Ек1 турл1
характер катар мшезделгенде, уксас, таби-
рлас адамдар салыстырылады, карама-карсы типтеплер
шендест1р1лед1. Муныц екеу1 де шыгарма 1шшде ж э
не шырарма аралыгында ж урпзш у! мумкш. Алгашкы б!р
оцай шендеепру «Бай мен жарлы баласы» тусында Усен
мен Асанга жасалады.
У с е н м
1
н е з Ь
А с а н м
1
н е з к
1) ем
1
рге икем, пайымды;
1) болбыр, жылауык;
2) ецбекке бей1м;
2) енбекке олак,, дайын аска
3) киындыкка тезпш,
ие;
табанды;
3) бейкам, мшез
1
кубылмалы
4) экеден керген-бшгещ
(тез жылап, тез жубана-
бар.
д ы );
4) енеге кермеген.
Эцпме эдгамен
осыларра мысал тапкызып, оны так-
тара, дэптерге туарем1з. Асанныц уш рет жылауы, тойса,
ойнап не уйыктап калган жерлерь Усеннщ журттан ине,
жш, пышак табуы,
балык аулауы, уйрек устауы, тунд1
уйкысыз етк1зу1, оныц экеден, елден уйренген макалдары
тугел тер1лед1. Бул — мшездеудщ непзп материалдары.
Усеннщ кажырын керсету ретшен «Далага тунеу» деген
бел1мд1 мэнерлеп окытамыз. Ол —
пейзаж туршде кел-
ген мшездеу. Ец аягында мшездеп бул айырмашылык-
тардыц элеумегпк сырын сез етш, типтенд1ру элементше
токталамыз. Бул — уйретунп форма (VIII класс). Ж уре-
бара мундай салыстырмалы мшездеулерд!
окушы уйде
орындап, класта талкыланады.
Кейб1р шендеепрулер бас кешпкер Мен б1ркелк! унам-
сыздар тобына курылады. Мысалы, «Щуганыц белпсш-
деп» Эбд1рахман (не Ш уга), яки «Камар сулудагы»
Ахмет (не Камар) ездерше карсы койылган Айнабай,
Хажыбай, Еамбектерге; кешнп романда: жыпылдактар,
Оспан би, Калтан кажы,
Нурымдарга характер типоло-
гиясы, оларды керсетудеп автор тенденциясы, объективт!
жагдай ретшде карсыластырылады. Ол кэс!б1, ортасы,
портрет!, эдет1, сез!, эрекет1 туррысынан камтылуы керек.
Муны да жоспарсыз, ж уй еаз ж урпзуге болмайды.
Бул киын болса, эуел1 унамсыз адамдарга дара мшез
деме жасап алып, оларды ез ара байланыстырамыз. О с
пан, Калтан, Ж орга Нурымдарга кейде топтай (уксасты-
гын ашу)
мшездеме берем^з. Ал шырарма
(автор)
аралырына
келгенде,
бул ушеуш типология,
мшез
жагынан Айнабай, Хажыбай, Еамбектерге уксаетыру
ж урпзш едь Бул уксастык Ахмет — Эбд
Достарыңызбен бөлісу: 
