компонентой
б\р'и Образдыц кандай эд1спен (реализм,
романтизм) жасалраны еске алынады. Э д ю : оку, эцпме,
талдау.
Реалистж-сатиралык,
публицистикалык
лирикада
акын образы тетелей кершбейд1, онда объектив образ бен
объектив сурет басты орын алады. (Ыбырайдыц «©нер-
б ш м бар журттар» деген публицистикалык лирикасы,
Абайдыц «Болыс болдым, мшеки», «Сабырсыз, арсыз,
ершшек», «Рылым таппай мактанба», «Ж^пттер, ойын
арзан кулш кымбат» сиякты елецдер!.) Мунда акын кез-
карасы жеке сурет, типт1к-объективт1к образдар табира-
тымен бершген.
Поэма сю ж етаз жэне сю ж ето, дидактикалык, роман-
тикалык («Адаскан ем1р»), балладалык, психологиялык,
толгаулык, лирикалык болып келедь Лирикалык поэма-
да акын мен объектив образ уштаскан («Альбатрос»).
Бул туста оку мен талдауды елец сияктандырып, б!р
тутас (б
1
р сабак устшде) ж урпзуге болмайды. Эуел! поэ-
маны уйде окытып, класта жоспарын жасап, окигасын
аныктап, содан
со цры
сабактарда образдарына мшездеу
жасаймыз. «Альбатроска»
4
сагат берьлсе, оныц екеу1
мазмун мен окуга, жоспарын ж асауга, екеу1 образы мен
тш н е, елшеуше кетед1. Лирикалык шепшс, пейзаж, тип-
Т1К жагдайлар сол образды жасаудыц, мшездеудщ б!р
элемента болып К1ред1.
“ Эпостык-прозалык шырармалар тусында образ мшез-
деуше б1рнеше арнаулы сабактар кетед1 (жогаргы бел1м-
дерде «Абай жолына» жасалган таркес сабактар ж елкш
карацыз). Драма да сол 1зде, тутас текста бойынша тал-
данады. Бул — т е р т талдау, мшездеу. Онда 1р1, усак
кешпкерлер эр! дараланады, эр! топталады. Соцынан
эд1ст1к, идеяльщ тушндеу, жасалады.
Даралык мшездеу кебше бас кешпкерлерге ж асала
ды. Бул тэсш эдебиеттщ оку жуйесшде де бар. Ж огары
кластарда жай, элементарлык мшездеуге типтак харак
тер, оныц ЭД1С1, автор кезкарасымен байланысы камты-
лады. Буран жогарыда келтаршген Итбай мшезшщ жос-
пары айгак. Образ мшездемесш ортадан жырып алып,
формалистж арнада талдаура болмайды. Онда адам ха
рактер! схемага, анкетке айналады. Оларды карым-каты-
наста, кайшылык, тартыс 1зшде, белгш! б!р идеяны тану-
ра жел! етем!
Достарыңызбен бөлісу: