млн доллар сатты, Ұлттық Банктің осы күндердегі үлесі валюта айыр- бастаудың жалпы көлемінің шамамен 80%

225
Ағымдағы ақша-кредит саясатының режимі туралы
Халық банкінің 2018 жылдың тамыз айындағы сауалнамасының нәти-
желері респонденттердің 67%-ы АҚШ долларының айырбас бағамы 
көтерілетініне сенетінін көрсетті.
Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жекелеген жарияланымдар мен 
теңгенің айырбастау бағамдары бойынша «сарапшылардың» теріс бол-
жамдармен сөйлегендері девальвацияға әсер етті.
Осылайша, басқарылатын өзгермелі пайыздық мөлшерлеме, нақты еркін 
құбылмалы мөлшерлеме жөнінде айтпағанның өзінде бұрынғысынша 
болмаған жоғары құбылмалылықты көздейді.
Бұл девальвацияны күтуді күшейтеді, ұлттық валютаға деген сенімді 
төмендетеді және еркін өзгермелі айырбас бағамына ұқсас емес инфля-
циялық саясатты іске асырады.
Халықаралық валюта қорының анықтамасына сәйкес, инфляцияға бағыт-
талған мақсат инфляциялық мақсаттар мен белсенді коммуникациялық 
саясатты белгілеуді көздейді 
6
:
•  орта мерзімді перспективада, әдетте оған жету үшін институционал-
дық міндеттемесі бар инфляциялық мақсатты жария ету;
•  Бұған қоса, орталық банктің компаниямен және нарық қатысушыла-
рымен жоспарлары мен міндеттері туралы белсенді байланыс сая-
саты әдетте сақталады және инфляцияның мақсатына қол жеткізу 
үшін есеп береді;
•  Өз шешімдерінде орталық банк болашақтағы инфляция мақсатты 
болжамнан ауытқып отыратынын басшылыққа алуы керек.
ХВҚ жіктемесіне сәйкес, 38 ел: Австралия, Албания, Армения, Бразилия, 
Ұлыбритания, Венгрия, Гана, Гватемала, Грузия, Доминикан Республикасы, 
Израиль, Исландия, Үндістан, Индонезия, Қазақстан, Канада, Колумбия, 
Мексика, Молдова, Жаңа Зеландия, Норвегия, Парагвай, Перу, Польша, 
Ресей, Румыния, Сербия, Тайланд, Түркия, Уганда, Уругвай, Филиппин, 
Чехия, Чили, Швеция, Оңтүстік Африка, Оңтүстік Корея, Жапония инфля-
циялық таргеттеуді қолданады. Олардың ішінде 2016 жылдың соңында 
Гватемала, Парагвай, Уганда және Чилиді қосқандағы тек жеті ел инфля-
ция бойынша қойылған мақсаттарына қол жеткізді.
6
 https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/AREAER/AREAER_2016_Overview.ashx

226
Қазақстан экономикасының трансформациясы
Инфляциялық таргеттеуді ЭЫДҰ елдерінің тізіміндегі 36 елдің тек 14-і 
ғана қолдана отырып және олардың тек жетеуі ғана еркін айналымдағы 
курсты пайдаланады: Австралия, Ұлыбритания, Канада, Норвегия, Чили, 
Швеция, Жапония.
Бұдан шығатыны инфляциялық таргеттеуді мақсатты түрде еркін өзгер-
мелі мөлшермен біріктіру қажет емес.
Чехияның тәжірибесі осыған нақты мысал, ол көбінесе инфляциялық тар-
геттеу саясатын табысты қолданудың (мысалдардың бірі) мысалы ретінде 
келтіріледі. 2017 жылға дейін Чехия инфляциялық таргеттеуді мақсатты 
бағытта біріктіріп, еркін құбылмалылықтан бас тартты. Мұндай ақша-несие 
саясаты алтын- валюта резервтерін (шамамен 150 млрд доллар) жинақтауға 
және 2017 жылы ғана кронды ревальвациялауға мүмкіндік берді.
Инфляциялық таргеттеу режимінде пайыздық мөлшерлеме арнасы 
маңызды рөл атқарады, оның көмегімен орталық банктің пайыздық 
мөлшерлеме саясаты нарықтық құбылыстарға ықпал етеді, одан әрі тұты-
нушыларға, жинақтарға, халықтың инвестициялық мінез- құлқына және 
ақыр соңында инфляциялық процестерге көшеді. Қазақстанда негізгі 
құрал – Ұлттық Банктің ақша-кредит саясатының базалық мөлшерлемесі.
Шын мәнінде, инфляцияны мақсатты түрде іске асыру үшін базалық 
мөлшерлемелердегі механикалық өзгерістерді емес, көптеген шарт-
тарды ескеру қажет:
•  жұмыс істейтін проценттік трансмиссиялық канал;
•  экономиканы долларсыздандыру;
•  Ұлттық Банктің саясатына деген сенім.
Өткен жылы бес ірі банктің капиталына жылына 4%-дық қолдау үшін 

жүктеу/скачать 11,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: