Категория а этика ненің нысаны болып саналады? Жауабы: Адам мінез-құлқын қоғамдық бақылау нысаны
жүктеу/скачать 0,61 Mb.
|
| 2. БИЗНЕС – КЕЙС
Қазақстанның тəуелсіздігі кезеңінде 2000-шы жылдардан бастап еліміздің ЖІӨ алғаш рет минусқа (-2,5%) кетеді. 2008 жылғы дағдарыспен салыстырғанда Қазақстанның ЖІӨ 1,2% - ға дейін төмендеді, бұл көрсеткіш 1998 жылдан бастап нөлден төмен болған жоқ. Сол кезеңде Қазақстан экономикасына «Азия жолбарыстары» дағдарысы мен Ресей дағдарысы (ЖІӨ -1,9%) əсер етті. Пандемия кезеңінде фитнес индустриясы (-100%), əуе тасымалы (-72%) жəне мейрамхана бизнесі (-80%) ең көп шығынға ұшырады. Бұл ақпарат KPMG зерттеулерінде «Қазақстан экономикасының негізгі секторларына Covid-19 əсері. Нарық қатысушыларының пікірі» екендігі Online Astana Finance Days 2020 шеңберінде анықталды. Пандемия əр түрлі дəрежеде бизнестің барлық бағыттарына əсер етті. Зерттеу аясында экономиканың 14 саласының 50 бизнес жетекшісінен сұхбат алынды, мəліметтер ағымдағы жылдың сəуір айында жиналды. Карантин шаралары енгізілгенге дейін өздерінің онлайн алаңдары мен интернет - сервистердің жолға қойылған жұмысы бар компаниялар пандемияның қалыптасқан жағдайларына барынша бейімділікті көрсетті. Зерттеушілер атап өткендей, респонденттердің 58% -ы пандемия жағдайлары оларды өз бизнесінің парадигмасын болашаққа қайта қарауға мəжбүр етті. «Осылайша, Covid-19 бизнесті цифрландырудың драйверіне айналды», - деп атап өтті Қазақстан мен Орталық Азиядағы KPMG Инвестициялар жəне капитал нарықтары бөлімінің директоры Ирис Марийч. Компаниялардың 54% - ы телекоммуникациялық компаниялардан басқа жоспарланған инвестициялық жобаларды кейінге қалдырды. Интернет пен онлайн оқытуға деген сұраныстың артуына байланысты бұл компаниялар желілердің жүктемесіне байланысты инфрақұрылымды жаңғырту қажеттілігі туралы хабарлайды. Сонымен қатар, респонденттердің 48% - ы жергілікті нарықтың өнімдері мен материалдарына көбірек артықшылық бере бастағаны атап өтілді. Ал мұнай өнімдерінің бөлшек сауда компанияларының 67% - ы кредиторлық берешекті қайта құрылымдауды жүргізуде. Сондай-ақ, сұралғандардың 70% - ы əкімшілік шығындарды, соның ішінде іссапар, кеңес беру, маркетинг, оқу жəне еңбек шығындарын қысқартты. Мысалы, авиацияда еңбекақы мөлшері 46%-ға, азық-түлік, бөлшек саудада 25% - ға, қаржы саласында 19% - ға төмендеді. Қызметкерлердің орташа тізімдік саны авиацияда 24%-ға, азық-түлік, бөлшек саудада 20% - ға жəне қаржы секторында 16% - ға төмендеді. «Қалыптасқан экономикалық жағдайда жұмыссыздық деңгейі артады. Бірінші болып жас, аз білікті мамандар соққы алады. Сондықтан біздің ел Үкіметіне жастарды барынша тарту туралы ұсынамыз», - деп атап өтті Қазақстан жəне Орталық Азиядағы KPMG Инвестициялар жəне капитал нарығы департаментінің серіктесі жəне басшысы Василий Савин. Жолаушылар авиатасымалдарының болмауы жағдайында көптеген авиакомпаниялар жүк авиатасымалдарына көбірек көңіл бөле бастады. Осылайша, Қазақстанда жүк тасымалдарын, жүк рейстерінің транзитін ұсыну бойынша бəсекелестік өсе бастады. Сондай-ақ, сарапшылар авиакомпаниялар 2019 жылғы көрсеткіштерге тек 2022-2023 жылдары ғана қол жеткізе алады, бұл ретте көп нəрсе жолаушылардың мінез-құлқының өзгеруіне байланысты болады. Əр түрлі елдердің үкіметтері мүмкіндігінше коронавирустың салдарын мемлекеттік қолдауға қаражат бөледі. Мұнда көшбасшы Германия (2019 жылғы ЖІӨ-нің 37%), одан кейін Италия (20%), АҚШ (13%), Қазақстан (9%), Қытай (4%) жəне Ресей (2%) болып табылады. Сандарды салыстыру үшін Қазақстанның мемлекеттік қолдау көлемі шамамен 13 млрд, АҚШ долларын, Қытайдың 610 млрд, АҚШ долларын, ал Ресейдің 30 млрд, АҚШ долларын құрайды. Сарапшылардың пікірінше, пандемия емес, ОПЕК+ елдерінің қол қойылған келісімі ел экономикасына үлкен əсер етеді, оның аясында Қазақстан алдағы екі жыл ішінде əлемдік нарыққа мұнай экспортын төмендетуге мəжбүр болады (мұнайға сұраныс 20- 25%). Осылайша, қазынаны толықтыру жəне мемлекет тарапынан бизнесті мемлекеттік қолдау мүмкіндігі төмендейді. Сондай-ақ, кəсіпкерлерден өздерінің COVID-19 салдарын қалпына келтіру үшін қанша уақыт қажет екендігі туралы пікірлері сұралды. Көбісі бір жылдан астам уақытқа (50%), 3-4 айға (36%) жəне 1-2 тоқсанға (14%) бейім болды. Еске салайық, сауалнама сəуір айында карантиндік оқшаулау шыңында жүргізілді. Коронавирустық пандемия бүкіл əлемді жаулап алды жəне елдердің экономикалық жағдайына айтарлықтай əсер етті. жүктеу/скачать 0,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|