Фибрилляциялық ток. 50 Гц жиілікте 50 мА айнымалы ток және одан жоғары ток адам денесі арқылы бір жолмен (қол-қол немесе қол-аяқ) өтіп, кеудеде терең орналасқан жүрек бұлшықетіне тітіркендіргіш әсерін таратады. Бұл жағдай өмір үшін қауіпті, өйткені 1... 3 сек қысқа уақыттан кейін, әдетте адам арқылы ток тізбегі тұйықталған сәттен бастап, фибрилляция немесе жүрек тоқтауы пайда болуы мүмкін. Бұл қан айналымын тоқтатады, сондықтан организмде оттегі жетіспейді; бұл өз кезегінде тез тыныс алуды тоқтатады, яғни өлім пайда болады.
Дене арқылы жүректің фибрилляциясын тудыратын электр тогы фибрилляциялық ток деп аталады, ал оның ең кіші мәні – шекті фибрилляциялық ток. Айнымалы ток кезінде 50 Гц жиілікте 50 мА - дан 5 А-ға дейін фибрилляциялық токтар, ал шекті фибрилляциялық токтың орташа мәні шамамен 100 мА құрайды. Тұрақты ток кезінде шекті фибрилляциялық токтың орташа мәні 300 мА, ал жоғарғы шегі 5 А деп санауға болады.
Шекті фибрилляциялық токтың мәні әр түрлі болады, өйткені ол бірқатар факторларға, ең алдымен адамның дене салмағына, токтың түрі мен жиілігіне, сондай-ақ оның әсер ету ұзақтығына байланысты. Жүрек фибрилляциясының пайда болу ықтималдығы кезінде 50% шекті фибрилляциялық ток/ш > ф, мА келесі өрнектен анықталуы мүмкін:
Ішф = а/т, мұндағы а - ток түрі мен жиілігіне, сондай-ақ ток әсерінің ұзақтығына t байланысты эмпирикалық коэффициент; а мәндері t=1...3 с кезінде 18,75-ден 323,4-ке дейін; t=0,1 с кезінде 50 Гц айнымалы ток үшін және 91,7 дейін шегінде болады. Тұрақты ток үшін t =0,1 с кезінде 255,7-ке дейін шегінде болады; т -адамның дене салмағы, кг, бұл жағдайда есептеулер кезінде биіктігі орташа ересек адамның дене салмағының 50 кг-ға тең мәні қабылданады, бұл аз мәнге сәйкес келеді, яғни электр тогының соғуы тұрғысынан үлкен қауіпсіздікті қамтамасыз етеді.
Жүрек фибрилляциясының пайда болу ықтималдығы және оны тудыратын ең кіші токтар, яғни шекті фибрилляциялық токтар t =1...3 с және т =50 кг кезінде мынадай мәндерге ие:
Таблица 1.3