№9-дəріс
Тацырыбы: Сауат ашу барысында жазуға ойылатын талаптар.
арастырылатын мəселелер:
Жаттығулар жYйесі.
Сауат ашу кезецінде пайдаланылатын к?рнекі Yралдар
Сауат ашу кезецінде баланыц тілі мен ойын дамыту.
4. +азіргі əдістемелік əдебиеттерге шолу.
О ушылар жазу ережесін са тап отырғанда ғана дYрыс жазуға Yйрене алады. Жазуға негізінен мынадай талаптар ойылады:
а) əріпті дYрыс жазу, дəптердіц к?лденец сызығынан ауыт ымау;
о) əріптердіц элементтерін жазғанда Yзынды- ыс алы етпей, тегіс, бірдей жазу;
б) əріптердіц бірін оцға, бірін солға исайтпай, барлы əріпті бірдей, оцға арай, сəл келбете (45) жазу;
в) əріптердіц, сондай-а с?здердіц арасындағы ашы тыкты бір алыпты са тап (с?здер бір-бірінен м əрпініц келеміндей ашы ты та болуға тиіс) отыру;
г) бірте-бірте жазу кар ынын тездете тYсу.
БYл талаптар бастауыш мектептіц барлык сыныптарында да жазу жYмысыныц барысында орындалып отыруға тиіс.
Жазуға кірісерде алғаш ы кYннен бастап орындалуға тиісгі гигиеналык, талаптар:
а) дəптер партаныц Yстіне, баланыц кеудесініц а ортасына тура келетіндей болып, сол келбетіле (оцға 65) ойылады; о) бала басын оцға не солға, иы тарын, кеудесін алға не арт а исайтпай, ая тарын атар ойып, алдына тYзу арап отырады. БYл олардыц омырт алары, к?кірегі дYрыс жетілу Yшін кажет. б) балалар табандарын еденге (партаныц табан та тайына) еркін басып отырады. Тізені
атты бYкпей, бір ая ты екінші аяктыц Yстіне оймай, аяктарын я алға, я арт а сілтемей отырғаны дYрыс;
в) партаға к?кіректі тіремеу керек. Өйткені бYл тынысты тарылтады жаца ?сіп келе жат ан кеудені бYзады; г) аламды Yстағанда сауса аламYштан Yш сантиметрдей жоғары тYратындай болып жəне
аламныц жоғарғы жа Yшы оц иы тыц тYсына дəл келетіндей жағдайда болғаны ж?н. д) жазғанда баланыц к?зі мен дəптер аралығындағы ашы тык. 25-30 см са талуға тиіс. Сауат ашу кезінде жазу саба тарында балалар əріп элементтерін немесе жекелеген əріптерді жазғанда Yза уа ыт жазып отырмауын адағалау керек. Өйткені Yзак, уа ыт бір-екі элементті немесе бір əріпті жаза берсе, бала шаршайды да, саба а зейін оюдан алады, сонды тан Yш-бес минут жазғаннан кейін олдарына демалыс беріп, саусакты жатты тыру сəті ?ткізіледі. Сонан соц кYрамында Yйреніп отырған дыбыс бар с?здер ойлап тауып, талдауға немесе ойын, мысалы, "+ай əріпті жоғалттым" ойнауға болады. Сонан соц ғана жазуға к?шкені дYрыс. ЖYмыс тYрі ?згергенде балалар да оған зейін оя бастайды.
Сауат ашу барысында балалар с?здер мен с?йлемдерді естерінде Yстап жазуға Yйренулері кажет. Ол Yшін айтылуы мен жазылуыныц арасында ешбір айырмашылы жо с?здер алынады жəне бYл кезде əріптердіц тацбасы аркылы (жазба тацбасы) берілген с?здер мен с?йлемдерді к?шіріп жазу Yсынылады, ал сауат ашу ая талғаннан кейін, баспа тацбалы əріптер жазылған мəтіндер к?шіртіледі. Осы жYмыстардыц бəрінде де о ушылар жазуға кіріспес бYрын с?здер дыбыс а, буынға талданады.
Достарыңызбен бөлісу: |