Көшпенділер



Pdf көрінісі
бет236/316
Дата25.11.2023
өлшемі2,53 Mb.
#125998
1   ...   232   233   234   235   236   237   238   239   ...   316
Әдеби KZ
 
 
Бұрындық ертеңінде де, арғы күні де келді. Есіл-дерті кеше өзін менсінбеген 
Тоқтар-Бегімді қатын етіп, өшін алу болды. Қарашыңның «Тоқтар-Бегімнен де сұлу 
тағы бір қарындасым, екі қызым бар. Соның бірін ал» дегеніне көнбей қойды. «Не 
өзіңнің қаныңды ішем, не Тоқтар-Бегімді қатын қылам деді, қаныңды бірақ 
асықпай ішем, күніне бір қасықтан ғана ұрттаймын». 
Түбі құтыла алмайтынын білген Қарашың ақырында еліне, аға-інілеріне кісі 
жіберді. Тоқтар-Бегімді Бұрындыққа тоқалдыққа беріп, өзін құтқаруды сұрады. 
«Құдыс батыр Тоқтар-Бегімнің сіңлісі Ажар бике мен өзімнің екі қызымның
таңдағанын алсын», — деді. 
Шайх-Хайдардың жорығы тек Бұрындық сұлтанның ғана мұратына жеткізіп 
қойған жоқ, бүкіл қазақ руларының мұратына жетуіне себепкер болды. Жи-налған 
батыр, билер енді қазақ руларының сөзсіз бірігуі керек екенін, егер бірікпесе 
Әбілқайыр хан, не басқа бір хан оп-оңай құл ететінін ұқты. Хан кеңесі қайтадан 
мәжіліске отырды. Барлығы келешекте үш жүзге бөлініп, бір ханға бағынуды 
мақұлдасты. Іштей наразы болғанмен де, Темір би де бұған сырттай қарсы 
болмады. Ұлы жүзге — аға рулар Үйсін, Дулат, Жалайыр, Орта жүзге жер 
ыңғайына, әдет-ғұрпы, салтына қарай Арғын, Қыпшақ, Найман, Қоңырат, Керей, 
Уақ, Тарақты. Кіші жүзге Еділ мен Жайық бойын жайлаған Алшын, Байұлы, 
әлімұлы, Жетіру кірсін десті. Бірақ бұл үш жүзге бөліну мәселесі бұ жолы 
аяқталмады. Арада талай толқу болды. Тек осы мәжілістен алпыс жыл өткеннен 
кейін, Қасым ханның баласы Хақназар ханның кезінде ғана бүкіл қазақ рулары 
ақырғы бітімге келді. Үш жүз боп үш орда тікті. Ал, ол жолы күрделі басқа бір 
мәселе шешілді. Халық ақсақалы Асан Қайғы әр рудың белгісі етіп таңба үлестірді. 
— Үйсіннен шыққан бабамыз Майқы би Шыңғысханның кезінде-ақ — деді 
саудыраған жағын жібек орамалмен таңып алған қарт жырау. — Қазақ деген атты 
ту етіп көтерген екен, Үйсін руының таңбасы жалау болсын. 


255 
Iлияс Есенберлин. «Алмас Қылыш» (Көшпендiлер – 1)
© «I. Есенберлин атындағы қор», 2004 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   232   233   234   235   236   237   238   239   ...   316




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет