2.4 Көп арналы телефон байланысы және телефон байланысындағы
арналарды бөлу әдістері
2.4.1 Көп арналы телефон байланысы (КТБ).
Қарапайым телефон байланысы кезінде бір уақытта жұмыс істейтін
қосылыстардың саны ұсынылатын байланыс арналарының санынан кем
немесе тең болуы тиіс, ал бұл абоненттер саны көп болған кезде кабель
желілерінің құрылысын қымбаттатады. Бұл жағдайда шығу телефон желісінің
кейбір учаскелерінде көп арналы байланысты ұйымдастыру болып табылады.
СПИ-ақпаратты түрлендіру жүйесі;ТЛФ-телефон;
ГК-топтық арна;Д-бөлгіш;ГС-топтық сигнал
2.22 cурет -Көп арналы телефон байланысының құрылымдық сұлбасы
ТА-ның тоналды жиілік арналарының 0,4-3,1 кГц диапазоны бар және N
(3,1 кГц + қорғаныс интервалы) жиілік жолағын алатын топтық сигналға
біріктіріледі. Қорғаныс интервалы шамамен 0,3 кГц.
Егер f жиілік торын бейнелесе, біз арналар келесідей орналасқанын
көреміз:
66
1, 2,..., n-телефон арналарының нөмірлері
2.23 сурет– Арналардың орналасуы,.
Көп арналы телефон байланысының артықшылығы байланыс желілерін
қабат шығындарын азайтудан тұрады,себебі сымдардың бір жұбы бойынша
бір уақытта бірнеше сөйлесулер берілуі мүмкін. Болат өткізгіштермен
байланыстың әуе желісін өткізу жолағы 30 кГц, мыспен – 150 кГц,
байланыстың кәбілдік желілері үшін – 10 МГц, коаксиалды кабель үшін
шамамен – 1000 МГц құрайды.
Арналар саны бойынша келесі нұсқалар қолданылады:
1-ші деңгей-12 телефон арнасы.
2-ші деңгей-60 арна.
3-ші деңгей-300 арна.
2.3 кесте- Арналар саны
F(өткізу жолағы)
N
max
(канал саны)
30 кГц
9
150 кГц
45
10 МГц
3000
1000 МГц
300000
2.4.2 Арналарды бөлу әдістері.
1) Арналарды жиіліктік бөлу (АЖБ) – FDMA.
Бұл әдіс көп арналы сүзгілер мен жиілік түрлендіргіштерін қолдана
отырып құрылады.
I нөмірімен жиілікті түрлендіргіш I-ші телефон аппаратынан
амплитудалық модуляция жасайды, жолақтық сүзгішпен амплитудалық-
модуляцияланған сигналдың жоғарғы немесе төменгі бүйір жолақтары
бөлінеді. Ал сумматорда топтық сигнал қалыптасады. Жалпы арна бойынша
берілгеннен кейін өңдеу процесі кері бағытта жүреді.
67
ПФ-жолақты сүзгі; ӨБ-жиілікті түрлендіргіш; ПЧ-телефон аппараты; С-сумматор
2.24 сурет - Көп арналы сүзгілер мен жиілік түрлендіргіштерін қолдана
отырып, FDMA - арналарды жиілікте бөлудің диаграммасы (АЖБ)
2) Арналарды уақытша бөлу - TDMA.
Арналарды уақытша бөлу кезінде сигнал әрбір телефон аппаратынан
цифрлық нысанға айналады. Бұл ретте белгілі бір бит саны (сандық түрдегі
ақпарат бит– бірлігі) бар деректер пакеттері қалыптастырылады. Әрбір
телефон арнасы үшін қалыптастырылған пакеттер уақытша арналарға
бөлінетін арнайы бөлінген уақытша слоттарға беріледі. Жеке слоттар уақытша
қорғаныс аралықтарымен бөлінген.
2.25 сурет - Арналарды уақытша бөлу бейнесі – TDMA
Арналарды уақытша бөлу принципі қазіргі заманғы ақпарат беру
жүйелерінде кеңінен қолданылады, өйткені деректерді сандық әдістермен
қысу кезінде ақпараттың артық болуын қысқартуға мүмкіндік береді.
Арналарды уақытша бөлу тек жалпы пайдаланылатын сымды желілерде ғана
емес, сонымен қатар ұялы байланыс жүйелерінде да қолданылады.
Көп арналы телефон байланысының заманауи жүйелерінде әрбір
телефон арнасына 4 кГц жиілік жолағы бөлінеді, алайда берілетін дыбыстық
сигналдардың жиілік спектрі 300-ден 3400 Гц-ке дейінгі жолақпен шектеледі,
яғни спектрдің ені 3,1 кГц құрайды. Көрші арналардың жиілік жолақтары
арасында сигналдарды сүзу кезінде өзара кедергілердің деңгейін төмендетуге
арналған ені 0,9 кГц болатын интервалдар көзделген. Бұл сигналдарды
68
жиіліктік бөлумен көп арналы байланыс жүйелерінде тек 80% - ға жуық
байланыс желісін өткізу жолағы тиімді пайдаланылатынын білдіреді.
Достарыңызбен бөлісу: |