Балалардағы жамбастық ерекшеліктері
Жаңа туылған балаларда жамбас шұңғыма тәрізді болып келеді. Мықын сүйектердің канаттары вертикальды орналаскан, олардын шеміршекті кырлары аздап S-тәрізді майысқан. Кіші жамбас толығымен жетілмеген, оның кіреберісі жіңішке, пішіні бойлык-сопақша тәрізді. Мүйіс катты білінбейді, ол 1 және 11 сегізкөз омырткаларымен кұрылған. Әр сүйек бір-бірімен сіңір арқылы байланысқан мықын, шонданай және шап сүйектерінің ядроларынан тұратын үш бөлік бар. Кұйымшақ 4-5 шеміршек омыртқаларынан тұрады. І-ІІІ сегізкөз омыртқаларынын ортасында бес қатаю орталықтары бар. Сәбилік шақта сегізкөздін қатаю орталықтары үлкейеді, ал мектепке дейінгі жаста олар бір-бірімен қосылып, сегізкөздін бөлек омырткаларын (сегменттерін) құрайды. Бөлек сүйектердің өсуімен бірге жамбастын да құрылысы өзгеріп, онын орналасуы да ауысады. Мектепке дейінгі жаста 1 сегізкөз омырткасы вентральды бағытта, ал ІІ-Ш - дорсаль- ды бағытта орнын ауыстырады. Бұның салдарынан сегізкөз кифоз пішініне ауысады, мүйіс Ѵ бел және 1 сегізкөз омырткаларынын ара- сында құрылады. Мықын сүйектерінін орналасуы да өзгереді, олардың денелері сагитальды бағытта айналады, соның себебінен олардын канаттары жан-жағына карай ашылады да, жамбас өзінің ойыс тәрізді пішінін жоғалтады. Кіші жамбасға кіру сызығы катты байкалады. Кіші жамбастың кіреберісі өзгереді. Пубертатты кезеңде жамбас қуысы ересектің жамбасына тән ерекшеліктерін иеленеді. Жамбас қуысы бойжеткендерде цилиндр пішінін қабылдайды. Сегізкөздің жамбас беті сегментарлык кұрылысын жоғалтады.
Жана туғандарда арткы тесікті көтеретін борша әлі бөлінбеген, жінішке (0,8-1 мм) бұлшыкет табакша ретінде көрсетілген. Сәбилік шакта және мектепке дейін бұлшыкет калындап, екі бөлімге бөлінеді: бір-біріне өтетін m. rubococygeus пен т. Піосocygeus.
Тік шек жана туғандарда салыстырмалы ұзын келеді (50-60 мм), оның бөлімдері аз ажыратылған. Жамбас бөлігі кыска, созылған және бүкіл кіші жамбас қуысында орналаскан. Кенейген жері жок. Арткы бөлігі ұзын, тар жері шатаралыкта 15 мм-ден аспайды. Жамбас бөлімінен арткы бөлімге өтетін жерде (plica transversalis interior) шы- рышты қабатының көлденен катпары орналаскан. Орналаскан жері тік ішек-куыктын түбіне немесе тік ішек-жатыр терең жеріне сәйкес келіп, І сегізкөз омыртқаға проецияланады. Тік ішектің қабырғасы толығымен жетілмеген, бұлшыкет кабырғасы әлсіз. Шырышты кабаты жеткіліксіз бекітілмеген, сондыктан ол түсіп ағысы мүмкін. Арткы бөлімнің бой- ында шырышты қабат биік катпарларды (columnae anales) түзеді, ал олардын арасында терен катпарлар жатады: sinus anales. Геморроидаль- ды аймак кейбір жана туғандарда жаксы дамыған, ал біреулерінде тек кана жінішке табакша ретінде дамыған.
Баланың өсуімен тік ішектің құрылысы мен топографиясы да өзгереді. Баланың бірінші жасында диаметрі аса үлкейеді, бірақ ішек кыскарады (37-47 мм дейін). Нәрестеліктің екінші кезеңінде ішек сегізкөз бұрылысын кабылдай бастайды, ерте жаста катты байкалады. 1-3 жастағы балаларда тік ішектің өтпелі түрі жиі кездеседі, ал метепке дейінгі жаста кеңейген пішін байқалады: rectum.
Достарыңызбен бөлісу: |