§3. Адам өмі рі жә не қор ша ған ор та 1. Сұрақтарға жауап беріп, ойларыңды ортаға салыңдар.
1. Қор ша ған ор та мен адам өмі рі ара сын да ғы бай ла ныс ты
қа лай тү сін ді ре сің дер?
2. Ден сау лық қа жа ғым ды әсер ете тін фак тор лар ды біле-
сің дер ме?
3. Бү кі лә лем дік ден сау лық сақ тау кү нін атап өту неліктен
ма ңызды?
2. Мәтінді оқып, құрылымы мен рәсімделуін, жанрлық ерекшелік-
те рін талдаң дар.
Адам ның денcау лы ғы на оны қор ша ған та би ғи ор та ның
әсе рі зор. Дем ала тын ауа ның, күн де лік ті пай да ла на тын
ау ыз су дың, та ғам ның та за бо луы ның ма ңы зы ерек ше. Қор-
шаған ор та ның бұзылуы адам ден сау лы ғы на ке рі әсерін тигі-
зеді.
Ден сау лы ғы мық ты болуы үшін, адам са ла ма т ты өмір сү ру
сал тын ұс та нуы керек. Те ме кі тар ту, ішім дік ті пай да ла ну,
дұ рыс та мақ тан бау, кей жағдайда мүлде қимыл-қозғалыссыз
болудан да ден сау лық бұзылады.
Ден сау лық қа жа ғым ды әсер ете тін бір не ше фак тор бар:
1. Бұл шық ет қи мыл да ры ның бел сен ді лі гі. Адам ның бар-
лық тір ші лік әре ке ті түр лі қи мыл-қоз ға лыс тар жи ын ты ғы-
нан тұ ра ды. Қоз ға лыс – тір ші лік ті ре гі. Спортпен айналысып,
де не шы нық ты ру жат ты ғу ла рын жасайтын адамның жұ мыс
іс теу қа бі ле ті жоғары болады. Спорт адамның түр лі ау ру ға
қар сы тұ ру ына кө мек те се ді: ты ныс алу мү ше ле рі нің жұ мы-
сын жақ сар тып, жү рек бұл шық ет те рін шы нық ты ра ды, зат
ал ма су дың қа лып ты жү руін қам та ма сыз ете ді.
2. Ең бек пен де ма лыс ты дұ рыс ұй ым дас ты ру. Адам өмі-
рін де ең бек бас ты орын ала ды. Ең бек ету ар қы лы адам өзі не
қа жет ті жағ дай лар ды жа сай ды. Бірақ шек тен тыс ең бек ету
ағ за ның қа жуы на әкеп соқ ты ра ды. Сон дық тан да ең бек ету
мен де ма лыс ты дұ рыс үй лес ті ре бі лу қа жет. Бұл – адам ағ за-
сын да ғы бар лық мү ше лер дің жұ мы сын жақ сар та ды.