§6 Кешенді қосылыстардың жіктелуі

1)Электр өткізгіштігіне байланысты

а) электролиттер: K₄[Fe(CN)₆], NH₄Cl, т.б.

ә) электролит еместер: [PtCl₄(NH₃)₂]^o

2) Кешенді ионның зарядына байланысты.

а) катионды кешенді қосылыстар: [Zn(NH₃)₄]Cl₂

ә) анионды кешенді қосылыстар: K₃[FeF₆], K₃[Al(OH)₆]

б) бейтарап кешенді қосылыстар: [Pt(NH₃)₂Cl₂]^o, [Fe(CO)₅]^o

в) бикешенді қосылыстар екі кешенді ионның бірігуінен түзіледі:

г) көп ядролы кешенді қосылыстар: [(NH₃)₅Cr – O – Cr(NH₃)₅]Cl₄

3) Функционалдық белгілеріне байланысты.

а) қышқылдар H[BF₄], H₂[SO₄]

ә) негіздер: [Cu(NH₃)₄](OH)₂

б) тұздар: К₃[FeF₆]

4) Лиганд табиғатына байланысты

а) акво кешенді қосылыстар (L – H₂O)

ә) ацидокешенді қосылыстар (L – қышқыл қалдықтары)

б) гидроксокешенді қосылыстар (L – OH^-)

в) аммиакаттар (L – NH₃)

г) карбонилдер (L – CO)

ғ) полигалидтер (L – )

5) Ішкі кешенді қосылыстар (хелаттар)

Мұндай кешенді қосылыстарда лиганд кешен түзушімен екі түрлі механизммен байланыс (алмасу және донорлы-акцепторлы) түзу арқылы топтасады.

H₂C – NH₂ H₂N – CH₂

| Cu |

C –– O O –– C

Мыс (ІІ) гликоляты

Ішкі кешенді қосылыстың алынуы және қасиеттерін зерттеуде көп еңбек еткен ғалым – Л.А.Чугаев.

6)Түзілу тәсіліне байланысты

а) қосылу арқылы:

Al(OH)₃ + NaOH → Na[Al(OH)₄]

NH₃ + HCl → [NH₄]Cl

ә) арасына кіру арқылы:

AgCl + 2NH₃ → [Ag(NH₃)₂]Cl

CuSO₄ + 4NH₃ → [Cu(NH₃)₄]SO₄