Лекция №3 Кенді минералогиялық талдау Дәріс жоспары
жүктеу/скачать 184,5 Kb.
|
3 лекция каз
| 3.2 Люминесцентті талдау
Люминесценцияны минералогиялық талдауда қолдану көптеген минералдардың ультракүлгін сәулелердің немесе электрондар ағынының әсерінен жарқырау қабілетіне негізделген (катодты люминесценция). Люминесценция спектрлерінің даралығы және әдістің жоғары сезімталдығы минералдардың ең кішкентай қосындыларын, сондай-ақ олардың бетінде кейбір реагентті жабындардың болуын анықтауға және диагностикалауға мүмкіндік береді. Шамамен 150 люминесцентті минералдар белгілі, олардың көпшілігі бірдей түспен жарқырайды. Сонымен қатар, бір минералдың үлгілері әртүрлі түстермен жарқырауы мүмкін, тіпті сол минералдың жеке үлгілері кен орны мен генезисіне байланысты жарқырауы немесе жарқырамауы мүмкін. Люминесцентті минералдар-апатит, барит, берилл, гипс, доломит, кальцит, касситерит, кварц, киннабар, дала шпаттары, рутил, сподумен, сфалерит, флюорит, шеелит, циркон және т. б. Кристалдардың люминесценциясы сәулелену жолақтары мен қозу жолақтары спектрінде орналасуымен сипатталады. Люминесценцияның қозғыштығы жарықтың оңтайлы толқын ұзындығын анықтайтын сипаттама болып табылады, оны сіңіру кезінде люминесценцияның максималды шығымы жүзеге асырылады. Әдетте қозу жолақтары ультракүлгін және кейде спектрдің көрінетін аймағында орналасады. Егер жарық сіңіру және люминесценцияның қозу процестері орталықтардың бірдей түрлерінде жүрсе, қозу жолақтарының орналасуы көбінесе сіңіру жолақтарымен сәйкес келеді. Жұтылудан айырмашылығы, қозу спектрлері люминесценция активаторларының қоспаларының төмен құрамына сезімтал нәзік сипаттама болып табылады. Сәулелену жолақтарының спектріндегі позиция сіңірілген энергия мен энергия шығыны арасындағы айырмашылық болып табылатын сәулелену энергиясына сәйкес келеді. Сәулелену орталықтары, әдетте, сіңіру орталықтары ретінде қызмет ететін қоспалар, нүктелік ақаулар немесе олардың топтары болып табылады. Сәулелену қарқындылығы сәулелену орталықтарының шамалы концентрациясын анықтауға мүмкіндік береді. Люминесценцияның қозу спектрлерінің және сәулелену спектрлерінің жиынтығы бойынша жарқыл орталығының құрылымын, жарқыл орталықтары түрлерінің санын және олардың салыстырмалы құрамын бағалауға болады. Катодты люминесценция шыны немесе эбонит түтігінде жүзеге асырылады, одан ауа 10-2–10-3 мм сын.бағ. дейін сорылады.Жоғары кернеу түтік катоды болып табылатын алюминий дискісіне беріледі. Түтіктің ішінде стендте жарқылы тікелей немесе бинокуляр арқылы байқалатын үлгі орнатылады. Ультракүлгін сәуле көзі-сынап-кварц шамдары. жүктеу/скачать 184,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|