Көліктегі статистика

Көліктегі статистика

1СТАТИСТИКАНЫҢ ПӘНІ МЕН ӘДІСІ
1. Статистикалық ғылымның дамыту
"Статистика" термині "мемлекеттану" дегенді білдіреді, монастырьларда кең таралған, біртіндеп
ұжымдық мағынаға ие болды. Статистика ғылым ретінде 17 ғасырда пайда болды. 1746 жылдан бастап
Статистика университеттерде оқу пәні ретінде оқылды. Бұл жағдайда статистикалық есеп ежелгі уақытта
болған және орта ғасырларда дамыған:

ежелгі Қытайда (б. з. д. 5 мың жыл) халық санағы жүргізілді, әртүрлі елдердің әскери әлеуеті
салыстырылды;

ежелгі Римде азаматтардың мүлкін есепке алу жүргізілді;

орта ғасырларда Еуропада жерді, халықты және үй мүлкін есепке алу жүргізілді.
17-18 ғасырларда статистиканың дамуы неміс сипаттамалық және ағылшын саяси арифметика
мектебінің 2 мектебінің қарама-қайшылығында өтті. Екі мектеп те статистиканың ғылым ретінде
дамуына айтарлықтай әсер етті (1-кесте).

Кесте 1 – әртүрлі статистикалық мектептер
Ағылшын
мектебінің
өкілдері
"Үлкен
сандар Заңын"ескеру қажеттілігін нақты
түсінді.
Олар
жүйелілік
талданған
популяцияның
жеткілікті
мөлшерімен
ғана
көрінеді
деген
пікірді
дұрыс
қорғады. Статистиканың одан әрі дамуы
осы
бағыттың
өкілдері
ұсынған
идеялармен байланысты.
19
ғасырда
статистиканың
дамуына
бельгиялық
ғалым
А.Кетленің
(статистикалық-экономикалық,
математикалық бағыт) еңбектері үлкен
ықпал етті. Ол орташа мәндер туралы
ілімнің негізін қалаушы.