Лекция 1 Тақырыбы : Химиялық кинетика пәні, химиялық реакция жылдамдығы, оған әсер ететін факторлар
жүктеу/скачать 1,89 Mb. Pdf көрінісі
|
| Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті Пәннің оқу – әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым Гитторф әдісі. Бұл әдіс электролит ерітіндісінің электролизге ұшыраған кездегі концентрациясының өзгерісіне негізделген. Мысалы, тұз қышқылын электролиздеген кезде иондарының қозғалу бағыттары (электр тасымалдауы) сызбанұсқа түрінде 1- суретте көрсетілген. ерітіндісі құйылған электролиттік ваннаны ойша үш бөлікке бөліп қарастырайық: I - анод бөлігі (анолит); ІІ - орталык бөлік; ІІІ - катод бөлігі (католит). Ортадағы бөлікте электролиз кезінде концентрация өзгермейді, ал І және ІІІ бөліктерде өзгереді. А+ І ІІ ІІІ -К + + + + + + - - - - - - + + + + + + - - - - - - + + + + + + - - - - - - А + - - - - - - - + + + + + + - - - - - - + + + + + + + + + + + - - - - - В - - - - - - + - + + + + + + + + + - - - - - - + + + С 1- сурет. ерітіндісіндегі және иондарының тасымалдау санын анықтау кезіндегі электролиз сызбанұсқасы Электролиз басталмай тұрғанда үш бөлікте де электролиттің концентрациясы бірдей (А қатары), яғни үш бөлікте де катиондар мен аниондардың сандары бірдей (мысалы, алты катион және алты анион). Сутек ионының абсолюттік жылдамдығы хлор ионынан есе жоғары, сондықтан электролиз басталғанда катодқа қарай қозғалатын сутек ионының саны анодқа қарай қозғалатын хлор ионының санынан есе көп болады. Соның нәтижесінде катод бөлігінде анион, 11 катион, ал анод бөлігінде 1 катион, 7 анион болады (В қатары). Катодта 6 сутек ионы, анодта 6 хлор ионы жұпсыз (бейтараптанбай) қалатындықтан, олар электродта зарядсызданып сутегі мен хлор газдарына айналады (С қатары), сөйтіп катодтық реакция: анодтық реакция: Электролиз аяқталғанда анод бөлігінде бір катион мен бір анион, катод бөлігінде бес катион мен бес анион калады. Демек, электролиз нәтижесінде НСІ- дың конценграциясы катодқа қарағанда анодта есе азаяды. Анодтағы концентрация азаюын ( , катодтағы азаюын ( деп белгілесек, олардың қатынасы катион мен анионның абсолюттік жылдамдықтарының немесе қозғалғыштықтарының (электрөткізгіштіктерінің) қатынасына тең болады: Бұл теңдіктің оң және сол жағына 1-ді қосып, түрлендіріп жазайық: немесе |