Байланысты: akhanov k grammatika teoriiasynyn negizderi
2. С оздің м о р ф о л о г и я л ы қ қ ү р ы л ы м ы н ы ң өзгер уі § 70. Сөздердің құрылымдық элементтерінің магыналары
күңгірттенбей жэне олардың жігі кемескіленбей түрғанда, сөздер-
дің морфемалық қүрамы оңай ажыратылады. Бірақ бүл барлык
уақытта осылай бола бермейді. Кейбір сөздердің құрамындағы
морфемалардың мағыналары мүлдем комескіленіп, олардың бір-
бірінен жігі ажырамайды да, соның нәтижесінде морфемаларға
мүшеленбейтін қалыпқа жетеді. Бүлай болудың сыры мынада:
тілдің замандар бойындағы дамуы барысында создердің де
күрылымында өзгеріс болады. Мүндай өзгеріс сөздердің жэне
олардың кұрылымдық элементтерінің (морфемалардың) ішкі
(мағыналық) жағын да, сыртқы (дыбысталу) жағын да бірдей
қамтуы, соның нәтижесінде олардың (сөздер мен олардың
кұрамындағы морфемалардың) жігі көмескіленіп өзгеруі мүмкін.
Сездердің қүрамындағы морфемалардың шегі ауысып, олардың
(сөздердің) морфологиялық қүрылымының өзгеруі қалай болса
солай емес, белгілі бір грамматикалық процестердің эсерінен
болады.
Көрнекті
лингвист
В.А.
Богородицкий
сәздердің
морфологиялық қүрылымының өзгеруіне себепкер болатын
грамматикалық (морфологиялық) процестердің қатарына сіңісу (опрощение) кұбылысы мен ж ылысу (переразложение) қүбылы-
сын жатқызады1. Енді осы аталған сіңісу жэне жылысу кұбылыс-
тарына тоқталайық.
