Электрмагниттік индукция қҧбылысының мәнісі келесідей.
Яғни, ӛткізгішті магниттік кҥш сызықтарымен қиылысуымен
байланысты ӛткізгіштің айналасындағы магниттік ӛрістің ӛзгеруі осы
ӛткізгіште ЭҚК пайда болуын тудырады. Бҧл ретте магниттік ӛріс
ӛткізгішке қатысты ӛзгере ме немесе ӛткізгіш магниттік ӛрісте жылжи
ма
бәрібір.
Индукцияланған
ЭҚК
мәні
М.Фарадейдің
электрмагниттік индукция заңымен анықталады.
Индукцияланған ЭҚК В индукциясына, l ӛткізгіштің белсенді
ұзындығына
және
оның
магниттік
ӛрістің
сызықтарына
перпендикуляр бағытында жылжуларының v жылдамдығына тік
пропорционалды болады.
Мҧнда α - v жылдамдықтың және ӛрістің бағыттары арасындағы
бҧрыш. Егер α=90° болса (жиі орын алады), онда e=Blv.
ЭҚК бағытын оң қол ережесіне сай анықтайды (3.9.-сурет).
3.9.-сурет. ЭҚК бағытын оң қол ережесіне сай анықтау
Егер оң қолды магниттік сызықтары алақанқа кіріп тҧратындай, ал
қайырылған бас бармақ ӛткізгіштің қозғалысының бағытын кӛрсетіп
тҧратындай қойса, онда созылып тҧрған тӛрт саусақ индукцияланатын
ЭҚК бағытын кӛрсетеді.
Тҧйық контурымен қамтылған магниттік ағын ӛзгерген кезде оның
ішінде ЭҚК индукцияланады:
Мҧнда магниттік ағын ӛзгеретін уақыт аралығы.
Айналымдары w бар шарғыда
«-» таңбасы Ленц
ережесін бейнелейді.
Индукцияланған ЭҚК ол қҧрған ток ЭҚК пайда болуын туындатқан
салдарына қарсы әсер ететін бағыты болады. Яғни, магниттік ағынның
ӛзгеруіне қарсы әсер етеді.
|
