3 Алмастыру сұлбасын келтіру және оның параметрлерін анықтау
Базистік мәндер:
Т1 және Т2 трансформаторларының трансформациялау коэффициенті бір болып келеді. Сондықтан екеуіне бір 10,5 кВ жағындағы базистік кернеуін анықтаса болады:
Элементтердің кедергілерін анықтаймыз:
- Генератор кедергісі, Ом
- Т1 трансформатор кедергісі, Ом
- Т2 трансформатор кедегісі, Ом
- Желі кедергісі, Ом
Мұндағы x0 – маркасы АС 240/32 болатын желі, 0.405 Ом
– желі ұзындығы, 120 км
Желі мен оның ұзындығы әдістемелік нұсқауда көрсетілмегендіктен, шартты түрде 110кВ желіге арналған АС 240/32 кабелі 120км-ге созылып жатыр деп қабылданды.
Желінің қуатын активті және реактивті қуаттар қосындысы түріне келтіреміз:
- Жүктеме қуаты, МВА
3.1 сурет – жүйенің алмастыру сұлбасы
4 Машинаның анық полюстігін есептемегенде берілген электр энергетикалық жүйенің статиткалық тұрақтылығын есептеу
Бұл есепте біз полюсті эквивалентті генератор туралы, яғни симметриялы роторы бар синхронды машина туралы айтатын болғандықтан, бойлық және көлденең осьтер бойымен синхронды индуктивті кедергілердің теңдігі xd = xq, сонымен қатар синхронды ЭҚК тұрақтылығы Eq = const орнайды.
Жүйенің жалпы кедергісін анықтаймыз:
Қорытынды реактивтілік
Станцияның синхронды ЭҚК-ін анықтаймыз (бос жүріс):
Бастапқы режимді тексеру үшін берілген қуатты анықтайтын өрнекті қолданамыз:
Берілген қуаттың шегін (идеалын) анықтаймыз:
Қуаттың бұрыштық сипаттамасын құрамыз:
4.1 кесте – бұрыштық сипаттама құруға арналған есептеулер
δ, °
|
|
0
|
0
|
10
|
0,059
|
20
|
0,118
|
30
|
0,174
|
40
|
0,223
|
50
|
0,268
|
60
|
0,303
|
70
|
0,327
|
80
|
0,341
|
90
|
0,348
|
100
|
0,341
|
110
|
0,327
|
120
|
0,303
|
130
|
0,268
|
140
|
0,223
|
150
|
0,174
|
160
|
0,118
|
170
|
0,059
|
180
|
0
|
4.1 сурет – айқын емес генератордағы қуаттың бұрыштық сипаттамасы
5 Машинаның анық полюстігін есептегенде берілген электр энергетикалық жүйенің статиткалық тұрақтылығын есептеу
Айқын полюсту екендігін ескерсе генератордың кедергісі, Ом
Мұндағы
Қорытынды реактивтілік
Есептік ЭҚК
Тоқтың бойлық бөлігінің орнына ауыстырғаннан кейін оның мәндері
Синхронды ЭҚК
Айқын полюсті генератордың қуатын анықтағанда, ротордың симметриясыздығына байланысты қуаттың δ бұрышқа анағұрлым күрделі тәуелділігі қарастырылады( ):
Бұл жағдайда активті қуаттың шекті мәнін анықтау үшін соңғы өрнектің максималды мәнін беретін бұрышты табу керек. Белгілі болғандай, функцияның экстремумы оның туындысы 0-ге тең кезде анықталады. Активті қуаттың туындысын бұрышына қатысты 0-ге теңестіреміз, квадрат теңдеу аламыз және оны cosδ -ге қатысты шешеміз:
Берілген қуаттың шегін анықтаймыз:
Қуат және бұрыш бойынша қор коэффициенті, %
Тексеру:
5.1 кесте – бұрыштық сипаттама құруға арналған есептеулер
δ, °
|
|
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
10
|
0,0595
|
0,000204
|
0,059704
|
20
|
0,119
|
0,000384
|
0,119384
|
30
|
0,175
|
0,000522
|
0,175522
|
40
|
0,224
|
0,000588
|
0,224588
|
50
|
0,2695
|
0,000588
|
0,270088
|
60
|
0,3045
|
0,000522
|
0,305022
|
70
|
0,329
|
0,000384
|
0,329384
|
80
|
0,343
|
0,000204
|
0,343204
|
90
|
0,35
|
0
|
0,35
|
100
|
0,343
|
-0,0002
|
0,342796
|
110
|
0,329
|
-0,00038
|
0,328616
|
120
|
0,3045
|
-0,00052
|
0,303978
|
130
|
0,2695
|
-0,00059
|
0,268912
|
140
|
0,224
|
-0,00059
|
0,223412
|
150
|
0,175
|
-0,00052
|
0,174478
|
160
|
0,119
|
-0,00038
|
0,118616
|
170
|
0,0595
|
-0,0002
|
0,059296
|
180
|
0
|
0
|
0
|
5.1 сурет – айқын полюсті генератордағы қуаттың бұрыштық сипаттамасы
6 Пропорционал типті қоздыруды автоматты реттеуіштерімен (ҚАР) жабдықталған электр энергетикалық жүйенің статиткалық тұрақтылығын есептеу
Қоздыруды автоматты реттеуіштері пропорционалды әсер генераторларына орнатылған кезде G1 генераторының қарапайым математикалық моделі ретінде өтпелі ЭҚК көлденең бөлігі өтпелі кедергі үшін өзгермеген болып саналады :
Қорытынды реактивтілік
Есептік ЭҚК
Өтпелі ЭҚК-нің көлденең компонентін анықтаймыз:
Беріліп жатқан қуатты есептейміз:
Активті қуаттың шекті шамасын анықтаймыз:
Берілген қуаттың шегін анықтаймыз:
Қуат және бұрыш бойынша қор коэффициенті, %
Тексеру:
6.1 кесте – бұрыштық сипаттама құруға арналған есептеулер
δ, °
|
|
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
10
|
0,05066
|
0,00782
|
0,05848
|
20
|
0,10132
|
0,01472
|
0,11604
|
30
|
0,149
|
0,02001
|
0,16901
|
40
|
0,19072
|
0,02254
|
0,21326
|
50
|
0,22946
|
0,02254
|
0,252
|
60
|
0,25926
|
0,02001
|
0,27927
|
70
|
0,28012
|
0,01472
|
0,29484
|
80
|
0,29204
|
0,00782
|
0,29986
|
90
|
0,298
|
0
|
0,298
|
100
|
0,29204
|
-0,00782
|
0,28422
|
110
|
0,28012
|
-0,01472
|
0,2654
|
120
|
0,25926
|
-0,02001
|
0,23925
|
130
|
0,22946
|
-0,02254
|
0,20692
|
140
|
0,19072
|
-0,02254
|
0,16818
|
150
|
0,149
|
-0,02001
|
0,12899
|
160
|
0,10132
|
-0,01472
|
0,0866
|
170
|
0,05066
|
-0,00782
|
0,04284
|
180
|
0
|
0
|
0
|
6.1 сурет –қуаттың бұрыштық сипаттамасы
7 Генераторларға күшті әсер ететін ҚАР орнатылғанда электр энергетикалық жүйенің статиткалық тұрақтылығын есептеу
Генераторларға күшті әсер ететін ҚАР орнатылғанда G1 генераторының қарапайым математикалық моделі ретінде генератордың өзгермейтін көлденең кернеудін бөлігі қабылданады, яғни генератордың реактивтілігі 0-ге тең етіп алынады:
Генератор кернеуінің өтпелі құрамын анықтаймыз:
Беріліп жатқан қуатты есептейміз:
Активті қуаттың шекті шамасын анықтаймыз:
Берілген қуаттың шегін анықтаймыз:
Қуат және бұрыш бойынша қор коэффициенті, %
Тексеру:
7.1 кесте – бұрыштық сипаттама құруға арналған есептеулер
δ, °
|
|
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
10
|
69,02
|
0,00986
|
69,01014
|
20
|
138,04
|
0,01856
|
138,0214
|
30
|
203
|
0,02523
|
202,9748
|
40
|
259,84
|
0,02842
|
259,8116
|
50
|
312,62
|
0,02842
|
312,5916
|
60
|
353,22
|
0,02523
|
353,1948
|
70
|
381,64
|
0,01856
|
381,6214
|
80
|
397,88
|
0,00986
|
397,8701
|
90
|
406
|
0
|
406
|
100
|
397,88
|
-0,00986
|
397,8899
|
110
|
381,64
|
-0,01856
|
381,6586
|
120
|
353,22
|
-0,02523
|
353,2452
|
130
|
312,62
|
-0,02842
|
312,6484
|
140
|
259,84
|
-0,02842
|
259,8684
|
150
|
203
|
-0,02523
|
203,0252
|
160
|
138,04
|
-0,01856
|
138,0586
|
170
|
69,02
|
-0,00986
|
69,02986
|
180
|
0
|
0
|
0
|
7.1 сурет – қуаттың бұрыштық сипаттамасы
8 Генераторларға пропорционал әсер ететін ҚАР орнатылғанда электр энергетикалық жүйенің статиткалық тұрақтылығын есептеу
Генераторларға пропорционал әсер ететін ҚАР орнатылғанда G1 генераторының қарапайым математикалық моделі ретінде өтпелі кедергісі бар, өтпелі ЭҚК-тің көлденең құрамдас бөлігі тұрақты болып қабылданады:
Қорытынды реактивтілік
Өтпелң ЭҚК анықтаймыз:
Өтпелі ЭҚК-нің көлденең құрамдас бөлігін анықтаймыз:
Жеткізілген қуатты есептейміз:
Активті қуаттың шекті шамасын анықтаймыз:
Жіберілетін қуаттың шегін анықтаймыз:
Қуат және бұрыш бойынша қор коэффициенті, %
Тексеру:
8.1 кесте – бұрыштық сипаттама құруға арналған есептеулер
δ, °
|
|
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
10
|
0,016958
|
0,00986
|
0,026818
|
20
|
0,033915
|
0,01856
|
0,052475
|
30
|
0,049875
|
0,02523
|
0,075105
|
40
|
0,06384
|
0,02842
|
0,09226
|
50
|
0,076808
|
0,02842
|
0,105228
|
60
|
0,086783
|
0,02523
|
0,112013
|
70
|
0,093765
|
0,01856
|
0,112325
|
80
|
0,097755
|
0,00986
|
0,107615
|
90
|
0,09975
|
0
|
0,09975
|
100
|
0,097755
|
-0,00986
|
0,087895
|
110
|
0,093765
|
-0,01856
|
0,075205
|
120
|
0,086783
|
-0,02523
|
0,061553
|
130
|
0,076808
|
-0,02842
|
0,048388
|
140
|
0,06384
|
-0,02842
|
0,03542
|
150
|
0,049875
|
-0,02523
|
0,024645
|
160
|
0,033915
|
-0,01856
|
0,015355
|
170
|
0,016958
|
-0,00986
|
0,007098
|
180
|
0
|
0
|
0
|
8.1 сурет – қуаттың бұрыштық сипаттамасы
Қорытынды
№2 есептеу-сызба жұмысында электр энергетикалық жүйенің статикалық тұрақтылығына есептеулер жүргізілді. Атап айтқанда, машинаның анық полюстілін есептегенде және есептемегенде, пропорционал типті қоздыруды автоматты реттеуіштерімен ҚАР (АРВ) жабдықталған кезде, генераторларға пропорционалды типті РАҚ (АВР) орнатылғанда, генераторларға күшті әсер ететін ҚАР (АРВ) орнатылғандағы ЭЭЖ статикалық тұрақтылығы есептелінді.
Жасалған жұмысты қорытындылап, АРВ құрылғысын қолдану синхронды машинаның қоздыру тогының реттелуіне байланысты берілетін қуаттың шегін едәуір арттыратады деген тұжырымға келдік.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. А.А. Абдурахманов, Ж.Б. Сагындыкова, Ж.Н. Тасыбаева. Электромагниттік және электромеханикалық өтпелі процестер. №2 және №3 есептеу-сызбалық жұмысқа әдістемелік нұсқаулар және тапсырмалар. - Алматы: АЭжБУ, 2016. - 31 бет.
2. Электромеханические переходные процессы в электроэнергетических системах: метод. Указания по курсовой работе для студентов укрупненной группы направления подготовки специалистов 140000 – «Энергетика, энергетическое машиностроение и электротехника» (спец. 140203.65, 140204.65, 140205.65) всех форм обучения / сост.: А.Э. Бобров, А.М. Дяков, В.Б. Зорин, Л.И. Пилюшенко. – Красноярск: ИПЦ КГТУ, 2006. – 48 с.
3. Электротехнический справочник / под общ. ред. профессоров МЭИ. Т. 3. Кн. I. – М.: Энергоатомиздат, 1988. – 878 с.
4. https://svetotehnika.pro/tools/toecalc/
5.https://tehtab.ru/Guide/GuideMathematics/GuideMathematicsFiguresTables/CosinusTable0to360by1/
Достарыңызбен бөлісу: |