Білгенгемаржан Әмір Темір (Темір бінТарағай Барлас. 8 сәуір 1336 жыл, ҚожаИлғыр ауылы,
қазіргі Шахрисабз – 18 ақпан 1405 жыл, Отырар) – атақты моңғол және түркітектес
халықтарының билеушісі, Темір әулеті империясының негіздеушісі. Ол 1370 жылы
Мәуереннахрды басып алып, 1405 жылға дейін 35 жыл билік құрған, 27 мемлекетті
қол астына бағындырған «әлем жаулаушысы». Шайқастардың бірінде Темірдің екі
саусағы кесіліп, бір аяғы жаншылады. Аяғы өмір бойы сырқырап ауырып, ақсақ
болып қалған. Ол Темирлан (дұрысы Темирленг, «ленг» парсыша – ақсақ) – Ақсақ
Темір атанады.
XIV ғасырдың 70жылдары оның қолбасшылық дарыны толық ашылып, атақ
даңқы жер жүзіне тарады. Осман империясы мен Орталық Азия аймағында ол «Aksak
Tіmur» (Ақсақ Темір), ирандықтарға Тимурленг, еуропалықтарға Тамерлан есімімен
белгілі болды. Әмір Темірдің әскерлерінің тегеурінді шабуылдары арқасында Хорезм
мемлекеті (1372–1388), Шығыс Түркістан (1376), Герат (1381), Хорасан (1381),
