МазМұны:  Алғы  сөз.  Статика

328
КӘСІПТІК БІЛІМ
ПроФеССионаЛьное оБразоВание
Токарлық іс және металл өңдеу
Токарное дело и металлообработка
Сборник типовых 
учебных программ  
по профилю
2916001 – 
Газоэлектросварщик 
2-е издание
Учебное пособие
Сварка 
и резка
металлов
Учебник 
БраГинеЦ а.П., директор лицея № 3 г. Костанай, отлич­
ник образования РК;
ШиКин С.Г., преподавтель лицея № 3 г. Костанай, отлич­
ник профессионально­технического об разо вания РК
Сборник  типовых  учебных  программ  по  специаль-
ности  2916001  –  Газоэлектросварщик  предназначен 
для  преподавателей  колледжей  и  включает  в  себя 
тематические  планы  и  программы  по  пред метам 
«Техническое  черчение.  Электроника.  Материа ло-
ведение.  Охрана  труда.  Основы  рыночной  экономики. 
Ручная дуговая сварка. Основы сварочного производства. 
Газовая сварка».
Содержание:  Введение.  Тематические  планы  и 
программы  по  профессии  «2916001  –  Газоэлект ро-
сварщик».  Графическое  оформление  чертежей.  Проек-
ционное  черчение.  Основы  технического  черчения. 
Чте ние  и  выполнение  чертежей  по  профессии. 
Тема тические  планы  и  программы  по  предметам: 
«Электротехника», «Материаловедение», «Охрана труда 
и техника безопасности», «Основы экономики», «Основы 
сварочного  производства»,  «Ручная  дуговая  сварка», 
«Газовая  сварка».  Тематический  план  и  программа  по 
производственному обучению. 
  2011/ 64 с./ 84х108 
1
/
32
ISBN 978-601-292-284-4 
СарСенБаеВа  д.н.,  препода ва тель  специальных  
дис циплин ПЛ № 18 г. Экибастуза
Данный учебник предназначен для учащихся начальных 
и  средних  профессиональных  учебных  заведений.  Его 
содержание  позволяет  учащимся  профессиональных 
школ  получить  необходимые  сведения  о  материалах, 
современном техническом оборудовании для различных 
способов сварки и резки металлов.
В  первой  части  предлагается  обширный  материал 
о  сварке,  сварных  соединениях  и  швах.  Подробно 
описано  оборудование  сварочного  поста  для  ручной 
дуговой сварки и виды сварочных дуг, даны технические 
характеристики источников питания, марки электродов 
и т.д. Также даются основы технологии газовой сварки 
и  резки  металлов.  Вторая  часть  учебника  включает  в 
себя более подробные и сложные виды технологических 
процессов  сварки,  резки  металлов,  технологию  ручной 
дуговой  и  газовой  сварки  цветных  металлов.  В  конце 
каждого раздела предлагаются задания и упражнения.
Содержание: Введение. Сварка, сварные соединения 
и  швы.  Классификация  сварки.  Оборудование  свароч-
ного  поста  для  ручной  дуговой  сварки.  Электрическая 
сварочная  дуга.  Технология  ручной  дуговой  сварки 
покрытыми  электродами.  Технология  газовой  сварки 
низкоуглеродистой  стали.  Деформации  и  напряжения 
при сварке. Контроль внешним осмотром и измерением. 
Аппаратура и технология кислородной резки металлов. 
Аппаратура и технология кислородно-флюсовой резки. 
Плазменно-дуговая  и  другие  виды  термической  резки. 
Основы  металлических  процессов  при  сварке.  Ручная 
дуговая и газовая сварка углеродистых и легированных 
сталей. Дуговая и газовая сварка чугунов. Ручная дуговая 
и газовая сварка цветных металлов и их сплавов. Наплав-
ка  твердыми  сплавами.  Определение  механических  и 
структуры  металла  сварных  соединений.  Особенности 
сварки  некоторых  типов  конструкций  изделий.  Де-
фекты  сварных  соединений  и  их  исправления. 
Источники  питания  ручной  дуги.  Электрическая  дуга 
и  ее  применение  в  сварочных  работах.  Аппаратура 
и  технология  кислородной  резки  металлов.  Основы 
металлургических  процессов.  Источники  питания 
сварочной  дуги.  Оборудование  и  технология  сварки 
воль фрамовым электродом в газе. 
  2008/592 с./ 60х84 
1
/
16
ISBN 978-996-535-442-7 

329
КӘСІПТІК БІЛІМ
ПроФеССионаЛьное оБразоВание
Токарлық іс және металл өңдеу
Токарное дело и металлообработка
Токарлық іс 
Оқу құралы
КоЧин  н.Ф.,  Қостанай  политехни калық  колледжінің 
арнайы пәндер оқытушысы
Оқу  құралында  тура  шешу  есептері  әдiсінің  мазмұны 
қысқаша  баяндалған.  Оқылатын  теориялық  материал 
мен  нақты  инженерлiк-техникалық  шешiмдердің  iшкi 
логикалық  байланысын        табуға    мүмкіндік  беретін 
есептер  таңдап  алынған,  оларды  шешудің  әдістері 
қарапайым  құрылғылардың  есептеулерiн  алдын 
ала  орындауға  көмектеседi.  Дипломдық  жобаның 
конструкторлық  бөлiмiн  орындау  үшiн  қажеттi 
мәлiметтер баяндалған.
Оқу  құралы  техникалық  және  кәсіптік  білім  беретін 
оқу  орындарының  оқытушылары  мен  оқушыларына 
арналады, ЖОО-ның студенттерi де пайдалана алады.
МазМұны:  Тура  шешу  есептерi  әдiсi.  Теориялық 
механика:  Жинақты  күштердің  жазық  жүйесі.  Еркін 
орналасқан  күштердің  жазық  жүйесі.  Материалдар 
кедергiсi:  Созылу  және  сығылу.    Жаншылуға  және  ке-
сiн дiге  жасалатын  практикалық  есептеулер.  Бұралу. 
Цилиндрлi бұрамалы серiппелердi есептеу. 
Түзу  көлденең  иiлiм.  Иiлiм  мен  созылудың  немесе 
сығылудың  бiрiккен  әсерi.  Берiктiк  гипотезалары. 
Орнықтылықты  есептеу.  Машиналардың  бөлшектері: 
Пiсiрмелi  қосылыстар.  Керiлiспен  қосу.  Кiлтектiк 
қосылыс.  Оймалық  қосылыс.  Созылу  күші  түсірілген 
тартылмаған  бұрандаманы  есептеу.  Сыртқы  осьтiк 
жүктемесiз  тартылған  бұрандаманы  есептеу.  Сыртқы 
осьтiк  созылмалы  күш  түсірілген  алдын  ала  тартылған 
бұрандаманы  есептеу.  Түйiс  жазығында  күштер 
жүйесi  түсірілген  бұрандамалардың  есептеуi.  Бұранда-
тұғырық  берiлiсi.  Қайыстық  берiлiстер.  Шынжырлы 
берiлiстер. Тiстi берiлiстер. Бұрамдық берiлiсі. Сырғанау 
мойынтiректерi.  Тербелiс  мойынтiректерi.  Муфталар. 
Құрылғылардың  есептеулерi.  Дипломдық  жобалаудың 
конструкторлық бөлiмi: Конструкторлық бөлiмнiң маз-
мұны.  Конструкторлық  бөлiмнiң  ресiмделуi.  Құ рыл-
ғының  пайдалану  қажеттiлiгiн  негіздеу.  Құ рылғы ның 
сипаттамасы  және  жұмыс  істеу  принципi.  Төлкелердi 
нығыздаудан шығару құрылғысының жобалау есептеуi. 
Гидравликалық иiлмелi пресiн жобалау есептеуi. Бұра-
малы жүк көтергiш құрылғысы үшiн электр қозғалтқыш 
таңдау. Қосымшалар. Әде биеттер. 
2010 / 184 б./ 84х108 
1
/
32
 
ISBN 978-601-292-224-0 
Техникалық 
механика 
негіздері 
Оқу құралы
СӘрСенБаеВа  д.н.,  Екібастұз  қала сы  №  18  кәсіптік 
лицейінің арнайы пәндер оқы тушысы;
Әубәкірова  С.С.,  Екібастұз  қаласының  №  18  кәсіптік 
лицейінің  оқытушысы,  директордың  оқу  ісі  жөніндегі 
орынбасары
Оқу құралында жону ісін оқытудағы негізгі тақырыптар 
берілген.  Әрбір  тақырып  тірек  конспектісінен,  анық-
тамалар  мен  сұлбалардан  (суреттер)  тұратын  анық-
тамалық  мәліметтерден,  сонымен  қатар  өз-өзін 
бақы лауға  арналған  тапсырмалардан:  сұрақтар,  сөз-
жұмбақтар, тесттерден және т.б. тұрады.
Берілген тапсырмалар білім алушылардың техникалық 
ойлауын  дамытуға,  өтілген  материалдарды  бекітуге 
көмектеседі,  анықтамалық  әдебиеттердің  көмегімен 
қажет  деректерді  өз  бетімен  ала  білу  дағдыларына 
баулиды.
Берілген  оқу  құралы  техникалық  және  кәсіптік  білім 
беретін оқу орындарының оқушыларына арналған.
МазМұны:  Кіріспе.  Токарьлық  өңдеу  туралы  негізгі 
мәлі меттер.  Сыртқы  цилиндрлік  беттерді  өңдеу.  Бұ-
ранданы  бұрандаойғышпен  және  бұрандакескішпен 
жону.  Төлке  түріндегі  тетіктерді  өңдеудің  техникалық 
процесі.  Конустық  беттерді  өңдеу.  Механизмдер  мен 
машиналар  туралы  негізгі  мәліметтер.  Жону  біл-
дектері.  Жону  (токарьлы)  өңдеуінің  технологиялық 
процесі туралы қарапайым мәліметтер. Жону білдектің 
кинематикалық  сұлбасы  туралы  жалпы  мәліметтер. 
Фасондық  беттерді  өңдеу.  Тетіктер  беттерін  тазадай 
және берік өңдеу. Бұранданы кескіштермен ою. 
2010 / 240 б./ 84х108 
1
/
32
ISBN 978-601-292-166-3 

330
КӘСІПТІК БІЛІМ
ПроФеССионаЛьное оБразоВание
Токарлық іс және металл өңдеу
Токарное дело и металлообработка
Токарное 
дело
Учебное пособие
Токарное 
дело
Учебное пособие 
хМеЛенКо В.В., преподаватель спецдисциплин ПЛ № 9 
г. Атбасара Акмолинской области
В  данном  учебном  пособии  автор  рассматривает  воп-
росы  о  свойствах  металлов,  дает  сведения  о  сплавах 
цветных  металлов  и  основах  термичеcкой  обработки 
сталей,  практически  обосновывает  маркировку  спла-
вов,  их  применение  в  качестве  конструкционных 
материалов  в  обработке.  В  книге  рассмотрены  воп-
росы  взаимозаменяемости;  даны  элементы  резания 
металлов, виды движений при резании, виды токарных 
резцов,  способы  заточки  резцов,  а  также  освещены 
классификация  и  устройство  основных  механизмов 
металлорежущих станков.
Каждый  раздел  включает  в  себя  изучение  темы, 
контрольные  вопросы  и  задания,  а  также  упражнения 
для закрепления.
Пособие предназначено для преподавателей и учащихся 
лицеев.
Содержание:  Введение.  Основы  металловедения. 
Строение  и  свойства  металлов.  Сплавы  железа  с  уг-
леродом.  Стали  и  их  классификация.  Маркировка. 
Сплавы  цветных  металлов.  Основы  термической  и 
химикотерапической  обработки  стали.  Допуски, 
посадки и технические измерения. Основные механизмы 
металлорежущих  станков.  Основы  теории  резания 
металлов. Лабораторный практикум. 
2010/344 с./ 84х108 
1
/
32
ISBN 978-601-292-155-7 
СарСенБаеВа  д.н.,  преподаватель  специальных  дис­
циплин ПЛ № 18 г. Экибастуза;
аУБаКироВа  С.С.,  заместитель  дирек тора  по  учебно­
производственной работе ПЛ № 18 г. Эки бастуза
Учебный материал данного пособия включает 72 темы, 
согласно  Госстандарту  и  учебной  программе.  Каждая 
тема  состоит  из  опорного  конспекта,  справочных 
сведений, включающих определения и схемы (рисунки), 
а  также  заданий  для  самоконтроля:  вопросов,  крос-
свордов, тестов и т.д. 
Рабочая тетрадь создана в помощь учителю и учащимся 
профессиональных школ и лицеев, изучающим «Токар-
ное дело».
Содержание:  Введение.  Основные  сведения  о  то-
карной  обработке:  Назначение  и  сущность  токарной 
обработки.  Основные  части  и  узлы  токарного  станка. 
Понятие  о  процессе  образования  стружки.  Части,  эле-
менты и главные углы резца. Классификация токарных 
резцов, материалы для их изготовления. Заточка резцов. 
Понятие о режимах резания. Профили резьб. Крепеж-
ные работы и их применение в машиностроении. Спо-
собы  нарезания  резьбы  на  станке  плашками.  Способы 
нарезания  резьбы  на  станке  метчиками.  Определение 
диаметров стержня и отверстия под резьбу. Понятие о 
механизме. Классификация пневматических пар и меха-
низмов. Наклонная плоскость, рычаг, клин и примене-
ние их в машиностроении. Общие понятия о передачах. 
Зубчатые  передачи.  Цепные  передачи.  Фрикционные 
передачи.  Червячные  передачи.  Ременные  передачи. 
Механизмы,  преобразующие  движение.  Муфты,  меха-
низмы  обгона.  Реверсивные    и  кулачковые  механизмы. 
Токарные  станки:    Классификация  токарных  станков. 
Механизмы, применяемые в станках для изменения ско-
ростей вращения валов. Проверка токарных станков на 
точность и ее назначение. Требования к установке станка 
на фундаменте. Сведения о методах испытания на точ-
ность. Обработка фасонных поверхностей:  Способы об-
работки  фасонных    поверхностей.  Обработка  абразив-
ной  лентой.  Нарезание  резьбы  резцами:    Конструкция 
резцов  для  нарезания  наружной  и  внутренней  резьбы. 
Нарезание  прямоугольной,  трапецеидальной  и  много-
заходной резьб. Вихревое нарезание резьбы.
2010/ 232 с./ 84х108 
1
/
32
 
ISBN 978-601-292-157-1

331
КӘСІПТІК БІЛІМ
ПроФеССионаЛьное оБразоВание
Токарлық іс және металл өңдеу
Токарное дело и металлообработка
Электрмонтер 
Оқулық 
ПоПоВиЧенКо  Т.,  преподаватель  спецдисциплин 
Павлодарского колледжа транспорта и коммуникаций
Цель  данного  толкового  словаря  –    дать  в  сжатой 
словесной  форме  толкования  основных  терминов 
по  газоэлектросварке,  что  предоставит  возможность 
читателю  получить  необ ходимые  терминологические 
справки.
Автор стремился к соединению научной строгости с дос-
туп ностью,  облегчающему  усвоение  смысла  основных 
терминов.
Словарь предназначен для учащихся профессиональных 
технических  и  средних  специальных  учебных 
заведений,  обучающихся  по  профессии  1114042 
«Электрогазосварщик», и преподавателей специальных 
и общетехнических пред метов.
Содержание:  Введение.    О  пользовании  сло варем. 
Толковый  словарь  по  профессии  1114042  –  «Элект
 
ро-
газосварщик».  Основные термины в алфа витном по ряд-
ке от А до Я.
2010/ 112 с./ 84х108 
1
/
32
ISBN 978-601-292-076-5
Толковый словарь 
терминов. 
Электрогазосварщик
жӘнІБеКоВ  ж.о.,  Қызылорда  қала сының  №6  кәсіптік 
лицейінің аға оқытушысы;
дҮрМаноВ  Б.д.,  Қызылорда  қаласының  №6  кәсіптік 
лицейі  директорының  оқу  ісі  жөніндегі  орынбасары,  аға 
оқытушысы;
ТоБжаноВа  Б.Т.,  Қызылорда  қаласының  №6  кәсіптік 
лицейінің аға оқытушысы
Оқулық  орта  кәсіптік  оқу  орындары  мен  кәсіптік  ли-
цейлердің    2920001  –  «Ондіріс  электржабдықтарын  кү-
ту  және  жөндеу  электр  монтері»  мамандығының  оқу-
шыларына арналған. 
Мемлекеттік  стандарттарда,  Халықаралық  электр  тех-
никасы  комиссиясының  (МЭК)  халықаралық  стан-
дарттарында  бекітілген  терминдер  жинастырылып, 
жүйеленген. 
Әр    тарау    соңында    өндірістік  оқуға  арналған 
практикалық  жұмыстар  мен  жұмыстың  орындалу 
тәртібі берілген.
МазМұны:  Кіріспе.  Электр  қондырғылары  және 
электр  сұлбалары  (схема)  жайлы  жалпы  мағлұматтар. 
Элект рлік  монтаждау  материалдары  мен  бұйымдары. 
Электрлік монтаждау механизмдері, құрал-саймандары. 
Электр тартылымдарына арналар дайындау. Электрмен 
жарықтандыру.  Ішкі  электр  тораптарын  және  жарық 
беру  қондырғыларын  монтаждау.  Жасанды  жарық 
көздері.  Күштік  электр  қондырғыларын  монтаждау. 
Электр  өлшеуіш  аспаптар  және  өлшемдер.  Электр 
машиналары.  Қосу  және  қорғау  электр  аппараттары. 
Басқару  мен  реттеу  құрылғылары.  Трансформаторлар. 
Әуе  желілерін  монтаждау.  Өндірісте  және  ауыл 
шаруашылығында  электртермиялық  жабдықтар  және 
қондырғылардың қолданылуы. Қосымшалар. Сөздік. 
2010 / 408 б./ 84х108 
1
/
32
 
ISBN 978-996-535-850-0 

332
КӘСІПТІК БІЛІМ
ПроФеССионаЛьное оБразоВание
Токарлық іс және металл өңдеу
Токарное дело и металлообработка
Конвертерлік 
болат өндіру 
тәсілі
Оқу құралы
Өндіріс салаларында 
металдарды 
беріктендіру 
Оқу құралы
КаСКин Қ.
Оқу  құралында  конвертерлік  процестің  теориялық 
негізі,  қазіргі  заманғы  болат өндіру  процестері кеңінен 
қарастырылған.  Конвертердің  конструкциясы  және 
оған  қызмет  көрсету  шаралары  берілген.  Конвертер 
процесінің  даму  тарихынан  бастап,  материалдық  және 
жылулық  балансы  мен  техникалық-экономикалық 
көрсеткіштері келтірілген. 
МазМұны: Конвертерлік процестің жалпы принцип-
тері.  Конвертер процесінің даму тарихы. Конвертерлік 
процестердің  түрлері.  Оттекті-конвертерлі  процестің 
жалпы сұлбасы. Шойын – конвертерлік процестегі жылу 
энергиясының  көзі.  Ағынның  аэродинамикасы  және 
конвертерлік ваннаның гидродинамикасы. Оттекті ағын-
ның аэродинамикасы. Реакцияға түскен аймақтың көр-
сеткіштері.  Бессемер  процесі.  Даму  тарихы.  Конвертер 
құрылысы. Шикізат материалдары. Бессемер ваннасын-
дағы  қоспалардың  тотығуы.  Үрлеу  кезіндегі  қож  және 
металл  құрамының  өзгеруі.  Бессемерлік  балқытудың 
түрлері. Бессемер болатының қасиеті мен қолданылуы. 
Бессемер  болатының  техникалық-экономикалық  көр-
сеткіштері.  Томастық  процесс.  Даму  тарихы.  Конвер-
тер  құрылғысы.  Шикі  материалдар.  Томастық  ваннада 
қоспаның қышқылдануы. Томастық процестегі элемент-
тердің жылулық рөлі. Ауамен үрлеу кезінде металл мен 
қож құрамының өзгеруі. Металдан күкіртті алу. Болат-
тың қышқылдануы. Томастық болат қасиеттері және қол-
данылуы.  Томастық  процестің  техникалық-экономика-
лық көрсеткіштері. Оттекті-конвертерлі процесс. Оттек-
ті-конвертерлі процестің қалыптасуы, дамуы және негізі. 
Оттекті  конвертердің  құрылысы.  Конвертердің  негізгі 
параметрі – садка. Конвертерлер формасы.  Конвертерді 
бұру  қондырғысы.  Конвертердің  оттөзімді  қабырғасы. 
Оттекті-конвертерлі  балқыту  материалдары.  Қождың 
қалыптасуы.  Оттекті конвертерде бөлек элементтердің 
жүргізілуі.    Балқытудың  жылулық  балансы.  Түтін  бо-
латын  металдың  қалдығы  мен  шығыны.  Конвертерлеу 
процесінің  есептері.  Бессемерлік  балқытудың  мате-
риалдық және жылулық балансы. омастық балқытудың 
материалдық  және  жылулық  балансы.  Скрап  қолдану 
арқылы  оттекті-конвертерлі  балқытудың  материалдық 
және  жылулық  балансы.  Оттекті-конвертерлі  балқыту 
кезінде  шихтадағы  металл  сынықтарының  шығынын 
анықтау.  
2015/168 б./70х100/1/16
ISBN 978-601-302-184-3
 
иСин д.
Оқу құралында металл және қорытпа құрылымы, дис-
локациялық  құрылымның  ерекшеліктері,  тетіктердің 
беріктігінің  әр  түрлі  факторларға  байланысты  өзгеріс-
т ері  баяндалған.  Металл  негізіндегі  бөлшектер  мен 
дайындамаларды  пластикалық  деформациялау,  беттік 
шынықтыру,  химиялық-термиялық  өңдеу  және  қоспа-
лау әдістерімен беріктендіру әдістері туралы теориялық 
және практикалық мәліметтер келтірілген. 
Пән  бойынша  білімді  тереңдетуге  және  оқушылар-
дың  интеллектуалдық  қабілетін  дамытуға  арналған 
тақырыптар қарастырылған.
Оқу  құралы  колледждерде  және  басқа  кәсіби  техни-
калық оқу орындарында оқитын оқушыларға арналған.
МазМұны:  Құрылым негіздері, материалдар қасиет-
тері  және деформациялық беріктендіру. Металдардың 
кристалдық  құрылымы  және  қасиеттері.  Кристалло-
графиялық  бағыттар  мен  жазықтықтар.  Кристалдар-
дағы анизотропия.  Металдар аллотропиясы. Дислока-
циялық  құрылым  және  металдар  беріктігі.    Нүктелік, 
сызықтық  және  беттік  ақаулар.  Беріктендірудің  дис-
локациялық  механизмі.  Металл  кристалдардың  нақты 
құрылысы. Металл қақталмасы және оның практикалық 
қолданылуы. Пластикалық деформациялау арқылы те-
тіктердің сырт пішінін құру.  Құйылған металл түйірші-
гі шамасының механикалық  қасиеттерге әсері. Металл 
мен  қорытпаларды  беріктендіру.  Жалпы  мәліметтер. 
Металдар  мен  қорытпалардың  конструктивті  берікті-
гі және оны анықтау әдістері.  Қорытпалар құрамдары 
арқылы  беріктік  қасиеттерін  реттеу.  Металл  қорытпа-
лары  туралы  түсінік.  Жалпы  ережелер  және  анықта-
малар.  Болатты  термиялық  өңдеу.  Болатты  термиялық 
өңдеудің негізгі түрлер. Болатты термомеханикалық бе-
ріктендіру.  Компоненттер ерігіштігі ауыспалы қорытпа-
ларды беріктендіру.  Металдар мен қорытпаларды беттік 
беріктендіру. Қорытпаларды металдармен және бейме-
талдармен  диффузиялық  қанықтыру.    Болатты  беттік 
шынықтыру.  Перспективалы  беріктендіру  әдістері. 
Балқытып, қаптастыру әдісімен беттік беріктендіру және 
әдістің  практика  жағдайларында  қолданылуы.    Зертха-
налық  жұмыстарды  орындау  үшін  әдістемелік  нұсқау-
лар. Практикалық сабақтар және өзіндік жұмыс істеуге  
арналған тапсырмалар. Болаттың табиғи түйіршіктілігін 
анықтау. Жоғары жиілікті шынықтыру. Газ жалынымен 
шынықтыру.  Титанды  қорытпаларды  беріктендіруші 
термиялық  өңдеу.    Қорытпаларды  және  олардың  тер-
миялық  өңдеу  режимдерін  таңдау  бойынша  есептер. 
Есептерді шешуге әдістемелік нұсқаулар. Құрылымдық 
болаттар мен шойындар бойынша есептер мен тапсыр-
малар.  Өзіндік  жұмысқа  арналған  тапсырмалар.  Пән 
бойынша  жазба  жұмыстарының  тақырыптамасы.  Тест 
тапсырмалары.

жүктеу/скачать

Достарыңызбен бөлісу: