Ландшафттану

Ландшафттар  морфологиялық  құрылымы  күрделі,  эрі  көп

деңгейлі, 

оны 

күрделілігі 

анықтайды.

Геологиялық негізі,  жер бедері,  климат жағдайы  гидриологиялық

режимі,  топырақ  жамылгысы,  өсімдіктер  мен  жануарлар  дүниесінен

тұратын  биоценоздары  бірдей  болып  келетін  біртекті  территориялық

табиғат  кешенін  ландшафт  деп  атайды.  Оның  нақты  белгілері 

мыналар:

дараланатын жаратылысы біртекті территория;

2)  пайда  болған  күннен  бастап  бүкіл  даму  тарихында  өзіне  ғана 

тән ерекшелігі болады;

3)  геологиялық  кұрылысында,  жер  бедерінде  жаратылыстық

айырма  болмайды.  Литогенді  негіз  бен  геоморфологиялық  кешеннің

өзгеріске 

ұшырауы 

да 

сапасын,

түседі;

тізбектерден тұрады;

5)  ландшафтты  барлық  құрамдас  бөліктермен  морфологиялық 

табигат  кешендерінің  тізбектелуінде  зоналық,  бөліктік  (секторлық) 

жэне биіктік белдеулік айырма болмайды,  өйткені ландшафт зоналық, 

бөліктік  және  биіктік  белдеулік  факторлардың  тұтас  жэне  катар 

әрекет етуі  нәтижесінде калыптасады. 

*

Морфологиялык 

ішіндегі 

негізгілері 

мен 

Фация 

геожүйелік 

иерархияның 

ең 

сатысы

және  бір  биоценозбен  сипатгалады.  Фация  бұрыннан-ак ландшафттык

түсірулер  кезінде  табиги  территориялык  бірлік  ретінде  картага

түсіріліп  келді, бірак әртүрлі  атпен аталады.  Эпиморфа (РГИ.  Аболин),

элементарлық  ландшафт  (Б.  Б.  Полынов,  И.  М  Крашенинников),

микроландшафт (И.  В. Ларин), биогеоценоз (В.  Н.  Сукачев) т.б. сиякты 

әртүрлі атаулары бар. 

! 

« ‘Ьіндаіы

Көптеген  терминдер  ескірді,  қазір  ландшафттар  геохимиясында 

фацияларды — элементарлық ландшафт деп атайды.

Фация -  тірі организмдердегі клетка тәрізді.

Фациялық деңгейде  мынандай  ландшафттық  зерттеу  жұмыстары 

жүргізіледі:

1)  геожүиедегі  зат  жэне  энергия  айналымы  мен  тасымалын 

зерттеу;

2) тірі ағзалардың биогеохимиялық функциясын зерттеу;

3) ландшафттардың вертикальды байланысын зерттеу;

4) динамикалық ерекшеліктерін зерттеу;

5) жергілікті жердегі «нүктелік» мәліметтер жинау;

6) стационарлық ландшафттық зерттеулер жүргізу.

Фация  -   ашық  геожүйе,  ол  маңындагы  фациялармен  тыгыз 

қарым-қатынаста ғана өмір сүре алады.

Қарапайым 

геожүйе 

ретіндегі 

ландшафттың 

негізгі 

ерекшеліктері:

1) қозгалмалылығы; 

;  I 

ш  -

^

 

^  ■

 U w

2) салыстырмалы тұрақсыздығы;

3) аз уақытта өмір сүруі.

Фациялардың  эр  алуандығы  оларды  белгілі  бір  жүйеге  келтіруді 

талап  етеді.  Фациялар  түрлерінің  классификациясын  жасагандар: 

JI. Г. Раменский, Б. Б. Полынов, М. А. Глазовская.

Б.  Б.  Полынов  фацияларды элювиальді,  супераквальды жэне  суб­

аквальды деп бөледі.

жүктеу/скачать 2,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: