болып табылады, мек-
тепте стратегиялық және маркетингтік жоспарлардың кез келген деңгейін
құрудағы міндетті алдын ала кезең болып табылады.
Басқаша айтқанда, SWOT талдау
–
бұл мектептің, сыныптың күшті
және әлсіз жақтарын, сондай-ақ сыртқы қоршаған ортаның мүмкіндіктері
мен қауіптерін талдау. "S "және" W "мектеп жағдайына, ал" O "және" T "
сыртқы ортаға жатады.
Ситуациялық талдау нәтижелері бойынша мектеп бар мүмкіндіктерді
іске асыру және қауіп-қатерлерге қарсы тұру үшін ішкі күштер мен ре-
сурстарға ие бола ма, және қандай ішкі кемшіліктер тез арада жоюды
талап етеді деп бағалауға болады.
Әрине, мен маркетологқа талдау жасалуы мүмкін бе?
SWOT-талдау жүргізу кезінде, сондай
–
ақ басқа да зерттеулер мен
стратегиялық жоспарлау сияқты ең бастысы
–
ойлау қабілеті, өз мектебіне,
сыныбына қарау қабілеті, "Сырттан көзқарас" мәселелері мен міндеттері.
Егер сіз өзіңіздің субъективті бағалауларыңыздан бас тарта алатын
болсаңыз, ал кез келген жеке баға әрқашан субъективті сипатқа ие болса,
SWOT параметрлері бойынша мұқият қарап, оларды сырттан мектеп, сы-
нып ретінде бағалай отырып, жалпы білім беру қызметін әлеуетті немесе
нақты тұтынушының рөлін өзіне қабылдай отырып, жай ғана бөгде бақы-
лаушы болса, онда сіз SWOT
–
талдау жасай аласыз.
Талдау жүргізу тек басшыларға ғана сенуге болмайды, әдетте, олар
мектеп туралы өз ойын толығымен тастап, мүдделі емес бөгде бақылаушы
ретінде оған қарауға қабілетті емес. Жұмыс тәжірибесі мол, мұнда ешқан-
дай білім жоқ.
Сіздерге оқушылардың зияткерлік және шығармашылық қабілеттерін дамыту
шарттарын, ақпараттық мәдениеттің жоғары деңгейін, негізгі құзыреттілікті
қалыптастыру мен үздіксіз білім беру қажеттілігін SWOT-талдауды ұсынамын.
Күшті жақтары
Әлсіз жақтары
Мүмкіндіктер
Қауіптер
білікті кадрлар;
АКТ
құралда-
рымен қанағат-
танарлық жарақ-
тандыру;
тақырыптық
викториналар,
пәндік апталар,
ертеңгіліктер
өткізу;
оқулықтарды
уақытында алмау;
қосымша білім бе-
руді
қамтамасыз
ету үшін сағаттар
мен қаржыланды-
рудың жеткіліксіз
саны;
жаңа оқулықтар
мен бағдарлама-
ларды таңдау;
оқушылардың әр
түрлі қашықтық
конкурстарға,
пәндік апталық-
тарға, олимпиада-
ларға қатысуын
арттыру;
оқулықтардың
бағдарламаларға
сәйкессіздігі;
құрметті ОӘК;
оқушылардың бас-
қа оқу орындары-
на кетуі;
қосымша жүктеме
оқушы (қосымша
білім беру мекеме-
56
мектептің әлеу-
меттік – мәдени
жағдайы;
Internet барлық
оқу кабинеттері
мен кабинетте-
рінде, әкімшілік
қызметкерлер;
сыныптардың
оңтайлы толты-
рылуы;
ата-аналармен
тығыз байланыс;
лерінде)
БАҚ және Internet-
тағы
көптеген
қауіпті ақпарат;
сыныптардың
аз
толымдылығы;
тұрақты медицина
қызметкерінің
болмауы;
SWOT-белсенді азаматтық ұстанымды қалыптастыру шарттарын талдау.
Күшті жақтары
Әлсіз жақтары
Мүмкіндіктер
Қауіптер
патриоттық тәр-
бие;
мектеп, аудандық
және өлкелік іс-
шараларға қаты-
су;
сабақтан тыс қыз-
метті ұйымдасты-
ру.
оқушылардың
өзін-өзі басқару
және
сыныптан
тыс іс-шараларға
қатысу ниетінің
төмендігі.
мұражай жұмысы жеткілікті қаржы-
ландырудың бол-
мауы;
БАҚ насихаттай -
тын даусыздық;
отбасылық
тәр-
биенің жеткілік-
сіздігі;
жастар субкуль-
турасы.
SWOT – салауатты өмір салтын іске асыру жағдайларын талдау.
Күшті жақтары
Әлсіз жақтары
Мүмкіндіктер
Қауіптер
асхана жұмысы –
кафе;
мектеп
активінің,
әлеуметтік педагог-
тың, дене шынық-
тыру және спорт
мұғалімдерінің
ағартушылық жұ-
мысы;
оттегі коктейльде-
рін
қабылдауды
ұйымдастыру;
Денсаулық күнде-
рін өткізусабақ ке-
зінде
денсаулық
сақтау
кабинеттерді жи-
нау;
Денсаулық сақтау
технологияларын
жеткіліксіз пайда-
лану;
оқушылардың
көпшілігі
үшін
спорт секцияла-
рының жеткіліксіз
саны;
таңғы жаттығу;
қаланың
оқу
орындарын тар-
та
отырып,
спорттық мере-
келерді
ұйым-
дастыру
және
қатысу;
отбасы тұрмы-
сының спорттан
тыс салты;
оқушылардың
газдалған сусын-
дарды шамадан
тыс пайдалану;
57
технологияларының
болуы;
қазіргі
заманғы
спорт
залының
болуы;
SWOT – оқушылардың кәсіби және тұлғалық өзін-өзі анықтау қабілетін қалып-
тастыру және дамыту жағдайларын талдау.
Күшті жақтары
Әлсіз жақтары
Мүмкіндіктер
Қауіптер
оқушы
портфо-
лиосы;
психологтың жұ-
мысы.
жүйелі кәсіптік
бағдар жұмысы-
ның болмауы.
қызықты адамдар-
мен кездесу ұйым-
дастыру;
экскурсияларды,
тақырыптық жо-
рықтар мен сапар-
ларды
ұйымдас-
тыру.
отбасы өмірі.
SWOT – талдау қорытындысы
Мектепте жалпы бастауыш, жалпы негізгі, жалпы орта (Толық) білім беру
стандарттарын орындау және тәрбие үдерісін ұйымдастыру үшін жағдай
жасалған.
Сабақ кестесі, оқу және сабақтан тыс жұмыстар, кабинеттер, жабдықтар
Санпиналарға сәйкес келеді.
Жоғары кәсіби деңгейі мен шығармашылық әлеуеті бар педагогикалық
ұжым білім беру жүйесін дамыту үшін өзекті инновациялық білім беру
бағдарламалары мен технологияларын мектептің білім беру процесіне енгізуге
және сынақтан өткізуге дайын.
Мектепте жалпы бастауыш білім берудің федералды мемлекеттік білім беру
стандарттарын орындау үшін жағдай жасалған.
Оқушылардың оқу және сабақтан тыс қызметін ұйымдастырудағы әлеуметтік
серіктестермен жұмыс тәжірибесі жеке тұлғаның сұраныстарына сәйкес мектеп
оқушыларына қолжетімді сапалы білім беру үшін жағдайларды кеңейтудегі
салмақты әлеует болып табылады.
Қоғамдық ұйымдардың жұмысы қоршаған орта үшін мектептің әлеуметтік
ашықтығын кеңейту және мектепті тиімді басқару жүйесін құру үшін негіз
болып табылады.
|