Мектеп жасына дейінгі балалардың қарапайым математикалық ұғымдарын қалыптастырудың теориялық негіздері
жүктеу/скачать 209 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ү. Бес жастағы балаларға заттың пішінін, мөлшерін, сандық қатынастары туралы ұғымдарды қалыптастыру.
- Жиын туралы түсініктің қалыптасуы.
| Бекіту сұрақ – тапсырмалары.
1.Екінші кішкентайлар тобынын балаларының кеңістік және уақыт түсініктерін дамытуға қызықты тапсырмалар мен жаттығулар жинағын жинақтаңыз. 2.Оқу іс-әрекетінін технологиялық картасын құрастырыңыз. Ү. Бес жастағы балаларға заттың пішінін, мөлшерін, сандық қатынастары туралы ұғымдарды қалыптастыру. Жоспар Жиын туралы түсініктің қалыптасуы. Жиндарды сан есіммен (қорытынды санмен) аталуы. Санау операциясына жаттықтыру. Жиын туралы түсініктің қалыптасуы. Төрт жастағы балалармен өткізілетің жұмысты, үш жастағы балалармен өткізілгендей, жиын туралы түсінікті қалыптастырудан бастаған орынды. Оларды жиынның бірліктерден құралуы мүмкін екендігімен таныстырып, сол бөліктерді айыра білуге үйрету қажет. Мысалы, топта балалар көп, бірақ олардың ішінде ер балалар мен қыздар бар. Топтағы барлық балалар ішінде қайсысы көп (аз) – ер балалар ма әлде қыздар ма немесе олар бірдейме? Балаларға екі топқа - ер балалар мен қыздар болып бөлінуді және екі қатар болып бір - біріне қарама – қарсы тұруды ұсынуға болады.Қатарларды салыстыру қайсысының пары жоқ екенің көрсетеді: бірнеше ер баланың қарсысында қыздар жоқ «Демек, ер балалар көп екен», - деп балалардың өздері қорытынды жасайды.Сөйтіп,топта балалар көп, бірақ осы «көптің» ішінде қыздар меғн ер балалар бар және ер балалар көп болып шықты, бұл «көптің» бөліктері тең емес екен. Топта түрлі мебель көп, мысалы үстелдер мен орындықтар, бірақ салыстыра келгенде, орындықтар көп, ал үстелдер аз екендігі анықталады. Олай болса, бөліктердің мұнда да тең болмағаны. Мынадай сабақ өткізуге де болады. Үстел басында отырған балаларға дөңгелекшелер әрбіреуіне үш түстісінен таратылып беріледі.Мәселен, біреуіне қызыл түстісінен көбірек, жасылынан аз және көк түстісінен одан да азырақ, екінші біреуіне қызылы мен жасылынан бірдей, ал көк түсінен аз т.с.с., яғни барлық балалардағы дөңгелекшелер жиынының бөліктері әр түрлі болады. «Сөйтіп, әр балада дөңгелекшелер көп, бірақ олардың қолындағы жиындары қандай бөлектерден тұрады?» - үш бөліктен: қызыл, жасыл және көк бөліктерден». - «Ал осы бөліктердің қайсысы үлкен немесе кіші екенін қалай білуге болады? Әлде барлық бөліктері тең бе?» Мұны қалай анықтауға болатынын балаларға ойластыру ұсынылады. Бұрын қалай жасағандарын балалар есіне түсіре бастайды. Олар бұғандейін солдан оңға қарай заттарды оң қолымен тізіп (жайып) қоюды үйренген. Дөңгелекшклерді бірінің астына бірін дәл орналастырып қоюды біледі. Тапсырма балалардың шама – шарқына лайық, сондықтан олар оны мұқият орындауға тырысады. Бір түсті дөңгелекшелер бір қатардағы әр дөңгелекше екінші қатардағы әр дөңгелекшенің астына келетіндей етіп, екі қатарға орналастырылады. Балалардан сұрағанда әрқайсысында түрліше болып шыққаны: біреулерінде қызыл дөңгелекшелер көп, көктері азырақ, ал жасылдары аз, басқаларында, керісінше, ең көбі көкк түстілері, ал қызылдары мен жасылдары аз, бірақ олар бірдей екені т.с.с байқалады. Осындай сабақтың аяқ кезінде балаларға дөңгелекшелерді қайтадан біріктіріп араластырып жіберу ұсынылады: «Олар тағы да көп болды, - дейді тәрбиеші. Бірақ бұл жиын әр түрлі бөліктерден: қызыл, көк және жасыл түсті дөңгелекшелерден тұратының сендер білесіндер». Әрине, дөңгелекшелер жиының екі түстен құрастыруды ұсынып, мұндай сабақты ең алғаш оңайлатуға болады және барлық балалардың дөңгелекшелерінің қызыл бөлігі көк бөлігіненн көп болады т.с.с. (тапсырманы жеңілдету немесе күрделендіру балалардың дайындық дәрежесіне байланысты болады). Енді жиын біркелкі заттардан ғана құралуы тиіс деген бұрынғы келісімнен бас тартуға болады. Бір жағынан, балалар ортақ белгісі бар барлық бүтінді, екінші жағынан, бүтін жиын үшін елерлік емес, ал оның өзінше қасиеттері бар бөлікткрін көре білуге үйренеді. Бұл бөліктерде жиындар, бұлар үлкен жиын құрамына бөліктері ретінде енеді. Екі жиын элементтерін салғастыру сан есім- сөздерді пайдаланып балалардың санап үйренуге көшуіне берік көрнекі - сезімдік негіз салады. Нақтылы жиын идеясы кішкентайлардың зер салатын заты ретінде алса, олар үшін ол идея әрі жақын, әрі түсінікті бола алады. Шынында да, балалардың ойыншықтары көп -ақ алайда бұл «көп» - өзінің құрамы жөнініен әр түрлі.Осы құрамдық бөлікткрді айырып алу және балаларға бөліктерді бүтінімен өзара байланысын көрсету, балалардың математикалық тұрғыдан дамуы үшін ғана емес, жалпы ақыл -ойын дамыту үшін әрі қажет, әрі бағалы. Балаларды санауға үйретуге асығудан гөрі, бұл әрине, маңыздырақ, мұнда біз санауға үйретудің маңыздылығына шнк қойп отырған жоқпыз. жүктеу/скачать 209 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|