Медициналык, микробиология
жүктеу/скачать 47,48 Mb. Pdf көрінісі
|
Медициналық микробиология
| TycTi,
б ел гш 6ip жерлер1мен цитоплазматикалык мембранамен немесе мезосомамен б1рлест жаткан, хромосоманыц репликациясына катысатын аумактар болып кершедк Bip хромосомамен бершген нуклеоидтан баска бактерия жасушасында хромосомадан тыс, ковалентп туйыкталган Д Щ сакиналары болып табылатын, тукымкуалаушылык факторлары - плазмидалар болады. Капсула, микрокапсула, шырыш. Капсула - калындыгы 2,0 мкм-ден асатын, бактерия жасушасыньщ кабы ргасы м ен ты гы з бай л ан ы ск ан , сы рткы ш екаралры аны к бай калаты н ш ы ры ш ты куры лы м . П ато л о ги я л ы к затта р д ан т а ц б а л ы к -ж а гы н д ы д аяр л аган кезде кап сулан ы а ж ы р а т у га б о л ад ы . Бактериялардьщ таза дакылдарында капсула сирек тузш едг Ол жагындыда капсула заттарын негативт1 контрасттайтын арнайы, Бурри-Гинс эд1с1мен бояган кезде аныкталады: тушь капсула айналасында куцпрт фон тудырады. 38 о к у л ъ щ Капсула полисахаридтерден (экзополисахаридтерден), кейде полипептидтерден турады; мысалы, куйд!рп бацилласында ол D-глутамин кышкылыныц полимерлер!нен турады. Капсула гидрофильдц онда су кеп мелшерде болады. Ол бактериялардьщ фагоцитоздалуына кедерп жасайды. Капсула антигенд! болады: оган карсы антиденелер оныц улгаюын тудырады (капсуланьщ iciny реакциясы). Кептеген бактериялар микрокапсула тузедк ол - калыцдыгы 0,2 мкм-ден жука, тек кана электронды микроскоппен байкауга болатын шырышты тузш м . Капсуладан анык сырткы шекаралары байкалмайтын, мукоидты экзополисахаридтер - шырыш ретшде ажыратуга болады. Ш ырыш суда epirim болады. М укоидты экзополисахаридтер, кистозды фиброзбен ауыратын наукастар какы рыгы нда ж ш кездесетш кеюрщ таякшасыньщ мукоидты штамдарынатэн болып келедг Бактериялар экзополисахаридтер! адгезияга катысады (субстраттарга жабысу); оларды таты да гликокаликс деп те атайды. Капсула мен шырыш бактерияларды закымданудан, гидрофильд! болганды ктан суды ж аксы байланыстыра отырып, кебуден сактандырады, макроорганизмдер мен бактериофагтардьщ корганыштык факторларыньщ эсерш е кедерп жасайды. Талшъщтар - бактерия ж асуш асына козгалгыш тык кабш етш беред!. Талшыктар ез бастауын цитоплазмалык мембранадан алатын, жасушадан узындау болып келетш, ж щ ш к е ж тш е л ер боып келедг Талшык калыцдыгы 12-20нм, узындыгы 3-15 мкм болады. Олар уш белш ектен турады: спираль тэр1здес ж1пше, 1лмек жэне арнайы диск1лерден куралган (грам-оц бактерияларда 1 жуп, грам-терю бактерияларда 2 жуп дисюлер) езег1 бар базальдык денешж. Талшыктар диск1лер1мен цитоплазмалык мембрана мен жасуша кабыргасына бек1т1лед1. Талшыктар антиген болып табылатын, Н антиген акуыз - флагеллиннен {flagellum - талшык) турады. Флагеллин субб1рлжтер1 спираль тэр1здес ширатылган. Бактериялардьщ талшыктар саны тырыскак вибрионындагыдай б1реуден ( монотрих ), ¡шек таякшасы мен протейдшидей бактерияныцжан-жагында орналаскан ондаган, жуздеген ( перитрихтар ) болуы мумкш. Лофотрихтар - жасушаныц 6ip шет1нде орналаскан талшыктар будасы. Амфитрихтар - жасушанын ею шет1нде 6ip гана талшыктан болады. Талшыкгарды ауыр металдармен шандандырылган жагындыларда электронды микроскоппен караган кезде, немесе талшыктарды арнайы жуандандырып керсететш, эртурл1 заттарды адсорбциялау мен с1нд!р\ эдштермен ецдеп, жарык аркылы микроскоппен карауга болады. Крглшъщтар, немесе пилилер (фимбриялар) - талшыктарга Караганда ж щ ш ке (3+10 нм х 0,3+10 мкм) opi кыска, ж1пше тэр1здес курылымдар (2 - сурет). Пилилер жасуша беткешнен басталып, пилин акуызынан турады. Оларда антигендж белсенд1л1к болады. Пилид1ц адгезияга, ягни бактерияныц закымданушы жасушага жабысуына, коректену1не, су-туз алмасуына жауап беретш жэне жыныстык (F - пили), немесе конъюгациялык турлер1н ажыратады. жүктеу/скачать 47,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|