«мәдениеттану пәнінен» «0103000 Дене тәрбиесі және спорт»

2. Арабта екі түрлі мәдениет болды?

3. Араб мәдениетінің ерекшеліктерін атаңыз?

4. Халифаттағы өндірістің даму қарқыны қалай жүрді?

1.Африкадағы ежелгі адамдар.

2. Африкадағы ежелгі тайпалар мен мемлекеттер.

3.Африка мәдениеті.

Африканың қазіргі кездегі халқының саны 1 млрд 30 млн- нан астам. Материк халқының нәсілдік, тілдік және үлттың қүрамы өте күрделі. Африкада Жер шарындағы негізгі үш нәсілдің де өкілдері кездеседі (нәсілдерге тән басты белгілерді естеріңе түсіріңдер).

Африканың байыргы халқын саны жагынан басым экваторлыц нәсілдің өкілдері қүрайды. Материктің көп бөлігінде Сахарадан оң- түстікке қарай таралған негрлер мекендейді. Негрлердің көпшілігіне тән белгілер - өңінің қара, ал шаштарының қалың, бүйра болуы. Бүл қасиеттер олардың денесін қатты ыстықтан қоргайды. Негр тектес халықтардың ортақ белгілерімен қатар, бас және бет пішінінде, дене бітімі мен бойының үзындығында үлкен айырмашылықтар байқалады.

Эфиопия таулы қыратын мекендейтін эфиоптар еуропалықтар мен негр тектестердің арасынан шыққан өтпелі нәсілге жатады. Олардың өңдерінағызнегрлергеқарагандаақшылдауболғанымен,шаштарыбүйра, еріндерітүріктеуболыпкеледі. Ал Мадагаскар аралындатүратынлшлага- сийлер негрлер мен монгол тектес нәсілдердің араласуынан қалыптасқан. Еуропалық тектес нәсілге жататын халықтар Африканың солтүстігі мен оңтүстігінде түрады. Осы нәсілге Солтүстік Африканы мекендейтін араб және бербер халықтары, Жерорта теңізі жағалау- ында түратын француздар жатады. Ал ОңтүстікАфрикада Нидерландыдан көшіп барғандардың үрпақтары - африканерлер (бурлар) және агылшындар түрады.

Елдері. Жерорта теңізінің жағалауында ежелгі дүние бөліктері - Еуропа және Азиямен көршілес орналасқан Африка ежелден-ақ ғылым мен мәдениеттің ошағы ретінде белгілі. Африкажеріндегі Египет, Эфиопия, Гана тәрізді ежелгі мемлекеттерде қолөнер, сауда, қүрылыс ісі өркендеп, дүниежүзілік мәдениеттің дамуына айтарлықтай үлес қосқан. Египеттегі ежелгі пирамидалар, Александрия шам-шырагы (маягі) «Өлемнің жеті кереметінің» қатарына жатады. Сондай-ақ піл сүйегі мен ағаштан ойып жасалған айшықты ою-өрнектер, қоладан жасалған мүсіндер көптеп сақталған. Кейбір ғалымдар мәдениеттің дамуындағы алғашқы жетістіктері үшін адамзат ең алдымен Африкаға қарыздар деп есептейді. Бірақ кейіннен жүргізілген қүл саудасы мен отаршылдық саясат Африка елдерінің дамуын үзақ уақытқа тежеді.

Материктегі шаруашылығының даму дәрежесі ең жоғары мемле- кет - Оңтцстік Африка Республикасы. Солтүстік Африкадағы мү- най мен табиғи газ өндіретін Ливия, Алжир, Египеттәрізді елдер де қарқынды дамуда. Ал Мали, Нигер, Чад, Эфиопия, Сомали елдерінің даму дәрежесі өте төмен, мешеу елдердің қатарына жатады. Африка- ның артта қалған елдерінде аштықты болдырмас үшін халықаралық үйымдар бүл елдердің халқына үдайы қайырымдылық көмек көрсетіп отырады. Материктің жер қойнауы қазба байлықтарға өте бай. Сол себепті Африка елдерінің болашақта басқа елдермен сауда, ғылыми- мәдени байланыстарды орнату нәтижесінде шаруашылығын дамытуы- на мүмкіндігі мол.

Африка елдері табиғат жағдайы мен халқының қүрамына сәйкес бес тарихи-географиялық аймаққа топтастырылады: Солтцстік Аф­рика, Батыс Африка, Орталық Африка, Шыгыс Африка,Оңтцстік Африка.