Медициналык, микробиология
жүктеу/скачать 47,48 Mb. Pdf көрінісі
|
Медициналық микробиология
| eTneyi
мумкш; ecyiH ынталандыруы немесе тежеуц жоюы мумкш. Антимикробты химиялык заттардыц бактериоциды, вирулициды, фунгициды касиеы болгандыктан, оларды антисептикалык жэне залалсыздандырушы заттар ретшде пайдаланады. Дезинфекцияда кецшен колданылатын химиялык заттарга хлор-, йод- жэне бромы бар косылыстар мен тотыктыргыштар жатады. Б и о л о ги я л ы к ф а к то р л ар д ы ц эсер! Микроорганизмдер 6ip-6ipiMeH езара эртурл1 катынастарда болады. O prypai exi организмдердщ 6ipre ыршипк eTyi -симбиоз (грек ы лш де symbiosis - 6ipre ы риплж ету) деп аталады. Пайдапы езара катынастардыцб1рнеше варианты бар:метабиоз, мутуализм, комменсализм, сателлизм (15 - сурет). Метабиоз-б ipeyi ек ш и п с ш щ ы р ш ш к eHiMiH пайдаланатын микроорганизмдердш езара катынасы. Метабиозга нитрифицирлеупп бактериялар ездерше кажеты аммиакты-аммонифицирлеуцп топырактык бактери ян ы ц ы рш ш к еш мш алатын симбиоз жатады. Мутуализм - эртурл1 организмдердщ езара пайдалы аракатынасы. Мутуалисык симбиозга муктер- сацыраукулак пен кек-жасыл балдырлар симбиозы мысал бола алады. Балдыр жасушасынан органикалык заттарды алып, сацыраукулак балдырларга минералды туздарды жеыазш , оларды к е у т кетуден коргайды. Комменсализм (лат.-kommensalis -6 ip re тамактанушы) эртурлi даралардыц 6ipre ыршипк eiyi, мундай симбиозда 6 ip тур баскасына зиянын типзбей e3ine п ай д ату ар ед г Адамныц калыпты микрофлорасыныц екшдер1 - бактериялар комменсал болып табылады. Сателлизм - 6ip микробтыц эсершен eKiHLui микробтыц есуш щ кушеки. Мысалы, ашыткы мен сарцина колониялары коректж ортага метаболиттер белш , баска микробтардыц есу in ынталандырады. М Е Д И Ц И Н А Л ЬЩ М И К Р О БИ О Л О Г И Я 125 Микроорганизмдердщ б!рнеше турлер! б!рге ескенде, олардьщ физиологиялык функциялары мен касиеттер! белсещцрленш, олардьщ субстратка эсер ету\ жылдамдайды. Антагонистж езара катынас немесе антагонистж симбиоз, б\р микроб баскасына колайсыз эсер етш, оньщ закымдаулына, тшт! жойылуына экеледь Антагонист - микроорганизмдер топыракта, суда жэне адам организм! мен жануарларда кецтаралган. Адамньщток ¡шегшщ калыпты микрофлорасыньщ ею лдерь бифидобактериялар, лактобактериялар, ¡т е к таякшаларыныц жэне т.б. бегде жэне цпрггюш микрофлорага карсы антагонистж белсендш п жогары. Антогонистж езара катынастьщ механизм! эртурль Антагонизмн!н кен таралган тур!-микроорганизмдерд!н арнайы зат алмасу ен!мдер!-антибиотиктер тузу!, ол баска микроорганизмнщ дамуын тежейд!. Антагонизмнщ баска кер!н!стер! де бар, мысалы, жылдам кебею, бактериоциндер, соньщ ¡шшде колициндер енд!ру, органикалык кышкылдар ещ цру жэне ортаньщ рН-ын езгертет!н ешмдерд! тузу т.б. Антагонизм нег!з!нде корек кез!не бэсекелестгк тур!нде дамуы мумюн: антагонист микроорганизм удемел! дамып, коректж заттарды азайту аркылы баска микробтардьщ есу!н тежейд!. Микроорганизм баска организмд! корек кез1 рет!нде пайдаланса, паразитизм деп аталады. П а р а зи т и зм ге м ы сал р е т ш д е , б а к т е р и о ф а г пен б ак тер и я н ы ц ар а к а т ы н а с ы н , сол си якты бделловибриондардьщ (усак бактериялар, эдеттеп грам тер!с бактериялардьщ паразиттер! ) езара катынастарын жаткызуга болады. 6.3. Х^оршаган ортада м икробтарды жою Медицинада, турмыста, тагам енд!р!с!нде колданылатын эртурл! заттар мен материалдардагы м икробтарды (бактерия, вирус, саны раукулак, карапайымдарды) жою унпн 2 эд!с колданылады: стерилизация жэне дезинфекция. 6.3.1. С терилизация Стерилизация ( лат. 51егШ8- урыксыз)- ецдеуге жататын нысандардагы микробтарды толык жою. Стерилизацияныц нег!зг! 3 тэс!л! бар: жылулык, сэулел!к, химиялык. Жылулъщ стерилизация м икробтардьщ жогары тем пературага сез!м талды гы на непздедген . 60° С - та жэне су бар жерде акуыз денатурациясы, нуклейн кышкылдарыныц, липидтердщ деградациясы болып, нэтижес!нде микробтардьщ вегетативт! турлер! жойылады. Курамында аз мелшерде суы бар жэне онымен тыгыз байланыскан тыгыз кабыгы бар споралар 160-170° С-де жойылады. Жылулык стерил изацияда непзш ен кургак ыстык пен кысымды бу колданылады. 0ндеу келес! манипуляциялардан турады: 1. Жаракатпен, канмен жэне инфекциялык бел!нд!лермен ж анаспаган медициналык заттарды дезинфекциялап, ею рет шайып алады. 2. Жогарыда аталган заттармен жанасканда стерильдеуден бурын алдын - ала жаксылап ецдеуден жүктеу/скачать 47,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|