7. Осы баптың мақсатында Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры салық агенті деп танылады. Бұл ретте уәкілетті оператор мен Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры арасындағы тиісті келісімде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына кейіннен беру үшін уәкілетті оператор арқылы осы баптың 2-тармағында көрсетілген "бір терезе" қағидаты бойынша біржолғы зейнетақы төлемінен жеке табыс салығын ұстап қалу туралы өтініш беруге жол беріледі.
БЖЗҚ зейнетақы жинақтарын есепке алу қағидаларына сәйкес салымшылардың (алушылардың) ЖЗШ – сына міндетті зейнетақы жарналары (бұдан әрі – МЗЖ), міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (бұдан әрі-МКЗЖ) және ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы жинақтарын есепке алуды жүзеге асырады.
ЖЗШ - ға түсетін зейнетақы жарналарын зейнетақы активтерін сенімгерлік басқарушы – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (бұдан әрі-ҚРҰБ) түрлі қаржы құралдарына инвестициялайды. ҚРҰБ зейнетақы активтерін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Зейнетақы активтері есебінен сатып алуға рұқсат етілген қаржы құралдарының тізбесіне және БЖЗҚ инвестициялық декларациясына сәйкес инвестициялау лимиттеріне сәйкес инвестициялайды.
Бұл ретте зейнетақы жинақтарын есепке алу қағидаларында салымшылардың (алушылардың) зейнетақы жинақтарының сомасы зейнетақы активтерін инвестициялау нәтижелеріне сәйкес күн сайын қайта есептелетіні және қайта бағаланатыны айқындалған. Зейнетақы жинақтарын ЖЗШ-ға қайта бағалау нәтижесінде инвестициялық табыс оң да, теріс те пайда болады.
Инвестициялау нәтижесінде туындайтын инвестициялық табыс тұрақсыз шама болып табылатынына, яғни белгілі бір кезеңге сыйақы мөлшері нақты айқындалған банктердің депозиттік шарттарында көзделгендей, қатаң белгіленген шама болып табылмайтынына және көптеген факторларға, оның ішінде бағалы қағаздардың нарықтық құнына және валюта бағамының өзгеруіне байланысты болатынына назарларыңызды аударамыз.
Баяндалғанды ескере отырып, Салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес біржолғы зейнетақы төлемі кезінде есептелген жеке табыс салығын бастапқы бөлуді БЖЗҚ төлемдер әдістемесіне сәйкес төлемдерді индекстеуді ескере отырып құрылған зейнетақы төлемдері кестесіне сәйкес тең үлестермен (төлемдердің бірінші жылында 6,5% және келесі жылдары 5%) жүргізетінін түсіндіреміз.
Егер зейнетақы активтері бойынша нақты кірістілік 5% - дан төмен болса, ал төлемдер әдістемесіне сәйкес төлемдер сомасы жыл сайын 5% - ға индекстелетін болса, онда зейнетақы төлемдерінің кестесі азаюы мүмкін және Салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес біржолғы зейнетақы төлемдері кезінде есептелген ЖТС ұстап қалу және аудару үшін зейнетақы жинақтарының сомасы жеткіліксіз болады.
Біржолғы зейнетақы төлемдері кезінде есептелген ЖТС ұстап қалуды және бюджетке аударуды қамтамасыз ету мақсатында Салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасын, 4, 5-тармақтарын нақтылайтын түзетулермен толықтыру ұсынылады:
- біріншіден: есептелген ЖТС ұстап қалу зейнетақы төлемдерінің сомасынан жасалуы тиіс;
- екіншіден: кезекті ай сайынғы зейнетақы төлемін (кету бойынша, мұрагерлік бойынша зейнетақы төлемін) жүзеге асырған кезде және Салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес біржолғы зейнетақы төлемдері кезінде есептелген ЖТС бойынша берешектің барлық сомасын төлеу үшін зейнетақы жинақтары жеткіліксіз болған кезде, ЖТС-тың барлық қалдығын ұстап қалу және бюджетке аудару кезекті ай сайынғы зейнетақы төлемін, кету бойынша, мұрагерлік бойынша төлемдерді жүзеге асырған кезде: зейнетақы жинақтары
2021 жылғы 29 қаңтарда салық саясатын жетілдіру және әкімшілендіру мәселелері жөніндегі жұмыс тобының отырысында алдын ала қарауды ескере отырып, БЖЗҚ енгізу туралы Заңның 351-1-бабына және Салық кодексінің 351-1-бабына БЖЗҚ ұсынған түзетулерді жұмысқа қабылдау туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің (03.02.2021 ж. №03-19/ЗТ-К-1825-1 хаты алынды.
Біржолғы зейнетақы төлемдері кезінде есептелген ЖТС ұстап қалудың және бюджетке аударудың толықтығын қамтамасыз ету мақсатында Салық кодексінің 351-1-бабын 5-1-тармақпен толықтыру ұсынылады: адамдар БЖЗҚ-ға жерлеуге арналған біржолғы зейнетақы төлемін алу үшін жүгінген кезде салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес біржолғы зейнетақы төлемдері кезінде есептелген ЖТС бойынша берешектің барлық сомасын зейнетақы жинақтары сомасынан біржолғы төлем жүргізу.
Біржолғы зейнетақы төлемдері кезінде есептелген ЖТС ұстап қалудың және бюджетке аударудың толықтығын қамтамасыз ету мақсатында Салық кодексінің 351-1-бабын 5-2-тармақпен толықтыру ұсынылады: адамдар БЖЗҚ-ға жерлеуге арналған біржолғы зейнетақы төлемін алу үшін жүгінген кезде салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес біржолғы зейнетақы төлемдері кезінде есептелген ЖТС бойынша берешектің барлық сомасын зейнетақы жинақтары сомасынан біржолғы төлем жүргізу.
Сондай-ақ, біржолғы зейнетақы төлемдері кезінде салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес есептелген ЖТС ұстап қалуды және бюджетке уақтылы аударуды қамтамасыз ету мақсатында Салық кодексінің 351-1-бабын 5-2-тармақпен толықтыру ұсынылады:
Салық Кодексінің 47-бабына сәйкес жеке тұлға қайтыс болған күні немесе ол күшіне енген сот шешімі негізінде қайтыс болды деп жарияланған күні пайда болған салық берешегін Мұрагер (мұрагерлер) мұраға берілетін мүлік құнының шегінде және мұраны алған күнгі ондағы үлесіне барабар өтейді. Мұрагердің (мұрагерлердің) қайтыс болған адамның зейнетақы жинақтарына жүгінуі болмаған жағдайда ЖТС сомасын ұстап қалу және аудару қайтыс болған күннен кейін 3 (үш) жыл өткен соң зейнетақы жинақтары сомасынан бір рет жүргізілсін
БЖЗҚ ҚР ҚМ МКК мен ҚР ҰЭМ-ге хат жолдады. 28.12.2020 ж. № 17-06/4802) БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар жеке тұлғалардың жекелеген санаттары бойынша Салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес ЖТС ұстап қалу құқығын беру мәселесі бойынша:
- Салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес есептелген ЖТС сомасы ЖЗШ-дағы зейнетақы жинақтары қалдығының сомасынан асатын БЖЗҚ салымшылары (шамамен 1000 адам) ;
- сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан және БЖЗҚ-дан зейнетақы жинақтарының барлық сомасын алып қоюға құқығы бар БЖЗҚ салымшылары (зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңның 31 және 32-бабының 1-1-тармақтарындағы төртінші абзацтар), олар бойынша Салық кодексінің 351-1-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес есептелген ЖТС сомасы ЖЗШ-дағы зейнетақы жинақтары қалдығының сомасынан асатын болады.
ҚР ҰЭМ-нен алынған жауаптарды ескере отырып (Шығыс) № 03-19/3т-К-1825 12.01.2021 Ж.) және ҚР ҚМ МКК (Шығыс. № МКК-07-2-9-19.01.2021 ж.КГ/103-МКК), бір жолғы зейнетақы төлемдері кезінде есептелген ЖТС зейнетақы жинақтарының қалдық сомасынан асып кеткен жағдайда, Салық кодексінің 351-1-бабын Салық кодексінің 351-бабында көзделген ЖТС ұстап қалу тәртібін айқындайтын 6-1-тармағымен толықтыру бөлігінде ұсынылған ұсыныстарды қарауды сұраймыз.
Кейіннен БЖЗҚ-ға салық агенті ретінде беру үшін уәкілетті оператор арқылы ЖТС ұстап қалуға өтініш беруді бекіту мақсатында
