К. Ж. Қожахметова, Ш. Таубаева



бет30/60
Дата27.11.2023
өлшемі1,02 Mb.
#129376
түріРешение
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   60
Байланысты:
УМКД

Ереже жекеше сипатта болады.
Әлеуметтік педагогиканың дүниетанымдық деңгейі. Субъектінің дүниетанымдық деңгейі оның әлеуметтік-педагогикалық қызметке көзқарасы мен сенімін, тәжірибесін білдіреді. Ол субъектілердің өмірлік негізгі ұстанымдарын, олардың сенімдері мен идеяларын, қағидаларын, бағдарлы құндылықтарын анықтайды. Нақ дүниетанымдық деңгейі субъектінің әлеуметтік педагогиканың мәнісін қалай қабылдайтынын, яғни оның тиісінше танылуын көбінесе анықтап береді. Мемлекеттік деңгейде шенеунік әлеуметтік педагогиканың мемлекеттегі орны мен рөлін және оның даму келешегін анықтайды, мекеме, маман қызметінің әлеуметтік-педагогикалық бағытын бағалайды; зерттеуші - әлеуметтік педагогикалық болмыс және оның ғылым ретінде даму перспективасы; практик - әлеуметтік-педагогикалық қызметке, оны практикада іске асыруға және нәтижелерін бағалауға бағытталған қарым-қатынас.
Әлеуметтік педагогиканың әдістемелік деңгейі – танымдық және қайта құру қызметтерінің тәсілдерін қамтиды.
Қайта құру қызметінің тәсілдері:
- белгілі бір педагогикалық технологияны іске асыру бойынша қызметтің жасалып шығарылған әдісі;
- белгілі бір әдісті іске асырудың техникалық тәсілдері, әдістің нақтылы жүзеге асуы. Осы мағынасында әдістеме кейде әдісті іске асыру техникасының синонимі ретінде қарастырылады;
- жеке бөлімдерді, тақырыптарды үйрену, оқу сабақтарының әрқилы түрлерін өткізу – сабақ берудің жекеше әдістемесі бойынша ұсынымдарды қамтитын оқу пәндерінен сабақ беру үдерісіндегі педагогикалық қызметтің ерекшеліктері.
Әлеуметтік педагогикадағы ғылыми зерттеу (танып-білу) әдістемесі кеңінен танымал.
Әлеуметтік-педагогикалық технологияны әдістер айқындайды. Әлеуметтік педагогикадағы әдіс – бұл адамның, топтың белгілі бір проблемаларын шешудің жолы (тәсілі).
Адамның проблемасын шешу жолы (тәсілі).
Адамның проблемасын шешу үдерісінде сырттан оған бір нәрсені қосуға не оған бір нәрсені енгізуге, оны бір нәрсемен толтыруға болмайтыны мәлім. Оларды тек адамның өз әлеуетін іске асыра отырып қана жеңуге болады. Әдістерді қолдану адамды оның дербес шешімімен белгілі бір іс-әрекетке жетелеуге, дамуға, меңгеруге, игеруге, меңгергенді түзеуге, қандай да бір мүмкіндіктерді жетілдіруге; білімді, икемділікті, дағдыны қалпына келтіруге және оларды жетілдіруге бағытталған. Бұл ретте, субъектілік, объектілік, функционалдық, пәндік және орталық сияқты факторларды ескеру қажет.
Субъектілік фактор ықпал етудің сыртқы және ішкі әдістерін анықтаушы маманның (мамандардың) әдісті қолданудағы субъектілігімен байланысты (егер әңгіме өзін-өзі жетілдіру әдістері туралы болса, мұндай әдіс «өзін» деп басталады).
Объектілік - мақсатқа байланысты өзара әрекет етуге тура келетін адам (топ). Бұл. Бір жағынан. өзара бірлескен қызмет. өзара әрекет әдісі және басқа жағынан – барабар әрекет.
Функционалдық – негізгі (басты, жетекші) және қамтамасыз етуші әдістердің белгіленуіне негізделеді.
Негізгі мақсат – бұл объектіні (адамды, топты) болжанған мақсаттың іске асырылуын қамтамасыз ететін белгілі бір әрекет, қызметке жұмылдыратын нәрсе. Ол іске асырылатын іс-әрекеттің, қызметтің (практикалық әдістер) әдістерін анықтайды.
Қамтамасыз ететін мақсат – іс-әрекет әдісін іске асырудың тиімділігін және сапасын көтеруді қамтамасыз етеді. Ол адамның санасына, сезіміне; қызметті ұйымдастыруына; әрекетті ұмтылдыруға (тежеуге); өзін-өзі сендіруге, өзін-өзі ұйымдастыруға; өзін-өзі көтермелеуге; өзін-өзі мәжбүрлеуге; әсер ететін әдістерді анықтайды.
Пәндік - әдістің функционалдық мүмкіндіктерін іске асыру әдісімен байланысты.
Осы фактормен әдістерді топқа бөлудің шарты:
- іс-әрекеттер (практикалық әдістер) – жаттығулар, ойындар (ойын әдістері), үйренулер;
- ықпал етулер – иландыру әдістері, ақпараттық әдістер;
- қызметті ұйымдастыру – қызметтің белгілі бір сипаттарын анықтайтын жағдаяттық ортаны құру, қызметті басқару, бақылау әдістері;
- ұмтылдыру (тежеу) - әрекеттер мен қылықтардың белсенділігін ұмтылдыратын (тежейтін) көтермелеу, жарысу, мәжбүрлеу, бақылау, жағдаят туғызу әдістері.
Кейбір әдістер түрлі функционалдық топтарда орын алуы мүмкін. Мысалы, ойын әдістері, жағдаяттық ортаны құру әдістері.
Орталық - әлеуметтік-педагогикалық қызметті іске асырудың орнына байланысты.
Бұл ретте, әдіс өзінің осы ортада қолданылуы мүмкіндігімен және мақсатқа сай болуымен анықталады.
Әдістер кез-келген әлеуметтік-педагогикалық технологияның құрамдас бөлігі болып табылады. Технологияның атауы кейде онда қолданылатын жетекші әдіс (әдістер тобындағы) бойынша анықталады. Жеке технологияның атауынан жетекші әдістердің бірі көрініс табуы мүмкін.
Құралдар - солар арқылы әдіс іске асырылатын құралдар. Құрал әдістің анықтаушы факторы болуы мүмкін. Сонымен қатар, құрал әлеуметтік-педагогикалық технологияның қолданылу факторы (мысалы: ойын, оқу, туризм), негізгі бастауы болуы мүмкін.
Педагогикалық әдебиетте бұл ұғымдарды шатастыру жиі кездеседі, яғни әдісті - құралдан, құралды - әдістен айыру қиын болады. Әдіс пен құрал ұғымдарының ұсынылып отырған нұсқасы оларды неғұрлым дәл ажыратуға және олардың өзара байланысын көрсетуге мүмкіндік береді.
Педагогикалық (әлеуметтік-педагогикалық) үдерістің құралдары мен педагогикалық (әлеуметтік-педагогикалық) қызметтің құралдарын бөліп атауға болады.
Педагогикалық үдеріс құралдары – маманның әлеуметтік-педагогикалық технологияны ендіру үдерісінде атқаратын қызметінің құрамды бөлігі болып табылатын құралдар. Оларға мыналар жатады: оқу, еңбек, білім беру мекемесіндегі белгіленген мінез-құлық ережесі; режім (түзету колониялары үшін); мәдени-демалыс қызметі; денешынықтыру-сауықтыру, денешынықтыру-спорт қызметі; туризм; қоғамдық жұмыс.
Педагогикалық қызмет құралдары, бұлар - маманның әлеуметтік-педагогикалық жұмыс үдерісінде адамға, топқа ықпал ету үшін қолданатын құралдары. Көбінесе, бұл - әдістің құралдары. Оған: сөз, әрекет, үлгі, кітап, техникалық құралдар жатады.Осылайша әлеуметтік-педагогикалық мақсатқа қол жеткізу қамтамасыз етіледі.
Әлеуметтік педагогикада әлеуметтік-педагогикалық технологияның (жалпы және жекеше) ұйымдастыру жағын немесе әдісті нысан анықтайды. Қолданылатын саласына байланысты олар мыналарға бөлінеді:

  • әлеуметтік педагогика орталығының неге қарайтынын анықтайтын

нысандар, бұл – орталықтың ұйымдастыруға қарастылығы: мемлекеттік (жалпы білім беретін, кәсіптік), ведомстволық (әлеуметтік даму министрлігі), денсаулық сақтау министрлігі, ІІМ, діни, коммерциялық, қоғамдық;
- Әлеуметтік педагогика орталығының функционалдық міндетін анықтайтын нысандар, бұл – орталық жағдайында функционалдық міндеттерді шешудің өзіндік ерекшелігін анықтайтын ұйымдастырушы жүйе: оқыту, тәрбиелеу, педагогикалық түзету, түзеу, балалар мен жасөспірімдердің белгілі бір топтарының педагогикалық құқықтарын қалпына келтіру;
- әлеуметтік-педагогикалық жүйе нысандары, бұл - әлеуметтік-педагогика орталығының қолданылуын ұйымдастыру нысандары: ынтымақтастық, авторитарлық, гуманитарлық, спорттық;
- педагогикалық үдеріс нысандары - әлеуметтік-педагогика орталығының педагогикалық үдерісін негіздеуші мазмұндық - ұйымдастырушы фактор: оқу, оқу-тәрбиелік, тәрбиелік, қайта тәрбиелеуші, еңбек оқу-еңбек спорттық, демалыстық;
- педагогикалық өзара әрекеттестік нысандары – кеңістік пен уақыт ішіндегі нақтылы педагогикалық әрекетті ұйымдастыру тәсілі. Олар: бұқаралық – мерекелер, кештер, ертеңгіліктер, диспуттар, жарыстар, жорықтар, экскурсиялар; топтық бірлескен қызмет қызығушылық бойынша клубтар, үйірмелер, театр қызметі; жеке даралық - көмек, сабақтар, тапсырмалар.
Сонымен, әлеуметтік-педагогика әдіснамасы түрлі: гносеологиялық, дүниетанымдық, ғылымтану, ғылыми-мазмұндық, технологиялық және ғылыми-әдістемелік деңгейлерде талдануы мүмкін. Осы деңгейлердің әрқайсысында әлеуметтік-педагогиканың түрлі элементтерін танып-білу іске асырылады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   60




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет