М. К. Ахметова Мәтін лингвистикасы
Алғы сөз «М әтін лингвистикасы »
жүктеу/скачать 4,96 Mb. Pdf көрінісі
|
Ахметова М.К
| Алғы сөз
«М әтін лингвистикасы » - соңғы жылдары жоғары оқу орындарының бағдарламаларына еніп, оқьггылып жаткан жаңа ғьшыми курс. Бұл курстың мақсаты - мэтіннің мағыналық, кұрылымдық жақгарын зерттеумен айнапысатын мәтін лингвистикасы саласынан, оның нысанынан, өзіндік басты белгілерінен, тұлға-бірліктерінен теориялық тұрғыда да, практикалық жағынан да жүйелі білім беру. Мәтін лингвистикасы курсының міндеті: 1. Мэтін жэне оның белгілері туралы түсінік қалыптастыру; белгілерін айқындай алуға дағдыландыру; 2. Мэтіннің тұлға-бірлігі - күрделі фразалық тұтасымды жэне абзацты ажырата алуға уйрету; 3. Мэтінді құраушы бірліктердің байланысу амал-тәсілдерін игерту; 4. Мэтін түрлері, баяндау қабаттары туралы білік-дағдыларды қалыптастьфу; 5. Студенттер мен ізденушілердің өз ойларын жүйелі де айқын тіпмен жеткізе білуге дағдыландыру; сөйлеу мәдениетін арттыру т.б. Аталған мақсат пен міндеттерге қол жеткізу үшін оқьггушы ізденісімен қатар, қазіргі жоғары оқу жүйесіндегі жаңа технология - кредиттік жүйеге сэйкес студенттің немесе магистранттың өз бетімен жұмыстанып, білімін толыктырып, жетілдіруіне мән берілуде. Осы орайда «Мэтін лингвистикасы» курсы бойынша қазак тілінде жазьшған оқу кұрапдарының жеткіліксіздігі байқалып жүр. Оның басты себептерінің бірі - мәтін мәселесінің қазақ тіл білімінде соңғы 10-15 жыл көлемінде ғана қолға алынып зерттеле бастауы деп түсінеміз. Әрине, гылыми тұжырымдардың өзіне дейінгі ғылыми жетістіктерге сүйене отырып жасалатынын ескерсек, қазақтіл білімі галымдарының еңбектерінде мәтін мәселесіне тікелей қатысы бар ой-пікірлердің кездесетінін жоққа шығармаймыз. Ұсынылып отырған осы оқу- эдістемелік кұралы казақ тіл біліміндегі, шетел лингвистикасындағы мәтінге байланысты көзқарас-пікірлерді жинақтап, курстың мақсат- міндегтерін белгілі бір дәрежеде қамтып эрі теориялық, эрі практикалық максаттарды өтеу үшін жазылып отыр. Бүл еңбекте қазақ тіл білімінде мәтін саласы бойынша жазылған ғылыми зерттеулер тұжырымдары, нэтижелері пайдаланылды. Ұсынылып отырған оқу қүралы қазақ тіл ғылымындағы соңғы жетістіктерге негізделген. 4 Пәннің мазмұны 4 модульге бөлінді: 1. Мэтін лингвистикасы — тіл білімінің сапасы. 2. Қазац тіл білімінде мәтін лингвистшасының қалыптасып, дамуы. 3. Мәтін байласымы. 4. Мәтіннің муіиеленуі. Эр модуль екі блокқа жіктелді: 1. Танымдық блокта мэтін лингвистикасының теориялық мәселелері туралы түсінік берілді. 2. Бекіту блогында осы пән бойынша білік-дағдыларды қалыптастыру үшін семинар-практикалық сабақ тақырыптары, студенітер мен магистранттардың оқьггушы жетекшілігімен жэне өз беттерімен орындайтын жұмыстарының бағыттары, эр тақырыпқа қатысты жаттығу жұмыстары мен сұрақгар қамтылды. Кітап соңында білімді жетілдіруге арналған тапсырмалар, «Мэтін жэне сөйлеу мэдениеті» атгы тақырып 1 -қосымша, талдауға ұсьшылатын мэтіндер (оқытушылар эр түрлі бағыттағы жұмыс түрлерін бере алады) 2-қосымша ретінде енгізілді жэне пайдаланылатын қосымша эдебиеттер, пайдаланыпған мәтіндер, тест тапсырмалары мен мәтін лингвистикасы бойынша глоссарий берілді. 5 |