Ұлттық баяндама
жүктеу/скачать 7,71 Mb. Pdf көрінісі
|
56 көрсетті . Күндізгі мектептердегі сыныптағы оқушылар саны орта есеппен 1-4 сыныптарда 23,2 оқушыны, 5 - 9 сынып – 18,3, 10- 11(12) сыныптарда – 16,0 оқушыны құрады . Бір сыныптағы бала санының көп болуы қалалық жердегі мектептерде кездеседі: Қызылорда облысы (24,9 сыныпта оқушы ), Астана қаласында (24,7) және Алматы (24,4). Өңірлерде орта республикалық деңгей шамамен 7,1 – 6,6 адамды құрайды . 2012 жылы бірінші сыныпқа барушылар саны 12 116 балаға артты. Алматы облысында бірінші сыныпқа барушылар саны айтарлықтай көп (2 630 оқушыға ), ал Оңтүстік Қазақстанда (2 154) және Жамбыл облыстарында (1 520). Бірінші сыныпқа барушылар санының үрдісі Астанада (1 237) және Алматыда (1198) (2.2.6 кесте ) тұрақты жоғары. 2.2.6 кесте. Күндізгі жалпы білім беретін мектептердегі бірінші сыныпқа қабылданғандары Өңір 2011 2012 Ақмола облысы 10 846 10 786 Ақтөбе облысы 12 099 12 804 Алматы облысы 32 837 35 467 Атырау облысы 10 149 11 067 Шығыс Қазақстан облысы 18 068 18 492 Жамбыл облысы 20 082 21 602 Батыс Қазақстан облысы 9 160 9 236 Караганды облысы 18 295 19 109 Қостанай облысы 10 221 10 064 Қызылорда облысы 12 918 13 439 Маңғыстау облысы 11 098 11 561 Павлодар облысы 9 783 9 702 Солтүстік Қазақстан облысы 7 535 7 466 Оңтүстік Қазақстан облысы 56 566 58 720 Алматы 19 209 20 407 Астана 9 548 10 785 Республикалық мектеп - интернаттар 79 100 ҰЗМ 360 37 "Бөбек" мектеп - гимназиясы 65 ЖОО - дағы мектептер 60 ҚР 268 853 280 969 Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері Техникалық және кәсіби білім беру жүйесінің дамуы 9- шы сыныптағы оқушылардың белсенді қозғалысына байланысты. 2012 жылы 233 074 9- шы сынып бітірушілердің 10 сыныпқа 144 351 оқушылары ғана өтті , бітірушілер мен ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 57 10 сыныпқа барушылардың орташа коэффициенті 61,9 % құрады . Осылайша , шығып қалғандар саны 38,1% адамды құрады (2.2.3 сурет ). 2.2.3 сурет. 9 - шы сынып контингентінің қозғалысы, адам Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері 9- шы сынып оқушыларының азаюы 11 сыныптағы оқушылар санының азаюымен тікелей байланысты. 2012 жылы 11 сынып бітірушілер саны 156 495 адамды ( 2011 жылы - 161 574 адам ) құрады . Оның ішінде 65 171 қалалық жердің түлектері, 91 324 – ауылдық жердікілер . 11- шы сынып мектеп бітіруші түлектердің көп саны Оңтүстік Қазақстан (39 625 адам), Алматы (18 978 адам ) және Шығыс Қазақстан облыстарында (12 795 адам) байқалады . 2012 жылы республика бойынша қосымша білім берумен қамту 22,9% құрады, 2011 жылмен салыстырғанда 1,1% көп. 6 дан 18 жас аралығындағы балалар қосымша білім берумен қамту 563 833 адамды құрады . Қосымша білім беруге балаларды тарту деңгейі 83,3% Батыс Қазақстан облысында 83,3% байқалса, 7% дейін Оңтүстік Қазақстанда кездеседі ( 2.2.4 сурет ). 2.2.4 сурет. Қосымша білім берумен қамту, өңір Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері 251 898 233 074 155 986 144 351 9- шы сыныпты бітірушілер 10- шы сыныпқа қабылдау 2011 2012 19,4 30,2 11 8,5 36,5 13,1 83,3 44,9 62 8,3 20,8 26,3 23,8 7 19 33,1 22,5 23,4 22,9 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 58 2012 жылы мектеп жасындағы балаларды мектептік спорттық үйірмелермен қамту коэффициенті 27,7% құрайды . Балалар - жасөспірімдер спорттық мектептері желісімен 256 356 бала қамтылған. Балалардың спорттық үйірмелердегі санының көп болуы мектептердегі ашылған 5 мың спорттық үйірмелермен түсіндіріледі. Білім басқармалары мәліметтері бойынша мектептерде спортпен 687 353 оқушылар айналысады. Өз кезегінде, жалпы орта білім беру жүйесінде білім беруді дамытудың 2020 жылдарға дейінгі мемлекеттік бағдарламасында көрсетілген нысаналы индикаторлары мен міндеттерді шешудегі жетістіктері деңгейі өлшенетін көрсеткіштері бойынша белсенді және жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Техникалық және кәсіби білім беру ҚР Статистика жөніндегі Агенттігінің мәліметтеріне сай 14 пен 24 жас аралығындағы жастар саны 3 225 099 адам , олардың 587 310 техникалық және кәсіби біліммен қамтамасыз етілген. ТжКБ ең көп шоғырланған жері Алматы (21,8 %), Маңғыстау (21,3 %) және Қарағанды (19,9 %) облыстарында байқалады ( 2.2.5 сурет ). . 2.2.5 сурет. Типтік 14- 24 жас аралығындағы тұрғындарды ТжКБ қамту , % Дереккөз: ҚР СА мәліметтері 16,7 24,2 10,6 18 16,4 16,6 18,4 20,7 16,8 18,1 27,8 19,9 13 13,4 30,1 31,4 18,2 17,9 19,1 9,4 16 15,7 15,5 19,5 19,9 16,8 16 21,3 18,5 15,3 12,9 21,8 19,7 16,4 2011 2012 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 59 Қазақстандағы 90 - шы жылдардағы демогрфиялық «ор» техникалық және кәсіби білім алушылардың санының азаю үдерісінің себебі болып табылады . Демографтардың болжамы бойынша мектеп жасынан жоғары және студенттік жастағы жастар санының азаюы 2017 -2018 жылға дейін жалғасады. ТжКБ орталықтарындағы оқушылар контингентінің талдау жасай отырып 2011 жылмен салыстырғандағы оқушылар санының 13 441 адамға қысқарғанын көруге болады (2.2.7 кесте ). 2.2.7 кесте. ТжКБ ұйымдарындағы студенттер саны, адам 2010 жыл 2011 жыл 2012 жыл ҚР 603 831 600 751 587 310 Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері Мемлекеттік тілде оқитындар саны 321 432 адамды құраса , оның ішінде 190 179 оқушылар 9 сынып негізінде оқушылар, 131 253 – 11 сынып (2.2.6 сурет ). 2.2.6 сурет. Студенттер контингенті, оқыту тілі , % Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері 2012 жылы колледжге қабылданған студенттер контингенті 203 974 адамды құраса , оның ішінде 112 717 мемлекеттік ұйымдарда , 91 257 - жеке техникалық және кәсіби білім беру орталықтарында тәлім алады. Қабылданған студенттер контингентін саларай отырып Оңтүстік Қазақстан облысынан техникалық және кәсіби білім орталықтарына және республикалық колледждерге түсушілер санының көбейгені байқалды (2.2.8 кесте ). 54,7 45,3 оқыту тілі қазақ тілді оқыту тілі орыс тілді ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 60 2.2.8 кесте . ТжКБ қабылданған студенттер контингенті, адам Өңір 2011 2012 Ақмола облысы 9662 9380 Ақтөбе облысы 14631 13235 Алматы облысы 14871 14511 Атырау облысы 6228 5993 Шығыс Қазақстан облысы 18497 16470 Жамбыл облысы 12917 11347 Батыс Қазақстан облысы 10386 10124 Қарағанды облысы 20411 18061 Қостанай облысы 11404 9872 Қызылорда облысы 9741 8622 Маңғыстау облысы 8707 8341 Павлодар облысы 10982 9747 СҚО 6356 5522 ОҚО 25725 28071 Алматы қаласы 23597 22691 Астана қаласы 11008 9876 Республикалық колледждер 1 973 2 111 ҚР 217096 203974 Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері Техникалық және кәсіби білім беру ұйымдарын бітіруші түлектер саны 184 520 адам , олардың ішінде 109 880 мемлекеттік, 74 640 – жеке колледждер түлектері . 9 сынып негізінде колледжді бітіргендер саны 95 326, 11 сынып негізінде – 89 194 адам (2.2.9 кесте ). 2.2.9 кесте. ТжКБ ұйымдарының түлектерінің саны Өңір жалпы шығару Бюджеттік негізде Ақылы түрде 9 сынып негізінде 11 сынып негізінде 9 сынып негізінде 11 сынып негізінде Ақмола облысы 7866 2771 861 1689 2545 Ақтөбе облысы 11270 2833 1009 2696 4732 Алматы облысы 12615 3290 1831 3224 4270 Атырау облысы 6332 1979 952 1750 1651 ШҚО 15286 3496 3166 2773 5851 Жамбыл облысы 12015 3240 1110 2538 5127 БҚО 8524 2166 2113 1350 2895 Қарағанды облысы 16711 5308 1489 3583 6331 Қостанай облысы 9347 3267 1348 1977 2755 Қызылорда облысы 9267 2620 2495 1841 2311 Маңғыстау облысы 7872 2521 301 1610 3440 Павлодар облысы 9213 2658 1972 1882 2701 СҚО 5301 1669 1288 721 1623 ОҚО 23356 5752 4601 6437 6566 Алматы 18727 4032 1299 7571 5825 Астана 9204 1914 1733 3497 2060 Республикалық колледждер 1614 360 762 311 181 ҚР 184520 49876 28330 45450 60864 Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 61 Өңірлер бөлінісінде ең көп түлектер саны Оңтүстік Қазақстан облысында (23 356 адам ), Алматы қаласында (18 727 адам ) және Қарағанды облысында (16 711 адам ). 2012 жылы ауыл колледждеріндегі студенттер контингентінің саны 54 908 адам , оның ішінде мемлекеттік тапсырыс бойынша 40 846 студенттер білім алуда . 2011 жылмен салыстырғанда техникалық және кәсіби білім беру орталықтарындағы талапкерлер саны да түлектер саны да біршама өскені байқалады, 1895 мен 2304 адамдар қатынасы. Колледждерге түсушілер мен түлектер арасындағы жоғарғы көрсеткіштер Оңтүстік Қазақстан облысы мен Алматы облыстарында байқалады (2.2.7 сурет ). 2.2.7 сурет. Техникалық және кәсіби білім беру ұйымдарының ауылдық контингентінің қозғалысы, адам Дереккөз: «Қазақстан Республикасының білім беру статистикасы» Ұлттық жинақ ТжКБ түлектерінің болашақта жұмысқа орналастыру мәселесі де өзекті мәселелердің бірі болып табылады. ҚР БҒМ мәліметтері бойынша күндізгі бөлім бітіруші түлектердің 66,7% - ы жұмыспен қамтылды (2011 жыл -60,3%). Өңірлер бөлінісінде жұмыспен қамту коэффициенті Қарағанды (85,8 %) және Павлодар (75,4 %) облыстарында , төмен - Қызылорда (45,8%) облысында (2.2.8 сурет ). 865 570 2519 421 1506 1983 1446 770 1495 1395 1025 749 2344 4239 840 490 1961 431 1362 1908 1219 741 1262 1621 575 772 2296 3981 қабылдау бітіріп шығарту ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 62 2.2.8 сурет.ТжКБ түлектерінің жұмысқа орналасуы, өңір Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері 2012 жылы Қарағанды облысында жұмыспен қамтылғандары үлесі 20%, Алматы мен Астана қалаларында және Оңтүстік Қазақстанда 10% өсті . Осылайша, техникалық және кәсіби білім беру орталықтары әр түрлі жастағыларды біліммен қамтамасыз етуді мемлекеттік және жеке сектормен жүзеге асырады. ТжКБ жүйесін жаңғырту техникалық мамандықтарды кеңінен тарату себептеріне байланысты, бұл бағытта оқитын контингенттің ұлғаюына мүмкіндік берді. Техникалық және кәсіби білім беру ұйымдарының көпбейінді және көпфункционалды түрде ұйымдастырылуын сақтау барлық адамдарға өмір бойы білім алуға қолжетімділікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру 2012 жылы ЖОО студенттер санының айтарлықтай азаюы байқалады. Студенттер саны 571 691 адамды құрады , бұл 2011 жылмен салыстырғанда 57 816 адамға аз. Студентер санының азаюы ТжКБ түлектерінің кешенді тестілеу жұмыстарының төмен көрсеткіштеріне байланысты. 2012 жылы КТ қатысушылар қатарынан 78% осы техникалық және кәсіби білім беру орталығының оқушылары құрады. Оның 72,5% қатысушысы тестілеуден өте алмай қалды (50 бал). Осылайша, талапкерлердің 27,5% ЖОО талапкерлері оқуларын жалғастыра алмай қалды және мемлекеттік гранттарға конкурсқа түсуіне мүмкіндіктері болған жоқ. Студенттер санының көбеюі тек Астана қаласында және Ақмола, Қызылорда облыстарында байқалады ( 2.2.10 кесте ). 70,5 72,9 65,9 62,2 63,8 52,6 55,5 63,8 63,4 42,6 68,2 68,6 66,9 58,9 48,2 55,1 53,7 60,3 74,8 74,9 62,1 55,5 63,1 61,8 65,1 85,8 65 45,8 60,9 75,4 66,9 71,7 60,9 65,5 52,7 66,7 2011 2012 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 63 2.2.10 кесте. Жоғары оқу орындарындағы студенттер саны/ адам Өңір 2011 2012 Ақмола облысы 16 332 17 086 Акқтөбе облысы 26 969 24 882 Алматы облысы 9 995 11 200 Атырау облысы 15 291 12 979 ШҚО 45 930 37 162 Жамбыл облысы 33 138 30 721 БҚО 31 023 27 380 Қарағанды облысы 60 366 52 158 Қостанай облысы 27 558 24 980 Қызылорда облысы 15 675 15 849 Маңғыстау облысы 8 683 7 187 Павлодар облысы 21 195 18 076 СҚО 8 351 7 184 ОҚО 79 412 77 774 Алматы қаласы 183 152 158 467 Астана қаласы 46 437 48 606 ҚР 629 507 571 691 Дереккөз: ҚР БҒМ, ҚРСА мәліметтері 2012 жылы күндізгі білімде оқитын студенттер үлесі 63,4% құрады , ол 2011 жылмен салыстырғанда 6,1% жоғары . Білім алушыларды топтастыру кезінде оқудың өзге формалары ұсынылады, соңғы кезде сырттай оқу түріне келушілер саны күрт азаюда (2011 жыл – 41,2%, 2012 жыл – 34,2 % адам ). 2,3% студенттер кешкі оқу түрін таңдаған . Білім беру жүйесінде мемлекеттік тілді үйрену басым көңіл бөлінген . Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың алға қойған міндеттерінің бірі қазақстандықтардың мемлекеттік тілді үйренуін арттыру болып табылады ( 2017 жылға дейін 80%, 2020 жылда - 95% кем емес ). Осы мәселені шешу мақсатында ҚР Президентінің жарлығы бойынша Қазақстан Республикасының 2011- 2020 жылдарға арналған тілдерді дамыту мен қызмет етуінің мемлекеттік бағдарламасы бекітілді, ол бағдарламадағы нысаналы индикаторлар бойынша халық арасындағы мемлекеттік тілді білетін ересектер санын арттыру болып табылады. Осылайша, ЖОО - дағы қазақ тілінде оқитын студенттер саны 2011 жылмен салыстырғанда 1,93% өсті ( 2.2.9 сурет). ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА 64 2.2.9 сурет. Студенттердің оқыту тілдеріне байланысты үлестері , % Дереккөз: ҚРСА мәліметтері Қазақ тілінде білім алатын білім алушылардың көбірек үлесі Қызылорда (95,4%), Оңтүстік Қазақстан (90,2 %) Жамбыл (82,0%) облыстарында . Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарында мемлекеттік тілде білім алушылар үлесі айтарлықтай аз, ол сәйкесінше 18,5% мен 20,5% арақатынасында . Жоғары оқудың барынша қолжетімділігі жастарды әлеуметтік қолдау арқылы қамтамасыз етіледі. 2012 жылы 68 461 студент қабылдау квотасымен білім алса, ол жалпы студент санының 12 % құрайды. Олардың 5 751 және 2 топтағы мүгедек - адамдар , 229 – жастайынан мүгедектер мен 18 жасқа дейінгі бала - мүгедектер, 2 366 –жетімдер мен ата - анасыз қалғандар , 62 644 – ауылдық жерде тұратын жастар , 2 647 – ұлты қазақ студенттер , ҚР - ның азаматтары емес. 2012 жылы 107 724 студент мемлекеттік гранттар бойынша білім алды, 11 914 – өзге грант түрлері бойынша ( облыс әкімдері мен ректорлар, мекемелер және т.б. гранты ), 160 784 – білім беру қызметін сатып алу есебінен ( 2.2.11 кесте ). 2.2.11 кесте. ҚР ЖОО жүктеу/скачать 7,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|