Матричные инструменты

Транзакциялық шығындар 
- бұл үйлестіру проблемалары 
мен тарату жанжалдарын шешуде қолданылатын ресурстардың 
мәні.
Бұл шығындар мыналардан тұрады:
қажетті бағалар мен ресурстар туралы ақпарат іздеу құны;
келісімшарт бойынша шығындар;
олардың орындалуын бақылау және құқықтық қамтамасыз ету.
Егер кәсіпорындар транзакциялық шығындарды төлемесе, 
банкроттық мүмкіндігі туындайды. Яғни, кәсіпорындардың 
банкроттығы - бұл халық пен мемлекет операциялық 
шығындардың болғаны үшін төлейтін баға.
17

4
. Апат аймағы 
дағдарыс деңгейінен асып түсетін және 
кәсіпорынның нақты құнына тең мөлшерге жететін шығындар 
ауданын білдіреді. Фирма табысының төмендеуі оның бағасының 
төмендеуін білдіреді. Фирманың құрылымдық бөлімшенің бағасы 
қарапайым акциялар санының (N) олардың нарықтық бағасымен (P) 
көбейтіндісі ретінде анықталады. Фирманың нарықтық құны = NP.
Тәуекелдің бұл саласында фирманың бағасы несие берушілер 
алдындағы қарыз мөлшерінен төмендеуі мүмкін, бұл жарғылық 
капиталды минимизациялауға тең. Бұл акционерлердің банкроттығы 
немесе меншік иесінің банкроттығы. Бұл нұсқа иесінің кеңейтілген 
ұдайы өндіріс үшін ресурстардың жетіспеушілігі нәтижесінде 
мүмкін болады, ал нарықта өнімнің осы түріне қажеттілік 
туындайды.
18

Бақылау сұрақтары:
1. Кәсіпкерлік тәуекелге анықтама беріңіз
2. Кәсіпкерлік тәуекел түрлерінің классификациясын 
сипаттаңыз
3. Кәсіпкерлік тәуекел салаларын жіктеуін сипаттаңыз
19

Ә
дебиеттер тізімі :
1. 
Улучшение качества продукции, продукции, ресурсов: учеб. 
пособие / В.В. Ефимов - М.: КНОРУС, 2010. - 240 с.
2. Управление проектами: учеб. пособие / А.Г. Ивасенко, Я.И. 
Никонова -Ростов н/Д: Фениес, 2009. - 330 с.
3. Рыхтикова Н.А. Анализ и управление рисками организации / 
Н.А. Рыхтикова - М.: ФОРУМ, 2013. - 240 с.
4. Википедия, «Риск, неопределённость и прибыль»
5. Научная статья по специальности «Экономика и бизнес»: Анализ 
взаимосвязи понятий «риск» и «неопределенность»
20