АБЖ сыныптары және әрекет ету қағидалары бойынша жіктеуге болады.
Дифференциалдық теңдеулер сыныптары бойынша:
1) Сызықты және сызықты емес жүйелер.
Сызықты жүйелер деп сызықты дифференциалды теңдеулермен сипатталатын жүйелер аталады. Олай болмаған жағдайда жүйе сызықты емес класқа кіреді. Сызықты және сызықты емес дискретті жүйелер тиісінше, сызықты және сызықты емес айырымдық теңдеулермен немесе айырымдық теңдеулер жүйесімен сипатталады.
Сызықты және сызықты емес стационарлық жүйелер тұрақты коэффициентті дифференциалдық теңдеулермен сипатталады, ал стационарлық емес жүйелер айнымалы коэффициенттермен.
Жинақталған және үлестірілген.
Жинақталған жүйелер немесе жинақталған параметрлермен жүйелер кәдімгі дифференциалды теңдеулермен сипатталады.
Үлестірілген жүйелер немесе үлестірілген параметрлермен жүйелер туынды дифференциалды теңдеулермен сипатталады.
Басқарудың екі заңы бар: шығыс шамасының ауытқуы және ауытқулар. АБЖ ауытқу (кейінге қалдыру) бойынша – 1765 жылы ұмынылған И. И.
Ползунов қағидасы. Қазіргі уақытта АБЖ ӛнеркәсібінің 90% пайдаланады.
АБЖ ауытқуының артықшылығы, ол кез келген ауытқуларда әсер етуінің кез келген ықпалдарын ӛтейді, берілген мәннен оның шыққандағы сигнал мәнінен туғызған айырмашылығы болады (1.2 сурет).
Кемшілігі: ең алдымен ε шығыс сигналының берілген мәнінен ауытқу тууы керек, содан кейін ғана реттеуші ауытқу әсер етуін ӛтейді.
сурет - АБЖ ауытқуының құрылымдық сұлбасы
АБЖ ауытқу бойынша –1830 ж. ұсынған Ж.Понселе қағидасы. Егер f объекке ауытқушы әсер ететін болса, оны берілген мәнмен салыстыру және шығыс сигнал мәндерін ӛзгертетін басқарушы сигналды шығару үшін ӛлшеп, реттеушіге салады (1.3 сурет).
Бұндай басқарушы қағидадада ауытқу әсер етуінің ӛзгерісі объект жұмысының технӛлогиялық режимін құртпай тұрып реттеуші оны ӛтейді. Алайда оның бір кемшілігі бар – ол басқа әсер етушілердің ықпалын ӛтей алмауында.
сурет–АБЖ ауытқуы құрылымдық сұлбасы
АБЖ ауытқу бойынша ашық болып келеді,яғни шығыс сигналына қатысты қайтымсыз байланыс.
Араласқан АБЖ басқарудың екі заңын да ӛзіне қосады және қарастырылған сұлбалардағыдай кӛптеген кемшіліктері жоқ (1.4 сурет).
сурет – Аралас АБЖ құрылымдық сұлбасы
Берілген сигнал ӛзгерісі заңына қатысты АБЖ тұрақтылық, бағдарламалық және бақылаушы болып бӛлінеді.
Реттеушінің шығыс сигналадар ӛзгерісі заңына қатысты АБЖ дискретті (екі, үш позициялы) және үзіліссіз (аналогты) болып келеді.
Екі позициялы (қосу –ӛшіру) АБЖ сенімді, арзан, бірақ реттеуші нақтылығы аз.
Достарыңызбен бөлісу: |