Лекция № Саяси элита және көшбасшылық Қоғамның саяси жүйесі
жүктеу/скачать 144,5 Kb.
|
| Саяси элита – бұл өздерінің қолына саяси биліктің едеуір көлемін шоғырландырған, қоғамның бірігуін, субординациясын қамтамасызх етуші және саяси ұстанымдарында қоғамның әр түрлі топтарының мүдделерін бейнелейтін және сяаси пиғылдардың жүзеге асу механизмдерін жасап шығаратын салыстырмалы шағын әлеуметтік топ. Қазіргі элита концепцияларының негіздері итальянсоциологтары Гаэтано Моска (1858 - 1941 гг.) мен Вильфремо Парето (1848 - 1923 гг.) және неміс политологы Роберт Михельстің (1876 - 1936 гг.)еңбектерінде қаланған. Моска Г. пытался доказать неизбежное деление любого общества на две неравные по социальному положению и роли группы. В "Основах политической науки" (1896 г.) деген еңбегінде Моска кез келген қоғамда: басқарушылар табы және басқарылатындар табы болатыянын дәлелдейді. Біріншісі, әрқашанда азырақ, бүкіл саяси қызметтерді жүзеге асырады, билікті толық иеленеді және оған тән артықшылықтармен пайдаланады, ал екіншісі саны көбірек, біріншімен басқарылады және реттеледі, саяси организмнің тіршілігін қамтамасыз ету үшін ...материалдық құралдарды жеткізіп отырады. Моска Г. Азхшылықтың үстемдігі болмай қоймайды, өйткені ол ұйымдасқан азшылықтың ұйымдаспаған көпшілікке үстемдігі дп санаған Парето. В.Парето элитаның бір типін екігшімен ауыстыруға, ал Моска – элитаға бұқараның "ең көрнекті" өкілдерінің біртіндеп енуіне басым маңыз берді.
Моска үшін элита – сяаси тап. Паретоның понимание элитаны түсіндіруі кеңірек, ол антропологиялық. Р. Михельстің концепциясының мәні: "демократия, өзін сақтап және белгілі тұрлаулылыққа жетуі үшін ұйым қөұруға мәжбүр болады деген қағидатта тұр. А л бұл халық бұқарасы үлкен ұйым үстінентура бақылау мүмкін болмайтындығынан өз тағдырын сеніп тапсыратын элитаны - белсенді азшылықты бөліп шығарумен байланысты .Лидеры никогда не уступают свою власть "массам", а только другим, новым лидерам. Саяси элитаның сипатты белгілері төмендегідей: Бұл - үлкен емес, жеткілікті дербес әлеуметтік топ; биік әлеуметтік мәртебе; мемлекеттік және ақппараттық биліктің басымырақ көлемі; билікті жүзеге асыруға тікелей қатысу; ұйымдастырушылық қабілет және талант. Г. Моски, В. Парето и Р. Михельс концепциялары негізінде қазіргі бағыттар шықты: элитаның макиавеллилік мектебі, элитаның құндылықтық концепциялары, демократиялық элитарлық концепциясы, көптілік концепциясы, элита плюрализмі. Топтық беріктік Элитаның легитимдігі, оның саяси басқаруға құзыретін бұқараның көбірек не азырақ көлемде кеңінен мойындауы. Элитаның, оның биліктік қатынастарының құрылымдық тұрлаулығы. Элитаның қалыптасуы мен ауысуы билік үшін күресте жүзеге асады. Ценностные теории элиты характерны: Элита - наиболее ценный элемент общества, обладающий высокими способностями. Элитаның үстем жағдайы бүкіл қоғамның мүддесіне жауап береді.. Элита - мотор, бұқара – тарихтың дөңгелегі, элиталардың шешімдерін өмірде жүзеге асыруцшылар. Элитарлық мүмкіндіктер теңдігінен заңды т үрд туындайды. Демократия шамалас бірдей старттық жағдайларды қамтамасыз етуі тиіс. На финише неизбежно проявляются социальные чемпионы и аутсайдеры. Демократиялық элитизм концепциясың төмендегідей жалпы белгіері бар: Элитаны тұтас артықшылықты топ ретінде жоққа шығару. Көптеген элиталар өмір сүреді. Элиталарды бұқараның ықпалы астында тежеу мүмкін. Элиталар бәсекесінің өмір сүруі біртұтас үстем элитарлық топтың құрылуына жол бере бермейді. Саяси элитаның қатаң иерархиясы. Сонымен, элита деп түсініледі: Өзінің іс-әрекеті саласында жоғары көрсеткішдерді (нәтижелік) иеленетін тұлға (В. Парето). Харизматикалық тұлға (М. Вебер). Өзінің мәртебесіне қарамастан бұқарадан интеллектуалдық және моралдық моралдық артықшылықтарды иеленетін тұлға. Саяси жағыныан билікке бағдар ұстаушы ең белсенді адамдар; қоғамның ұйымдасқан азшылығы (Г. Моска). Өзінің биологиялық және генетикалық шығу тегі арқасында қоғамда жоғары орындарды иеленетін адамдар. Қоғамда жоғары орны бар және соның арқасында әлеуметтк прогреске ықпал ететін тұлғалар (Дюпре). Қоғамда ең үлкен мансап, мәртебе алған адамдар (Г. Лассуэл). Материалдық және материалдық емес құндылықтарды ценности в максималдық өлшемде алған адамдар. саяси элита – қоғам дамуының қазіргі (және, мүмкін, ертеңгі) кезеңінің нақтылығы және ол келесі негізгі факторлармен шарттыланған: Адамдардың психологиялық және әлеуметтік теңсіздігі, олардың саясатқа қатысуға қабілетінің, мүмкіндігінің және құштарығының бірдей болмауы. Еңбек бөлінісі заңы басқарушылық еңбекпен кәсіби айналысуды талап етеді. Басқарушылық еңбектің жоғары маңыздылығы және оған сай ынталандыру. Бас қарушылық қызметті пайдаланудың сан алуан түрде әлеуметтік артықшылықтарды алу үшін кең мүмкіндіктері. Саяси басшыларды барлығынқамтитын бақылаудың практикалық мүмкін еместігі. Тұрғындардың қалың көпшілігінің саяси. жүктеу/скачать 144,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|