3 лекция Актив, ицдуктивті және сиымдылық жүктемелері бар айнымалы токтың сызықтык тізбектері
Жоспары
1.Актив, ицдуктивті және сиымдылық жүктемелері бар айнымалы токтың сызықтык тізбектері. Кернеу, ток, кедергілер, өткізгіштік және қуат ұшбұрыштары.
2. Куат коэффициенті және оны арттыру жолдары.
1.Тармақталынбаған электр тізбектері туралы түсінік..
2.Тармақталынған электр тізбектері туралы түсінік
3 Векторлық диаграмма тәсілі.
4. Резонанс туралы түсінік..
1. Тармақталынбаған электр тізбегін оқып үйрену.кЕРНЕУ РЕЗОНАНСЫ
1 – сурет. Тізбектегі индуктивтік катушканың актив кедергісін
анықтауға арналған электр тізбегі.
2 – сурет. Тармақталмаған электр тізбегі.
1 - кесте
р/с
|
Өлшенетін шамалар
|
Есептелінетін шамалар I
|
I
|
U
|
Uk
|
UC
|
UP
|
P
|
Zk
|
Z
|
rP
|
rk
|
XC
|
XL
|
L
|
|
I/U
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Приборлардың көрсетуі бойынша:
Тізбектің толық кедергісін:
Реостат кедергісін:
Катушканың толық кедергісін:
Конденсаторлар батареясының толық кедергісін:
Катушканың индуктивті кедергісін:
Тізбектің толық кедергісін:
Катушканың индуктивтілігі: (мұндағы =50 Гц)
Қуат коэффициентін:
Тізбектегі ток күшін: Табылған ток күші шамасын амперметрдің көрсетуімен салыстырыңыз.
Тізбектің ұштарындағы кернеуді: Мұндағы - реостат ұштарындағы кернеу.
- катушканың актив кедергісіндегі кернеу түсуі.
индуктивті кедергі ұштарындағы кернеу түсуі:
- конденсатор ұштарындағы кернеу:
Табылған шамаларды вольтметрің көрсетуімен салыстырыңыз.
5.10 пункттегі формула бойынша кернеу үшбұрышын тұрғызыңыз. Осы үшбұрыш қабырғаларының шамасын ток күшінің шамасына бөле отырып, кедергілер үшбұрышын сызыңыз. Үшбұрыштағы кернеу шамаларын ток күшіне көбейте отырып, қуат үшбұрышына көшіңіз. Үшбұрыштар шамасы бойынша күшейту коэффициентін () анықтаңыз. Табылған шаманы 5.8 пункттегі мәнімен салыстырыңыз.
Б. Кернеу резонансы.
Тізбектегі индуктивтік өзгерісі магнит өзекшесін қозғай отырып, жүзеге асырылады. Тізбектегі резонанс құбылысы UL және U кернеулерін көрсететін приборлардың стрелкалары. Бірдей бұрышқа бұрылуы арқылы сезіледі. 2 - кесте
р/с
|
Өлшенетін шамалар
|
Есептелінетін шамалар
|
U
|
Uk
|
UC
|
I
|
P
|
C
|
rk
|
ULk
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Резонанс кезінде тізбектегі ток күшінің артатынына назар аударыңыз.
Өлшеу және есептеу мәндері бойынша: а) , , және ; в) , , , - векторлық диаграммасын тұрғызыңыз. (Векторлық диаграмманың біреуін резонансқа дейінгі шамалар бойынша, екіншісін резонанстан кейінгі шамалар бойынша тұрғызыңыз).
, деп ала отырып, , , және графиктерін алу үшін конденсатор батареяларына сыйымдылығын 0,5 – 58 мкФ дейін өзгертіңіз. Алынған шамалар бойынша жоғарыдағы графиктерді тұрғызыңыз. Сонымен қатар ток және кернеу диаграммаларын тұрғызыңыз (3 пунктті басшылыққа ала отырып).
3 - кесте
р/с
|
Өлшенетін шамалар
|
Есептелінетін шамалар
|
|
C
|
U
|
UC
|
I
|
P
|
Uk
|
ULk
|
|
2. ТАРМАҚТАЛЫНҒАН ЭЛЕКТР ТІЗБЕГІН ОҚЫП ҮЙРЕНУ. ТОК РЕЗОНАНСЫ
W
A
SA1
R
T
L
V
A
A
A
Jc
Jr
І сурет. Тармақталынған электр тізбегі схемасы
1 кесте
өлшенетін шамалар
|
есептелінетін шамалар
|
U
B
|
J
A
|
Jz
A
|
Jc
A
|
Jk
A
|
Ук
см
|
gк
см
|
Вк
см
|
Jак
А
|
Jск
А
|
Jlk-Jc
А
|
J
А
|
C
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.Прибордың көрсетуі бойынша: Jk
5.1 катушканың толық өткізгіштігін Ук =
И
Zk
5.2 катушканың актив өткізгіштігін gк = = Zk Ук 2
Z2 k
5.3 катушканың реактивті өткізгіштігін Вк = √ Ук 2 - gк2
5.4 катушкада токтың актив құраушысы Jан = gк И
5.5 катушкада токтың реактивті құраушысы Jlк = Вк И
5.6 тізбектің тармақталынған бөлігіндегі токтың реактивті құраушысы Jlк –Jс
5.7 тізбектің тармақталынған бөлігіндегі токты есептеңіздер
J= √(Jz + Jак) + (Jlк - Jc)
6. Приборлардың көрсетуі бойынша және есептелінген Jz , Jак, Jlк, И, Jc және J
шамалары арқылы кернеу және ток векторлық диаграммаларын тұрғызыңыздар
7. Ток векторлық диаграммасынан және приборлардың көрсетуі бойынша қуат коэффициентін есептеңіздер.
P
Cos φ =
JU
Ток резонансы
Жинақталынған электр тізбегінен реостатты алып тастаңыз.
L– катушканың индуктивтілігін өзгерте отырып резонанстық қисықты алу үшін трансформатор өзекшесін ілгері –кейін жылжыта отырып катушка индуктивтіліігн өзгертіңіз.
Конденсатор сиымдылығын 4-16 мкф кеміте отырып, индуктивтілікті өзгертіңіз. Катушка индуктивтілігі өзгеруіне байланысты оның индуктивті кедергісі, ХL ═2πfL өзгереді.
Осы кедергінің ХC = 1 ∕2πf с –ға теңгерілетін ХL = ХC мезетін табыңыз,
ХL = ХC болатын жағдайда JC =JL тең болады.
Бақылау сұрақтары
Тармақталынған электр тізбегіндегі токтың актив құраушысын қалай анықтауға болады.
2. Тармақталынған электр тізбегіндегі токтың реактивті құраушысын қалай анықтауға болады
Қандай және қай режимде электр тізбегіндегі ток резонансы байқалады.
Лекция 4 -5 Үш фазалы айнымалы ток тізбегі. Көп фазалы және ‚үш фазалы айнымалы ток жүйелері жөнінде түсінік..
Жоспар
1.Үш фазалы айнымалы ток тізбегі.
2.Жұлдызшалап және ұшбұрыштап жалғау. Үш фазалы ток жүйесінің куаты
Тізбектегі сызықтық кернеуді өлшеу үшін, жеке электромагниттік вольтметрлермен пайдаланамыз.
К50
R
R
R
1 сурет. Тұтынушылары жұлдызшалап жалғанған үш фазалы электр
желісін зерттеу схемасы
І кесте
Рет саны
|
өлшенетін шамалар
|
есептелінетін шама
|
IA
|
IB
|
IC
|
IO
|
UA
|
UB
|
UC
|
UAB
|
UBC
|
UCA
|
PA
|
PB
|
PC
|
cosφA
|
cosφB
|
cosφC
|
Ил
Иф
|
нольдік
сым арқылы
нольдік сымсыз
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 кесте
Рет саны
|
өлшенетін шамалар
|
есептелінетін шама
|
IA
|
IB
|
IC
|
IO
|
UA
|
UB
|
UC
|
UAB
|
UBC
|
UCA
|
PA
|
PB
|
PC
|
cosφA
|
cosφB
|
cosφC
|
Ил
Иф
|
нольдік
сым арқылы
нольдік сымсыз
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бақылау сұрақтары
Электр тұтынушыларын жұлдызшалап жалғау тәсілі дегеніміз не?
Қандай жағдайда үшфазалы электр желісінде нольдік сымды пайдаланады?
Не себепті нольдік сымға балқығыш қорғасын қоюға болмайды?
Теңгерілген, теңгерілмеген жүктемелерді қалай түсінесіз?
Достарыңызбен бөлісу: |