Кэкен Аханов грамматика теориясының негіздері ж о га р ы оку оры ндары ны ц филология ф акульт ет т еріне арналган оқу цүралы


 А.  А.  Реформатский.  В ведение  в языкознание,  М.,  1960,  стр.  222



Pdf көрінісі
бет51/237
Дата31.12.2021
өлшемі5,78 Mb.
#21265
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   237
Байланысты:
akhanov k grammatika teoriiasynyn negizderi

1 А.  А.  Реформатский.  В ведение  в языкознание,  М.,  1960,  стр.  222.
44


кұранды  жүрнағынын  алғашқы  сыңары  (-ші)  -   күй,  ел,  эи,  егін 
тэрізді  сөздерге  жалғанып,  күйші,  елиіі,  әнші,  егінші  тэрізді  зат 
есімдер  тудыратын  жүрнақ  екені  даусыз.  Бірақ  аталған  жұрнақ 
( - Ш І )  
тірі деген  түбірге  жалғанғанымен,  одан  күйші,  әнші,  елші, 
егінші  тэрізді  өз  алдына  дербес  колданыла  алатындай  туынды 
сөз  жасалынбайды  (мысалы,  тірші  деуге  болмайды).  Аталған 
Ж-ұрнак 
тіршілік сөзінің құрамында түбірден (тірі)  сусып, келесі 
жұрнаққа (-лік)  қосылған да, біртұтас құранды  жұрнақ жасалган. 
Бұл  кұранды жұрнақтың (-ш ілік)  бірінші элементі  (-ші)  тұбірден 
ажырап,  келесі жұрнаққа (-лік)  сусуы,  эрине, жылысу процесінің 
(жылысу  процесі  жайында  III  тарауды  қараңыз)  нәтижесінде 
болған.
Ал  құранды  жүрнақтың  жасалуына  морфологиялық  сіңісу 
процесінің  қатысы  бар  дегенде,  тілдегі  мынадай  деректер  негізге 
алынады:  әншілік,  егітиілік  деген  сөздердің  кұрамындагы  -ш і 
жұрнағы  түбірлерден  де  немесе  негіздерден  де  (ән,  егін),  өзінен 
кейінгі жүрнақі ан да (-лік) ажырап, бөліне алса, тіршілік сөзіндегі 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   237




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет