Кэкен Аханов грамматика теориясының негіздері ж о га р ы оку оры ндары ны ц филология ф акульт ет т еріне арналган оқу цүралы


В.В. Виноградов, Вопросы изучения словосочетаний. «В опросы языкознания»



Pdf көрінісі
бет151/174
Дата18.10.2023
өлшемі5,78 Mb.
#118714
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   174
Байланысты:
file-4107 3

1 В.В. Виноградов, Вопросы изучения словосочетаний. «В опросы языкознания»,
1954, № 3, стр.З.
■ Тіл-тілде ауыл ш аруаш ы лыгы, көмір өн еркәсібі тэрізді терминологиялық
сипаттагы лексикалық бірліктер бар. Бүлар тәріздес лексикалық бірлік (лек­
сическое единство) біртұтас күрделі ұгымды білдіреді д е, синтаксистік (еркін) сөз
тіркестерінің катарына енбейді. Бұл жайында мына әдебиеттерді караңыз: Н.М.
Шанский, Фразеология современного русского языка, И зд. «Высшая школа», М.,
1969, стр. 86-87; И.И. Чернышева, Фразеология соврем енного немецкого языка,
Изд. «Высшая школа», М ., 1970, стр.36-37, 62-63.
201


тіркескенде, зат белгілі бір сапаны иеленуші ретінде сипатталады 
да, олардың тізбегінен жасалған сөз тіркесі сол зат туралы 
белгілі бір хабар (информация) регінде танылады1. Мысалы, 
Ол
цызыл көйлек киіп келді
деген сөйлемдегі 
цызыл көіілек
деген сөз 
тіркесінің осындай сипаты бар. «Сөз тіркестерінің көпшілігінде 
коммуникация бағыты біреу, ол - заттар, құбылыстар, процестер 
жэне т.б. туралы тындаушыға немесе оқушыға бұрыннан белгілі 
болгандарды нақтылау, тәптіштеу жэне дэлдей түсу»2. Зертгеуші- 
лер сөз тіркесінің осы аталған коммуникация сипатын ескере ке- 
ліп жэне оны сөйлемді сипаттайтын жалпы коммуникативтілік- 
тен ажыратудың қажетгілігін есепке апа отырып, сөз тіркесінің 
коммуникативтілігін жартылай коммуникативтілік деп атаса, 
оның бұл қасиетінің сөйлем құрамында ғана толық көріне алатын- 
дыгын ескеріп және оны сөйлемге тэн абсолютті немесе толық 
коммуникативтіліктен ажырату үшін шартты коммуникативтілік 
(относительная коммуникативность) деп атайды3. Сөз тіркесі осы 
аталған жартылай (шартты) коммуникативтілік белгісі бойынша 
сөзден де (сөз өздігінен коммуникативтілік касиетке ие бола 
алмайды), сөйлемнен де (сөйлем жалпы, абсолютті немесе толық 
коммуникативтілік 
касиетімен 
сипатгалады), 
лексикаланған 
түракты сөз тіркестерінен де, толық мағыналы сөз бен көмекші 
сездің тіркесінен де ажыратылады (соз тіркесінің аталған 
бірліктерден айырмашылыгы жайында толыгырақ мағлұмат 
төменде беріледі).

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   174




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет