М инистерство образования и науки республики казахстан



Pdf көрінісі
бет18/29
Дата06.03.2017
өлшемі9,51 Mb.
#8135
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   29

Кілт  сөздер:  біліктілігін  арттыру,  деңгейлік  курстар,  табысты  оқыту,  рефлексиялық 
қызметі.
Қазіргі  кезде  Қазақстан  үшін  педагогикалық  мамандардың  сапалық 
дайындығы  зор  маңызга  ие  екендігі  сөзсіз.  Н.Д.  Хмель  атап  көрсеткендей, 
«мүгалімді дайындау үнемі өзекті болып табылатын мэселелерге жатады, - себебі 
қогамның  элеуметтік-экономикалық  міндеттері  өзгеріп  отырады,  өскелең 
үрпақты  тэрбиелеуге  жаңа  талаптар  қойылады  жэне  бүл,  әрине,  кэсіби  тұргыда 
мүгалімді  оқыту  жүйесі  мен  оның  көзқарастарында  көрініс  табады»  [8]. 
Сондықтан  қазіргі  білім  берудің  тиімділігі  мен  сапасы  білім  беру  саласындағы 
педагогтар мен басшылардың біліктілігін сындарлы арттыруга байланысты.
Өкінішке  орай,  қазіргі  нақты  жагдайларда  мүгалім  «өзінің  дүниетанымын 
қайта  қүру  мэселесімен,  қүндылықтар  иерархиясын  қайта  қарастыру,  осы 
уақытқа  дейін  талап  етілмеген  өзінің  бойында  жаңа  кэсіби  жэне  түлгалық 
қасиеттерді  дамыту  қажеттіліктеріне  тап  болды»  [1,121-125  бб.].  Жаңа 
формациядагы  мүгалім  тек  оқытудагы  жаңалықтарга  гана  емес,  сонымен  қатар, 
бірінші кезекте, балаларга, әріптестеріне ашық болуы қажет.
Бүгінгі  күні 
өз  пэнін  жақсы 
білгендік  жеткілікті  емес, 
қазіргі 
технологиялық  құрылгылардың  қолданылуын  ескере  отырып,  тиімді  оқыта  алу 
қажет.  Егер  үстаз  кэсіби  және  түлгалық  өздігінен  жетілуге  деген  айтарлықтай 
жогары  ішкі  уэждемеге  ие  болмаса,  онда  ол  өзінің  кәсіпқойлыгының  төменгі 
деңгейінде «тежеліп» қалады.
Осыган  байланысты  Л.С.  Выготскийдің,  мүгалім  эр  түрлі  балаларга  бір 
гана материалмен бармайтын болса,  барлыгына бірдей талап қоймаса, оларды бір 
көрсеткіштермен  гана  бағаламайтын  болса,  психологиялық  тантыққа  орын

қалмайды,  деген  сөздері  бүгінгі  күні  өзекті  болып  табылады.  Әрбір  оқушы  жас 
ерекшеліктермен  қатар  өзінің  психологиялық  ерекшеліктеріне  де  ие.  Осыны 
ескере  отырып,  мүгалім  сабақ  үстінде  дербес  сараланган  тэсілдемелерді 
қолдануы  қажет.  Алайда,  жеке  ерекшеліктерді  ескергендік «еш жагдайда оқушы 
қалаган  стилінде  оқытуга  айналмауы  қажет.  Өйткені  мүндай  жагдайда  оқушы 
үшін  дамуга, 
эрекет  тэсілдерінің  репертуарын  кеңейтуге 
мүмкіндіктер 
жабылады,  ол  шешілетін  міндеттер  спектрін  жэне  белсенділік  аясын  тура 
болжайтын  «  өзінің  жеке  ерекшеліктерінің  қамауына»  түседі.  Сондықтан,  жеке 
ерекшеліктерді  ескере  отырып,  педагог  оларды  кеңейіуге,  өсіруге  болатындай 
іргетас,  сөре  алаңы  ретінде  қарастыруы  қажет»  [5,  301-302  бб.].  Тек  осындай 
жагдайларда  ғана  көптеген  маңызды  білім  беру  мәселелерін  шешуге  жэне 
оқушының  жетістігі  үшін,  оның  түлгалық  дамуына  жэне  болашақ  кэсіби 
қалыптасуына  қажетті  қолайлы  жағдайлар  жасауга  болады.  Айта  кететін  жайт, 
«оқушының табыстылыгы оның жеке түлғалық ерекшеліктеріне ғана байланысты 
емес, 
сонымен 
қатар 
мүғалімнің  шеберлігі 
мен 
оның 
педагогикалық 
қүзыреттілігінің 
деңгейіне, 
оқу 
іс-әрекетінің 
үйымдастырылу 
үрдісіне, 
мүгалімнің  оқушылармен  және  оқушылардың  бір-бірімен  қарым-қатынасына 
жэне өзара эрекеттестігіне байланысты»  [7, 39  б.].
Жақын  арадагы  даму  аймагы  -   ол  оның  бүгін  ересектердің  көмегімен 
жасаганы:  ата-аналарының,  мүгалімдердің,  тэрбиешілердің  және  т.б.,  ал  ертең 
өздігінен  жасайтыны  [4,  110  б.].  Демек,  егер  оқыту  жақын  арадагы  даму 
аймагына,  ягни баланың ертеңгі күніне сүйенетін болса,  онда ол  дамыта оқытуга 
айналады.
Кэсіпқой үстаз «сабақ пен мүгалімнің мінез-қүлқы драматургия заңдарына 
бағынатындыгын»  түсінуі  керек:  қызығушылық  тудыра  білуі  қажет,  оны  сақтап 
қалу,  оның  шарықтау  шегіне  жетіп  жэне  танымдық  нэтижені  қамтамасыз  етуі 
қажет»[3,  52  б.].  Сонымен  қатар,  мүғалім  багалау  клишесі  мен  нүсқамаларга 
берілмегені  жөн.  Керісінше,  ол  «эрбір  оқушының  даусын»  естуі  қажет.  Ал  бүл 
өте  маңызды,  себебі  өз  шэкірттерін  шын  мэнінде  қүрметтейтін  үстаз  олардың 
оқу-танымдық  уэждемелерін  дамытуга  ықпал  ете  алады.  Осыган  қол  жеткізу 
үшін оқушылардың өздерінің пікірлерін есепке алу қажет.
Осыган  орай  мүгалімнің  өзінің  кәсіби  түргыда  жетілуісіз  білім  берудің 
сапасын  арттыру  мүмкін  емес  деген  ойдамыз.  Рефлективтік  маманды  дайындау 
түлгалық, 
жалпымәдени 
білімділікті, 
кэсіби-педагогикалық, 
тэжірибелік 
шеберлікті,  сыныптагы  практикалық  зерттеулер  тэжірибесін  жэне  әлеуметтік, 
бихевиористік гылымдар саласындагы зерттеулерді білуін болжайды  [2, 257 б.].
ҚР  жалпы  білім  беретін  мектеп  мүгалімдерінің  біліктіліктерін  арттыруга 
арналган көп деңгейлі Багдарламасының көмегімен өзінің білім беру жэне оқыту 
тэжірибесін  өзгертуге  дайын  рефлективті  мүгалімдер  қатарын  көбейтуге 
мүмкіндік пайда болды.  Ол  оқытудагы жаңа тэсілдерге  білімді жеткізу үрдісімен 
оқытуды  теңеу  педагогикалық  атавизмінен  кетіп,  бар  білімдерді  жүйеге  келтіру 
бойынша  Қазақстандагы  мектеп  жүйесін  ауқымды  түрде  қамтуга  мүмкіндік 
береді.
Екінші деңгей багдарламасының мақсаты:
•  педагог  қызметкерлердің  қосымша  білім  мен  дагдыларды  алудагы 
білімдік қажеттіліктерін қанагаттандыру,  қазақстандық мүгалімдердің қарқынды 
өзгеріп  жатқан  элем  жагдайында  үздіксіз  кэсіби  дамуга  дайын  болуына 
көмектесу;
•  білім  берудегі  эдістемелік  жүмыстың  тиімділігін  қамтамасыз  ететін 
инновациялық үдерістерді қолдау;

• 
өз  эріптестерінің  тэжірибесін  жетілдіру  мақсатында  оларды  оқыту  жэне 
тэлімгерлік  етуде  теориялық  жэне  практикалық  кэсіби  қүзыреттілігі  мейлінше 
тереңмүгалімдерді даярлау [2,  150 б.].
Багдарламаның 
күтілетін 
нэтижелері 
«оқушыларды 
сандық 
технологияларда  қүзыреттілік танытатын,  сыни  ойлау  қабілеті  дамыған,  сенімді, 
әуесқой,  өзін-өзі  уэждемелейтін,  тэуелсіз  түлга  ретінде  қалыптастыруға  жэне 
білім алуғаүйрететін мүғалімдерді дайындаудан» түрады  [2,  152 б.].
Қазақстан  Республикасының  білім  беру  жүйесінің  басқарушы  жэне 
ғылыми-педагогикалық  қызметкерлерінің  біліктіліктерін  арттыру  бойынша 
Республикалық  институтының  деңгейлік  бағдарламалар  орталығы  (ББЖ  БАРИ 
ДБО)  мүғалімдер  үшін  оқытудың  екінші  (негізгі)  деңгейінің  Бағдарламасы 
бойынша  курс  өткізеді  жэне  өзінің  соңынан  қалған  педагогтарды  еріте  алатын 
көшбасшы-мүғалімдерді дайындайды.  Аталған Бағдарлама 2012 жылы енгізілген. 
Өткен 2013 жылы ББЖ БАРИ  1200 мүғалім оқып шықты.  2014 жылы 4000 жуық.
Курсты  өткізу  барысында  орталық  жаттықтырушылары  мүғалімдерді  тек 
Бағдарламаның  мазмүнымен  таныстырып  қана  қоймай,  сонымен  қатар  эрбір 
оқушыны 
дамытуға 
қолайлы 
жағдай 
тудыратын, 
ізгілікке 
ниеттенген, 
оқушылардың  ішкі  дүниесін  түсініп,  оны  бағалаусыз  мэнерде  қабылдау 
қабілетіне  ие,  қазіргі  кездегі  жаңа  формациядағы  мүғалімнің  мэнін  ашуға 
тырысады.
Осы Бағдарлама бойынша біліктілікті арттыру курстарынан табысты өткен 
ҚР  жалпы  білім  беретін  мектеп  мүғалімдері,  оқушыларды  қалай  білім  алу 
керектігіне үйрету мэселесі  басымды  болып табылатын,  оқытудың жаңа моделін 
тэжірибе  жүзінде  жасауда.  Оған  қол  жеткізуге  жаттықтырушылармен  сабақ 
барысында  өткізілетін  Бағдарламаның  түйінді  ойларының  интеграциясы 
көмектеседі:  оқыту  мен  білім  берудегі  жаңа  тэсілдер,  сыни  түрғыда  ойлауға 
үйрету,  үйрену  үшін  бағалау  жэне  оқытуды  бағалау,  оқыту  мен  білім  беруде 
ақпараттық-коммуникативтік  технологияларды  қолдану,  дарынды  жэне  зерек 
балаларды тэрбиелеу.
Сертификатталған  мүғалімдер  өздерінің  тэжірибелік  іс-эрекеттерінде 
инклюзивтік 
оқыту 
жағдайында 
коучинг-сабақтарын 
жэне 
менторингті 
(тэлімгерлік)  жүргізе  отырып,  түлғааралық  қатынастарды  дамыту  арқылы 
оқытудың 
қазіргі 
технологияларына 
өздерінің 
барлық 
педагогикалық 
үжымдарын үйретуде.
Екінші  (негізгі)  деңгейдің  Бағдарламасы  бойынша  мүғалімдерді  үш  ай 
бойы  оқыту  кезінде  ББЖ  БАРИ  ДБО  жаттықтырушылары  эрбір  курсант 
мүғалімнің  кэсіби  жэне  түлғалық  жетілуінің  куэсі  болды.  Бағдарламаның 
идеяларын тарату  арқылы  эрбір  мүғалім  бала түлғасына  асқан түсіністікпен,  зор 
қүрметпен қарауды үйренді жэне,  ең алдымен,  өзінің жеке  кэсіби жэне түлғалық 
дамуының маңыздылығын сезінді.
Мүғалімдер  оқытудың  өздігінен  басқарылатын  болып,  оқушылармен 
ынтымақтастықта  жэне  бірлескен  шығармашылықта  болу  керек  екендігін 
үгынды.  Бүл өте маңызды,  өйткені мүғалім оқытуда өктемдік немесе либералдық 
стильді  қолданатын  болса,  онда  біз  ынтымақтастық  жөнінде  айта  алмаймыз. 
«Бала  генетикалық  алдын  ала  белгіленген  оны  тануға  бағытталған  ықылас 
элеміне  келеді,  ал  біз  оны  үйреткіміз  келеді  жэне  көп жагдайда  ынтымақтастық 
емес, керісінше қарсылық тэжірибесіне кез боламыз»  [6, 209 б.].
Біліктілікті  арттыру  жүйесі  жөніндегі  пікірлерімізді  өзгертіп  жэне  білім 
беру  сапасын  арттырып  қана  қоймай,  сонымен  қатар  өзіміздің  өмірлік 
стратегиямызды  өзгерте  алдық  деген  мүгалімдердің  кері  байланыстары  бізді  өте

қуантады.  Мүның астарында зор  мэн  бар,  бүл  біздің мүгалімдеріміз  де  ең жақсы 
болуға  лайықты  дегенді  дэлелдейді.  Мемлекеттік  Бағдарлама  мүгалімнің 
мэртебесін көтеруге  мүмкіндік берді,  себебі  олсыз  біз  білім сапасын арттырумен 
айналыса алмас едік.
Жүрегімен  үйрететін  мүғалім  ең  жақсы  мүғалім  деп  бекер  айтылмаса 
керек.  Әрбір  мүғалім  оқушы  түлғасына  бағдарланып,  оның  мүмкіндіктерімен, 
қабілеттерімен 
және 
қажеттіліктерімен 
санасатын 
болса, 
біз 
көптеген 
педагогикалық  жэне  психологиялық  мэселелердің  алдын  алатын  боламыз. 
Сонымен  қатар  оқушылар  үшін  зор  танымдық,  эмоционалдық  және  элеуметтік 
орта  қалыптастыруға  мүмкіндік  болады.  Тек  оқыту  үрдісінің  осы  қырларының 
арасында тепе-теңдік сақтау қажет.
Біз,  жаттықтырушылар  үшін  аталған  курстар  өзіміздің  білім  қорымызды 
эдістемелер мен технологиялардың ең жаңа арсеналымен толықтыруға мүмкіндік 
берді.  Біз  өзгелерді  де,  өзімізді  де  элемге,  бір-бірімізге  жэне  жалпы 
болашағымызға  асқан  ізгілікпен  қарауды  үйрете  алдық.  Жаңа  білім  беру 
жүйесінде оқушы түлғасы аса маңызды екендігін жэне оның даралығын көре алу, 
баланың  ашылуына,  оның  өз  мүмкіндіктерін  жүзеге  асыруға  көмектесу  одан  да 
маңыздырақ  екенін  үгындық.  Мүның  мәні  өте  зор,  эсіресе,  кэмелетке  толмаған 
балалардың  арасында  өзіне-өзі  қол  жүмсау  эрекеттері  бойынша  көңілді 
көншітпейтін статистиканы ескеретін болсақ.
Мектепте тэжірибе өту кезінде оқушылардың танымдық белсенділіктерінің 
артқанына  куэ  болғаны  жөніндегі  мүғалімдердің  пікірлері  Багдарламаның 
нэтижелілігін  дэлелдейді.  Олар  оқытудың  жаңа  тэсілдерін  қолдана  отырып, 
сабақты  жоспарлап  өткізген  жағдайда  өз  оқушыларының  позитивтік  пікірлеріне 
бөленген.  Балалар  сабаққа  деген  қызыгушылықтарының  артқаны  жайында, 
қандай  да  бір  пэндерді  енді  түсінетін  болғаны  жөнінде  айтады.  Сыныптағы 
барлық  оқушылар  басқа  мүғалімдердің  де  жаңаша  жүмыс  жасағандарын 
қалайтындарын  білдірді.  Мүғалімдердің  айтуы  бойынша,  оқушылар  оларды 
сабақта  қуана  күтіп,  курсқа  мүңая  шығарып  салған.  Мүндай  өзгерістерді 
мектептегі әріптестер де көре алатын болды.
Сертификатталған  мүғалімдер  өз  сабақтарын  оқытудың  жаңа  тэсілдерін 
ескере  отырып,  жоспарлап жүргізеді,  оқушылардың ішкі  оқу уэждерін дамытуға 
тиімді  ықпал  етуге  үйренуде.  Мүндай  күнделікті,  ықтияттылықты  қажет  ететін 
педагогтардың  еңбегі  оқушыларға  қоршаған  элемді  адекватты  қабылдауға  жэне 
түсінуге, туындаған мәселелерді шешуде дүрыс тандау жасауға, табысты оқытуға 
үйренуге  жэне  қүбылмалы  заманның  жагдайларына  бейімделуге  мүмкіндік 
береді.
Жоғарыда  айтылғандар  мүғалімнің  жеке  рефлективтік  іс-әрекеттерін 
дамыту  арқылы  оның  кэсіби  шеберлігін  дамытудың  маңыздылыгын  тагы  да 
дәлелдейді.  Білім  беру  сапасын  дамытудың  негізгі  өлшемдерінің  бірі  болып 
заман  талаптарына  сай  өмір  сүретін:  өзгерістерге  бейімделгіш  жэне  өзінің 
педагогикалық іс-эрекетін сәйкесінше жаңарта  алатын мүғалімнің кэсіби жетілуі 
саналады.
Әдебиеттер:
1. 
Ахметзянов 
Х.Р. 
Профессиональное 
портфолио 
в 
системе 
переподготовки  и  повышения  квалификации  работников  образования  // 
Современные  проблемы  гуманитарных  и  естественных  наук:  Материалы  VII 
международной научно-практической конференции.  Том II. -  М., 2011. -  С.  432.

2.  Қазақстан Республикасы педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру 
курстарының  багдарламасы:  Екінші  (негізгі)  деңгей.  Үшінші  басылым  - 
«Назарбаев Зияткерлік мектептері» Д Б Б ¥ АОО, 2012. -  291  б.
3.  Лизинский 
В.М. 
Современный 
урок: 
особенности, 
подходы, 
диагностика. -  М.:  Центр «Педагогический поиск», 2009 -   160 с.
4.  Маралов  В.Г.  Основы  самопознания  и  саморазвития:  Учебн.  пособие 
для студ.  сред.  пед. учеб.  заведений.  -  М.:  Издательский центр «Академия»,  2002.
-  256 с.
5.  Педагогическая  психология:  Учебное  пособие  /  Л.А.  Регуш,  А.В. 
Орлова. -  СПб.:  Питер, 2010. -  416 с.
6.  Савенков  А.И.  Одаренный ребенок дома и в  школе.  -  М.:  У-Фактория,
2004.
7.  Танатова  А.Д.  Формирование  мотивации  к  успешному  учению  как 
условие развития одаренности учащихся / Дис.  канд.  пед.  наук.  -  Алматы. -  2009.
-   198 с.
8.  Хмель  Н.Д.  Теория и технология реализации ЦПП:  Учебное  пособие  в 
помощь преподавателям, аспирантам. -  Алматы, 2002. -  90 с.
Танатова А Д.
К педагогическому мастерству через профессиональное саморазвитие
В  статье  поднимаются вопросы  становления педагога новой  формации и раскрывается 
значимость проводимой работы по повышению квалификации учителей общеобразовательных 
школ  РК в  рамках  проведения  уровневых  программ.  Актуализируется  значимость  успешного 
обучения  учащихся.  Акцентируется важность  развития  рефлективной  деятельности  учителей. 
Рассматривается 
вопрос 
повышения 
качества 
образования 
через 
профессиональное 
становление учителей.
К лю чевы е  слова:  повышение  квалификации,  уровневые  курсы,  успешное  обучение, 
рефлективная деятельность.
Tanatova A.D.
To the pedagogic skills through professional self-development
The  archly  reveals  the  ways  and the  problems  of becoming  a  modern  teacher.  It  shows  the 
vital importance of the courses ''T h e Programme of incuasing teachers'  qualification in the secondary 
schools  of Kazakhstan Republic''.  There  is  a  vivid  focusing  of the  need  in  ability  to  learn  among 
students.  The  rationale  for  the  need  of  tutors'  reflective  activity  development  is  detrmined.  The 
importance  o f teachers'  professional  development  concerning  the  problems  of increasing  the  quality 
of education is analyzed.
Keywords:  high qualification, level courses, successful studying, reflect activity.
171

Ф И Л О Л О Г И Я  
Ф И Л О Л О Г И Я  
PH ILO LO G Y
УДК:  811.111
A b u khanova A.G . -  candidate o f Philological  Science, 
associate professor at W KSU after M.Utemisov 
E-m ail: abukhanova_alma@mail.ru 
Z u b k o v a E.S. -  undergraduate o f the subject 
“Foreign language: two foreign languages” 
at WKSU after M.Utemisov 
E-m ail: helena-zhs@mail.ru
FU N C T IO N IN G  O F  C O G N IT IV E  M E T A P H O R  IN  T H E  IN T E R N E T  
D ISC O U R SE
Abstract.  This  article  is  written in the  field of cognitive  linguistics.  The  article  is devoted to 
the process  of metaphorization as  one  of the  main ways  for creative  self-expression  of Internet users 
in the network.  Metaphorization is  considered here as  the  fundamental cognitive  operation providing 
transfer  of figurative  schemes  from  one  conceptual  sphere  to  another.  The  authors  give  examples  of 
idioms  created by Internet users with the use of metaphorization.  These Internet phraseological units 
are  a  phenomenon  o f  the  XXI  century,  indicating  new  conditions  and  possibilities  oflanguage 
phraseological fund replenishment.
Keywords:  Internet  discourse,  phraseological  unit,  cognitology,  metaphorization,  cognitive 
metaphor.
Today the  Internet  plays  a key role  in the  life  of society,  being the  main means 
of mass  media and interpersonal  communication which excels the  phone in number of 
users  and takes  away a palm from books being  a paramount source of information.The 
Internet  has  an  impact  on  the  scientific  life  of  society.  Besides  conferences  and 
webinars  conducted  in  the  Network,  online  courses,  programs  of remote  education, 
collections  of scientific  works,  we  face  with the  fact  that nowadays  there  is  a number 
of  scientific  directions  connected  with  the  Internet  such  as  Internet  linguistics.  The 
main phonetic,  grammatical,  semantic,  semiotics, wordforming  features  of functioning 
natural  language  in  virtual  space  of  the  Internet  are  studied  within  this  direction. 
Languages  of communication  in  the  Network,  terminological  system  of the  Internet, 
literature which is given rise on open spaces  of the Internet and many other phenomena 
relating  to  the  medium  of  linguistics  and/or  philology  are  also  learned  within  this 
linguistic direction.
In  this  article  we  would  like  to  pay  special  attention  to  the  processes  of 
formation of new phraseological units taking place in the Network.  In particular to one 
of  the  most  popular  ways  of  formation  of  Internet  phraseological  units  — 
metaphorization.
Currency  of  this  article  is  stipulated  by  interest  of  modern  linguistics  in 
questions  of relationship  between  language  and  the  global  Network  and  consists  in 
studying  modern  changes  taking  place  in  the  phraseological  repertoire  of English  in 
connection with the changing social reality.
Scientific novelty of the research is  stipulated by the fact that there is not enough 
researches  today  analyzing  processes  of emergence  and use  of Internet  phraseological 
units of English in the XXI century, therefore, this question needs further inquiry.

Linguistics  of the XX-th century substantially passed under the sign of denial  of 
language  use  as  important  object  of scientific  research.  F.  de  Saussure’s  and  later  N. 
Chomsky’s  concepts  -  the  most  influential  linguistic  concepts  of the XX-th century -  
were  based  on  opposition  of language  system  and  language  use.  According  to  these 
concepts, the central object of linguists’  studyingisthe invariable and independent from 
use  system  of signs  or grammar,  which is  stored  in heads  of native  speakers.  And the 
real  use  of language  in real  time  is  an  infinite  set  of accidents  and the  result  of every 
time  unique  interaction  of language  system  with  extralinguisticfactors.  This  article  is 
based on  antithetic theoretical  considerations  which gradually replace rigid  opposition 
of language system and languageusage.
Like  other  empirical  sciences,  Linguistics  realizes  more  and  more  that  the 
language  reality  which  is  carried  out  in  concrete  models  of language  interaction  isa 
scientific  object  which  deserves  attention  as  an  invisible  language  system.  Real 
language  interaction  is  usually  called  discourse  in  modern  linguistics.  Discourse  is  a 
unity  of process  of language  activity  and  its  result that is  a  text.  Discourse  includes  a 
text  as  a  component.  Text isa static  object  arising  during  language  activity.  There  can 
be  a written text,  i.e.  a sequence  of graphic  symbols,  and there  can be  also  an oral text
-   an  acoustic  signal  which  can  be  recorded,  for  example,  on  magnetic  carrier. 
Discourse,  besides  the  text,  includes  the  processes  of its  creation  and  understanding 
which are also developing in time.
The  development  of information  technologies  in  modern  society  stimulates  the 
appearance  of new  forms  of communication  which  occupy  their  niche  in  society.  At 
present  Linguistics  has  constructed  a  new  cognitive  paradigm  which  is  now  being 
developing within the  Internet discourse.  The innovative direction of researches  draws 
attention  of  prominent  scientists  and  causes  emergence  of  new  concepts  about  new 
special  type  of speech  -   the  speech  of the  Internet  discourse  [6,  p.  13].The  Internet 
turned  into  the  information  and  communicationspherewhich  takes  more  and  more 
significant place and in many cases  starts to dominate.
The  Global  network  has  created  its  original  communicative  genres  and  is  still 
developing  them.  Their  main  language  feature  is  a  synthesis  of  writing  and  oral 
reproduction.
On the  one hand thereisa text typed on the keyboard, generated not by organs  of 
articulation,  deliveredin  absentia  to  the  interlocutor.It  can  be  also  followed  by 
separatenessin  time.  On  the  other  hand  there  is  intonation  of  oral  speech.  As  N.  B. 
Mechkovskaya notes,  yet there  hasn’t been  such  a  mass  flow  of natural  speech  in the 
history of writingwhich is  written  down  and presented to  such  wide review  [7,  p.  35]. 
Internet  communication  led  to  neutralization  of  the  strongest  opposition  o f  speech 
types  -  oral  and written,  and  created,  in our opinion,  new  special type  of speech -  the 
speech of the Internet discourse.
In  the  virtual  world  an  individual  puts  on  a  mask  which  facilitates 
communication  process,  removes  psychological  barriers,gives  free  scope  to  creative 
"I".Such interactive forms of communication on the Internet,  as chats, forums, kinds of 
e-mail, teleconferences, etc.  give unique opportunities for self-expression.
The  new  lifestyle  in  the  world  of the  Internet  demands  new language  means  of 
communication or transformation of the old ones:
-  Internet slang developed by its users passes into common lexicon;
-  revival of an epistolary genre in the form of electronic correspondence also has 
the language specifics;


game conditions  of virtual space promote approach of communication to game 
that  at  the  level  of  language  is  shown  in  inclination  to  a  manner  of  oral  informal 
conversation on the most serious  sites.
Texts  which  unite  properties  of both  types  of  speech  are  produced  in  chats, 
blogs,  microblogs,  Internet  forums,  e-mails,  social  networks.  A  basic  aspiration  of 
person for creativenessis realized in such texts.
One  o f the  main  ways  of  creative  self-expression  in  the  Internet  discourse  is 
metaphorization.  In works  devoted to  Internet lexiconmetaphorization is  considered as 
the  fundamental cognitive operation providing transfer of figurative  schemes from  one 
conceptual sphere to another.
Here it should be noted that heuristic,  cognitive function of metaphor is notedby 
researchers  since  antiquity,  along with ornamental and nominative function.  Within the 
general  cognitive  linguistics,  in  the  spotlight  of  which  is  a  language  as  a  general 
cognitive  mechanism  playing  a  role  in  representation  and  transformation  of 
information,  is  singled  outa  direction  studying  a  role  of  metaphor  in  cognition  and 
reflection  of  surrounding  reality  -   the  cognitive  metaphor  theory.  The  following 
scientists  contributed  to  the  development  of  this  theory:  A.  Richards,  M.  Blek,  J. 
Lakoff and M.  Johnson, M.  Turner, A.A.  Potebnya, V.  G.  Gak, E.S.  Kubryakova, N.  D. 
Arutyunova, G. N.  Sklyarevskaya, V. N.  Telia and others.
The  term  "concept"  is  among  pivotal  terms  of  a  categorial-conceptual 
framework  of cognitive  linguistics.  Following  such  scientists  as  Yu.S.Stepanov,  E.S. 
Kubryakova,  M.  Ja.  Bloch,  etc.  by  the  concept  "element"  we  mean  knowledge  and 
means  of obtaining knowledge.Metaphor can  serve  as  a means  of language  expression 
of a  concept.  Metaphor,more  than  any  formal  word-forming  mechanism  of language, 
turns us to  discursive properties  of the language  sphere that it belongs to.  It is  possible 
to  say  that  language  discourse  "comes  to  life"  in  a  metaphor.  First  of  all,  metaphor 
forces  us  to  discursivetaking  of language  meaning  -   in  all  the  wealth  of its  system, 
contextual,  intertextual,  any  other  associative  relations.  Witty  and  at  the  same  time 
symbolical 
hybrid  name 
of  netaphor  which  metaphor  receives 
on  the 
Internetindicatesthe purpose of metaphor in the language of the Internet.
Metaphor  realizes  two  functions  in  the  Internet  discourse:  first,  it  facilitates 
understanding of the Internet for people who have no  special knowledge in the field of 
computer  technologies,  representing  new  through  familiar  and old;  second,  it helps  to 
form  the  expressive  attitude  towards  a  concept. The  lastleads  to  bettermemorizing  of 
information by people who workon the Internet.
Metaphor in language of the Internet has  a special character and differs from the 
classical  one.  Metaphors  in  the  Internet  discourse  are  bright,  spicy.  They,  on  the  one 
hand,  correspond to technical  concepts,  on the  other  hand,  they  areconstructed  on the 
basis  of ordinary,  everyday  concepts  of human  life  that  allows  analyze  this  type  as  a 
conceptual metaphor.
George  Lakoff,  the  linguist-theorist  from  university  of  Berkeley,  and  the 
philosopher Mark Johnson (Stanford University) were first researchers who in the work 
"Metaphors  we  live  by"described  a  metaphor  of  this  kind  .  The  main  postulates, 
advocated in this work are as follows:
1. 
Conceptual metaphor is  not a  "reduced comparison",  not one  of the ways to 
decorate  speech  and  even not a property of words  and language  in general.  According 
to views  of modern cognitology,  metaphor is  one of the main mental  operations,  it is  a 
way  of cognition,  structuring  and explanation  of environment.  “Primarily  on the basis 
of linguistic  evidence,  we  have  found  that most  of our  ordinary  conceptual  system  is 
metaphorical in nature”  [16, p.  5].

2.  To  show  the  ability  of  metaphorical  concepts  to  structure  an  everyday 
activity,  the  authors  analyze  the  conceptual  metaphor  ARGUMENT  IS  WAR.  This 
metaphor is reflected in our everyday language by a wide variety of expressions:
Your claims are indefensible.
He  attacked  every  weak point  in  my  argument.  His  criticisms  were  right  on
target.
demolished his  argument.
I've never won an argument with him.
You disagree? Okay, shoot!
If you use that strategy, he'll wipe you out.  He shot down all of my arguments.
As  Lakoff  and  Johnson  note,  “Though  there  is  no  physical  battle,  there  is  a 
verbal  battle,  and  the  structure  of an  argument— attack,  defense,  counterattack,  etc.— 
reflects  this.”  [16,  p.  5]  Thus,  “the  essence  of  metaphor  is  under-standing  and 
experiencing one kind of thing in terms of another”  [16, p.  5].
3.  Conceptual metaphor not only reproduces fragments  of social experience  of 
a  given  cultural  community  -   it  considerably  forms  this  experience.  New  metaphors 
have the power to create  a new reality.  If a new metaphor enters the conceptual system 
that we base our actions  on, it will alter that conceptual system and the perceptions  and 
actions  that  the  system  gives  rise  to.  Much  of  cultural  change  arises  from  the 
introduction  of new  metaphorical  concepts  and the  loss  of old ones.  For  example,  the 
Westernization  of cultures  throughout  the  world  is  partly  a  matter  of introducing  the 
TIME  IS  MONEY  metaphor  into  those  cultures  [16,  p.  8].  Lakoff and  Johnson prove 
the  ability of metaphor to create  "new reality"  not only by means  of examples, but also 
by  means  of logical  constructions  of the  following  type:  as  the  considerable  part  of 
social  reality  is  comprehended  in  metaphorical  terms  and  as  our  idea  of  a  material 
world  is  also  partly  metaphoric  so  far  metaphor  plays  a  considerable  role  in 
establishment of reality, new to us.
Another  linguist  who  is  also  occupied  with  the  problems  of  cognitology,  R. 
Gibbs  (University of California), in his work "The  Poetics of Mind"  reveals  an essence 
of conceptual metaphor as follows:“The love as nutrient conceptual metaphor has  as its 
primary  function  the  cognitive  role  of understanding  one  concept  (love)  in  terms  of 
another  (nutrients).  Conceptual  metaphors  arise  when  we  try  to  understand  difficult, 
complex,  abstract,  or less  delineated concepts,  such  as  love,  in terms  of familiar ideas, 
such as different kinds of nutrients”  [13, p.  6].
Distinctive features  of Internet lexicon are combinations of elements  of different 
styles,  inclusion  of  colloquial  words  and  turns,  elements  of  language  game,  use  of 
phraseological units  of different  structural types,  use  of characterizing  words  as  a part 
of  the  descriptive  definitions,  connotative  words  and  phrases  which  are  indirectly 
reflecting an assessment of the described phenomenon.
Personal  experience  can be  a key to  understanding  of any thought.  Elements  of 
last experience act as premises for inferences in the course of perception and learningof 
the  new.  Thus,learning  something  new we  connect this  new  materialwith  the  material 
that we have  already known,  seen,  heard,  and felt before.  Metaphor can be considered 
as  a "hook"  which "hooks"  and "gets"  from memory of a person everything that can be 
associated  with  the  concept  denoted  by  this  word.  Pointing  to  a  familiar  element  in 
"database"  of a person, metaphor helps to apprehendthe new as  something familiar and 
allows  foresee  characteristics  of new object or  action by carrying  out analogy between 
new and familiar objects or actions  [3, p.  39].
Thus,  it  might  be  said  that  metaphor  is  some  kind  of  figurative  analogy 
operating  expressive  abilities  of  language.  This  very  property  helps  developers  to

approach  new  information  technologies  to  a  person,  give  them  "humane  shape". 
Metaphor disposes  a person to the new, represents the new as  something familiar,  old. 
The  feeling  o f  acquaintance  is  necessary  for  ensuring  psychological  comfort  as  a 
person  is  accustomed  to  be  suspicious  of the  new  and  unknownsince  childhood  and 
often  rejects  goodfacilities  of  a  novelty,  even  without  trying  to  consider  its  possible 
advantage.  Internet  metaphor as  a means  of nomination is  used  as  language  sources  of 
nomination  for  designation  of  specific  concepts  (computer,  software,  services,  data 
carriers,  etc.)  wherein  concepts  representing  ordinary  phenomena  and  becoming 
currentfora person are often used for comparison:  window,  soap,  food,  medicine,  road, 
animal, mouse, worm, metal, etc.
It is  well-known  that metaphor serves  as  a basic way  of cognition  of the world 
of  emotions  by  a  person.  For  phraseological  units  figurativeness  isa  defining 
characteristic.  There  are  fewer  neutral  phraseological  units  than  stylistically  tinged. 
Phraseological units impart expressivity, emotionality and dynamism to a speech.
Here we  will  examples  of Internet idioms  created by Internet  users  with the use 
of metaphorization.
“It's a Norton case”
Russiantranslation -   "Этонортоновскийслучай".Peter Norton -   the  founder  of 
popular program for personal computers allowing to restore the erased data.  This utility 
(widely  used  computer  term  designating  the  serving  program)  together  with  several 
others  formed  Norton  Utilities  pack.  Soon  Norton  Commander,  the  convenient  file 
manager for DOS  operating system, was included into Norton Commander.
In  spring,1988  there  was  one  of the  most  significant  events  in  the  sphere  of 
viruses  —  global  epidemic  of  the  virus  Suriv-3,  better  known  under  the  name  of 
Jerusalem.  The virus was found in computer networks of many business concerns,  state 
organizations  and  educational  institutions  simultaneously.  The  virus  gave  itself away: 
on  Friday,  the  13th,  it  destroyed  all  the  files  started  on  infected  computer.  This  day 
messages  on thousands  incidents with participation of Jerusalem  arrived from  all parts 
of the  world,  first  of all  from  America,  Europe  and  from  the  Middle  East.  The  virus 
was  given  its  name  according  to  one  of the  places  where  the  incident  happened  — 
university in Jerusalem.
New  companies-developers  of  anti-virus  software  began  to  appear.  The  same 
year Peter Norton  declaimed  against existence  of viruses.  He  declared them to be  "the 
nonexistent  myth"  and  compared to  "tales  about  the  crocodiles  living  in the  sewerage 
of New York".  This  incident,  however,  didn't prevent  Symantec  firm from  developing 
own anti-virus project — Norton Anti-Virus.
A  lot  of time  has  passed  since  then.  The  Internet  is  an  integral  part  of our  life 
today.  At  the  same  time,  the  number  of harmful  programs,  so-called  "viruses"  which 
spread  and  "infect"  our  computers  through  the  Internet  has  increased.  New  anti-virus 
programs  -  much  more  effective  and,  at the  same  time,  less  bulky,  than Norton  Anti­
Virus  have  appeared.  Today Internet users  ask themselves  a question:  what is  worse -  
to  slow  down  operation  of  the  computer  by  viruses  or  by  Norton  Anti-Virus  -  the 
program  which  is  so  bulky,  that  even  the  most  modern  computer  ceases  to  function 
normally?  It  often  happens  that  viruses  use  computer  only  to  send  spam  message  to 
other Internet users while Norton Anti-Virus  stops  the work of all programs,  including 
viruses.  For this reason appeared the idiom  "It's a Norton thing",  designating duality of 
a situation.
Snail mail
The  expression  formed  on  the  basis  of a  combination  of two  words  -   snail  + 
mail which is adysphemism designating work of a usual post delivery service.

Application  of the  term  “snail  mail”  is  justified  in  that  case,  whenit  concerns 
traditional form  of correspondence  (sending  and getting  letters by mail) without use of 
the  Internet.  “ Snail  mail  penpals”  corresponds  to  the  Russian  expression 
"друзьяпопереписке"  which was  used  at the time  when the  Internet did not exist  as  a 
phenomenon.
The  term  was  first  coinedto  contrast the  already-operating  postal  mail  with  the 
new telegraph.  In this regard American newspapers introduced the idea that the modern 
market  of information  services  won't  depend  on  work  of post  service  with  arrival  of 
telegraph any more:  "The markets will no longer be dependent upon snail paced mails" 
(The North American,  Philadelphia )  [15, p.  113].
Over  time  the  expression  began  to  be  applied  for  designation  of  mail  of the 
second class which was the slowest and cheapest service of post offices.
The speed of delivery o f messages by modern e-mail is so high that the delivery 
period of correspondence by its  "predecessor"  can be compared to the speed of a snail. 
In this phraseological unit the  delay problem between sending a letter and its receiving 
by means  of usual post service is  made play with.  Modifications  of this  expression  are 
as follows:  paper mails, postal mail, land mail  or simply mail.
Silver Surfer
The  Silver  Surfer is  a fictional  character,  a superhero  appearing  in comic books 
and  other  publications  by  Marvel  Comics.  Originally  a  young  astronomer  named 
NorrinRadd on the  planet Zenn-La,  he  saved his  homeworld from the  planet devourer, 
Galactus,  by  serving  as  his  herald.  Imbued  in  return  with  a tiny  portion  of Galactus's 
Power  Cosmic,  Radd  acquired  vast  power,  a  new  body  and  a  surfboard-like  craft  on 
which he  could travel faster than light.  Now known as the  Silver  Surfer,  Radd roamed 
the  cosmos  searching for planets  for  Galactus  to  consume.  When his  travels  took him 
to  Earth,  he  met the  Fantastic  Four,  a team  of powerful  superheroes  who  helped  him 
rediscover  his  humanity  and  nobility  of  spirit.  Betraying  Galactus,  the  Surfer  saved 
Earth but was exiled there as punishment.
In 2011, IGN ranked Silver Surfer 41st in its  "Top  100 Comic Heroes" list.
Internet  users  ironically  compare  people  of  old  age,  who  managed  to  master 
computer skills, to the  superhero -  the representative of technologically advanced race. 
Jast  the  complexity  of  mastering  computer  in  old  age  is  played  on  in  this  Internet 
phraseological  unit.  Besides  semantics  of  the  word  "silver"  indirectly  indicates  age 
accessory of an Internet user.
Thus,metaphorization 
stays 

universal 
means 
of 
language 
stock 
supply.Metaphorizationplays  a  sufficient  role  in  the  processes  of  idiomatization.  It 
induces  reconsidering  language  units  and  creating  imageson  the  basis  of  various 
associations  caused by the  Internet  discourse  [10,  p.  14].  Internet  phraseological  units 
that  are  born  beneath  our  eyes  from  quite  obvious  language  unitspossess  quite  clear 
referential  meanings. 
Furthermore  in  the  process  of  theiractualizationthose 
phraseological  unitsacquire  special  meanings.  The  Internetbecomes  a phenomenon  of 
the  XXI  century,  indicating  new  conditions  and  ways  of  language  phraseological 
fundreplenishment.
L iterature:
1. 
Брунова,  E.  Г.  К вопросу о новой жизни старых пословиц // Материалы 
научно-методической  конференции  «Актуальные  проблемы  преподавания 
иностранных языков на неязыковых факультетах высших и средних специальных 
заведений».  - Ижевск, 2000. -   156 c.

2.  Галичкина  Е.Н.  Специфика  компьютерного  дискурса  на  английском  и 
русском  языках  (на  материале  жанра  компьютерных  конференций)  /  Автореф. 
дис.  канд.  филол.  наук. -  Волгоград, 2001.  -  34 c.
3.  Галкина  О.  В.  Метафора  как  инструмент  познания:  (на  материале 
терминов-метафор компьютерного интерфейса) / Дис.  канд.  филол.  наук. -  Тверь, 
2004. -   141  с.
4.  Иванов,  Л.Ю.  Язык в электронных средствах коммуникации // Культура 
русской речи. -  М.:  Флинта -  Наука, 2003. -  793  c.
5.  Кондратов  П.Е.  Компьютерный дискурс:  социолингвистический  аспект 
/ Дис.  канд.  филол.  наук.  -  Краснодар, 2004. -   189 c.
6.  Маслова В.А.  Современные  направления  в лингвистике.  -   М.,  2008.  -  c.
272.
7.  Мечковская Н.Б.  История языка и история коммуникации:  от клинописи 
до Интернета.  М.:  Наука, 2009. -  584 c..
8.  Ричардс А.А.  Теория метафоры // Философия риторики.  -  М.,  1990.  -  С.
44-67.
9.  Рябов,  А.  Г.  Метафора  в  свете  когнитивной  теории  //  Журнал  научных 
публикаций аспирантов и докторантов.  - № 7. -  2009.  С.86-89.
10.  Телия  В.Н.  Метафора  как  модель  смысло производства  и  ее 
экспрессивно  -   оценочная  функция  //  Метафора  в  языке  и  тексте.  -   М.:  Наука, 
1988. -  С.  26-52.
11.  Crystal  D.  Language  and the  Internet.  -   Cambridge:  Cambridge  University 
Press., 2006.  -280 p.
12.  Crystal  D.  The  Language  Revolution -  United  Kingdom:  Polity  Press  Ltd., 
2004. -   152 p.
13.  Gibbs R., Nayak N.,  Cutting  C.  How to kick the bucket and not decompose: 
analyzability  and  idiom  processing  //  Journal  of Memory  and  Language.  -   1989.  -   P. 
576-593.
14.  Giles  H.  Context  of  accommodation:  developments  in  applied  Social 
Linguistics. -  Cambridge:  Cambridge University Press,  1991. -  245 p.
15.  Howe,  Daniel  Walker,  "What  Hath  God  Wrought:  The  Transformation  of 
America,  1815-1848", Oxford University Press, 2007.  - 928 p.
16.  Lakoff  G.  Johnson  M.  Metaphors  We  Live  by.  Chicago:  University  of 
Chicago Press,  1980. -275 p.
17.  Turner M.,  Fauconnier  G.  Conceptual  Integration  and  Formal  Expression  // 
Journal of Metaphor and  Symbolic Activity.  Vol.  10.N 3. -  P.  183-204.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   29




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет