Кәсіпкерлік мәмілелер және олардың түрлері. Экономиканың кез келген саласындағы кәсіпкерлік кәсіпорындардың қызметі шаруашылық жүргізуші серіктестермен жасалған шарттар мен олардың тараптарын орындаған мәмілелер жасауға жазылады. Азаматтар мен заңды тұлғалардың азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған іс-әрекеттері мәмілелер деп танылады. Мәмле не екенін түсіну үшін 15 және 16-суреттерді қарастыру керек.
Мәмілелер түрлері
Өтемділік дәрежесі бойынша
Нақты мәміленің оның құқықтық негізімен және дәрежесімен байланысы бойынша
Тараптардың саны бойынша
Сәттік пайда болу
Тоқтатылған құқықтар мен міндеттер сәтінде пайда болған
Біржақты Екі жақты Көпжақты Нақты Консенсуалды Шартты Мерзімсіз Жедел жұмыс Қайтарымды Қайтарымсыз
Қазуальды Дерексіз
Сурет 15 - Мәмлелерді жіктеу Мәміле - азаматтар мен заңды тұлғалардың азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған іс-әрекеттері.
Белгілер
Мәмілелер нысандары
бұл ерікті акт, яғни әрекет
әрекет заңды
заңды факт
Ауызша форма
Заңдармен немесе тараптардың келісімімен жазбаша немесе өзге де белгілі бір нысан белгіленбеген мәміле, атап айтқанда, олар жасалған кезде орындалатын барлық мәмілелер ауызша жасалуы мүмкін.
Жазбаша түрде жасалған шартты орындау үшін мәмілелер тараптардың келісімі бойынша ауызша жасалуы мүмкін.
Мәмілелерді тіркеу
заңнамалық актілерге сәйкес мемлекеттік немесе тоқтатылатын, ҚР АК 118-бабының 2-тармағының 1-бөлігінде санамаланған құқықтар ( меншік құқығы, шаруашылық жүргізу құқығы, жедел басқару құқығы, бір жылдан астам мерзімге жер пайдалану құқығы, жылжымайтын мүлік кепілі, жылжымайтын мүлікке рента, сенімді басқару құқығы), оларды тіркеу өрісі жасалған деп есептеледі
Конклюденттік әрекеттер
Мәміле тұлғаның мінез-құлқынан оның мәміле жасауға ерік білдірген жағдайда да жасалды деп саналады. Тек ауызша түрде жасалады.
Үнсіздік
Үнсіздік заңнамада немесе тараптардың келісімінде көзделген жағдайларда мәміле жасауға ерік білдіру деп танылады.
Жазбаша нысан:
Егер мәмілелердің жекелеген түрлері үшін заңнамада өзгеше көзделмесе немесе іскерлік айналым дағдыларынан туындамаса, оларды жасау кезінде орындалатын мәмілелерден басқа, кәсіпкерлік қызмет процесінде жүзеге асырылатын мәмілелер.
100 АЕК астам сомаға
Немесе тараптардың келісімінде көзделген өзге де жағдайларда
Қарапайым
Нотариалдық
жеке және заңды тұлғалардың мәмілелері
заң актілерімен немесе тараптардың келісімімен көрсетілген.