Курстық ЖҰмыс пәні: Азаматтық құқық Тақырыбы: «Шарттың ұғымы, маңызы, түрлері»



бет4/5
Дата03.01.2023
өлшемі43,96 Kb.
#60328
1   2   3   4   5
ҚОРЫТЫНДЫ

«Шарттың ұғымы, маңызы, түрлері» тақырыбында жұмыс барысында мақсатқа қол жеткізілді, міндеттер іске асырылды. Азаматтық – құқықтық шарт ұғымын, оның белгілері мен мағынасын қарастыра отырып, жіктеу тарихын, сондай-ақ қолданыстағы жіктемелер мен шарттардың түрлерін қарастыра отырып, келесі тұжырымдар жасалды:


- «Шарт» термині азаматтық құқықтың кілттерінің бірі болып табылады. Оның ҚР Азаматтық кодексінде заңнамалық бекітілуі бар. ҚР Азаматтық кодексіне сәйкес келісім - бұл екі немесе бірнеше адамның азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісімі». Шарт тұжырымдамасының заңнамалық рәсімделуіне қарамастан, ғалымдар бұл тұжырымдамаға әртүрлі анықтамалар береді. Ең көп тарағандары – «шарт» ұғымының келесі мағыналары: келісім, мәміле түрі; заңды факт; міндетті құқықтық қатынас; құжат.
- Келісім-шарт тұжырымдамасында көрсетілген бірқатар белгілерге тән. Бұл белгілер азаматтық-құқықтық шарттарды басқа шарттардан ажыратуға көмектеседі. Әдетте, барлық ғалымдар азаматтық құқықтар мен міндеттерді тудыру, өзгерту немесе тоқтату туралы құқықтық факт сияқты шарттың маңызды ерекшелігін көрсетеді. Азаматтардың экономикалық өмірінде келісім-шарт үлкен рөл атқарады, сондықтан мемлекет келісімшарттық міндеттемелерді орындау міндетті болып саналады.
- Шарт ежелгі әлемде қоғамдық институт ретінде рәсімделді. Ауызша және әдеби шарттардың алғашқы жіктелуі дәл сол жерде пайда болды. Ежелгі Қазақстанда сатып алу - сату шарты, сыйға тарту шарты, сақтау шарты сияқты шарттардың кең таралған түрлері пайда болды.
- Азаматтық-құқықтық шарттарды түрлерге жіктеу қажеттілігі бар. Бұл жіктеулердің негізінде әр түрлі негіздер жатыр. Ғалымдар арасында шарттарды жіктеу кезінде бірнеше тәсілдер қалыптасты. Бірінші тәсіл бойынша жіктеудің негізіне экономикалық немесе заңды белгілерді қоюға немесе оларды араластыруға болады. Екінші тәсілге сәйкес шарттарды екі түрге бөлу арқылы түрлерге жіктеуге болады, бірінші түрі – негіздің болуы, екінші түрі – негіздің болмауы. Ғылыми әдебиеттерде ең көп таралған негіздер мыналар болып табылады - жасасу сәті, шарт нысаны, шарттың заңды бағыты, келісімнің мазмұны, жасасу тәртібі және басқалар.
- Азаматтық шарттар жүйесі алуан түрлілікпен ұсынылған. Шарттардың ең маңызды түрлері ҚР Азаматтық кодексінде бекітілген. Шарттар жүйесі шарттардың жаңа түрлерімен үнемі толықтырылып отырады. Мысалы, жаңа түрлері-абоненттік келісім-шарт, негіздемелік келісім-шарт.
Айта кету керек, «келісім-шарт бостандығы» тіркесін сөзбе-сөз түсінуге болмайды, өйткені келісім-шарт еркіндікке ие бола алмайды. Соңғысы, шын мәнінде, белгілі бір субъектінің өз еркінің құқығын көрсету мүмкіндігін білдіреді. Азаматтардың, заңды тұлғалардың, сондай-ақ басқа да азаматтық құқық субъектілерінің шарт жасасуға қатысты бостандығы, ең алдымен, олардың кез келген түрдегі шарттық қатынастарға түсу немесе одан бас тарту құқығын білдіреді. Сонымен бірге, бұл субъектінің болашақ контрагенттің құқығын анықтаудағы кедергілердің болмауы туралы болуы мүмкін.
Шарттардың жіктелуі белгілі бір нормаларды Шарттың белгілі бір түріне қолдануды жеңілдетеді. Сонымен қатар, бұл белгілі бір қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеудің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтауға мүмкіндік береді, заңнаманы одан әрі жетілдіруге және жүйелеуге ықпал етеді, шарттарды жақсы зерттеу мақсатына қызмет етеді.
Зерттеу нәтижелері практикалық бағытқа ие. Бұл курстық жұмыстың материалдарын жалпы білім беретін мектептердің педагогтары әлеуметтік зерттеулер сабақтарында оқыту практикасында, сондай-ақ студенттер "Азаматтық құқық"сияқты оқу пәнін дайындау үшін пайдалана алады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет