12-параграф. 2-жартыжылдық 221. Сурет салу: 1) сенсорлық қабылдау бойынша (форма, мөлшері, түсі, үлгі және атауы бойынша затты таңдайды) арнайы ойындар мен жаттығулар жүргізеді; 2) затты контуры бойынша (форманы көру-қимылдаумен пішіндеу) қарындашпен, саусағымен жүргізу арқылы анықтауға үйренеді; 3) көмекші құрал ретінде үстінен басып жүргізуді пайдаланып, орындаушы және жүргізу қимылын байланыстыруға үйрету; 4) сурет салуды аяқтау (мысалы, бала ағаштың суретін салды, ересек адам ағаштың астына баланың суретін бейнелейді немесе бірнеше баланы) арқылы балалар сурет салу мазмұнын кеңейтеді. 222.Күтілетін нәтижелер: 1) арнайы ойындар мен жаттығу барысында форма, мөлшері, түсі, үлгі және атауы бойынша затты таңдайды; 2) затты контуры бойынша (форманы көру-қимылдаумен пішіндеу) қарындашпен, саусағымен жүргізеді. 223. Мүсіндеу: 1) көлемді формалар мен пластикалық материалдар қасиеттерін салыстыру (қамыр жұмсақ, сондықтан түсті қылуға болады; үзіктерін алмастыру арқылы түсті пластилин алуға болады; кепкеткеннен кейін бояуға болады) процесінде жапыстыруға қызығушылығын қалыптастыру; 2) арнайы формаларды қолданумен (үшбұрыш, дөңгелек, төртбұрыш) алуантүрлі тегіс бейнелерді алу біліктілігін қалыптастыру; 3) нақты сурет алу үшін тегіс бейненің бұрыштарын, саусағымен ортасын басу тегіс бейнені өзгерту біліктілігін қалыптастыру; 4) тегіс бейнелерді мәні бойынша таңдалған композициядан құру; 5) жұққа пластилинге ересек адаммен бірге пластикалық материалды жаю; 6) шар тәріздес формадағы заттарды жапыстыру; бейнеленген заттардың қосымша бөліктерін, ерекшеленіп тұрған шарларды жасау; 7) бірнеше бөлінген бұйымды, жіппен (моншақ) бұйым жасауға үйрету; 8) басқа бейнелерді алу үшін кесілген шар амалын қолдана алу біліктілігін қалыптастыру; 9) бірнеше кесілген шарлардан (торт, күлше) жапыстыру жұмыстарын құруға үйрету; 10) кесілген шарды табиғи материалдармен безендіруге, жаңартуға үйрету; 11) бағанаға пластикалық материалдардан түйін жаюға үйрету; 12) басқа формадағы (сақина) бағананы құруға үйрету; 13) көлемі бойынша (ағаш, бұлт, күн, қақпақ) әртүрлі үрленген және қатарланған рельефті бейнелерді құру біліктілігін қалыптастыру. 224. Күтілетін нәтижелер: 1) көлемді формалар мен иілгіш материалдардың қасиеттерін салыстыру (қамыр жұмсақ, сондықтан түсті қылуға болады; үзіктерін алмастыру арқылы түсті ермексаз алуға болады; кепкеннен кейін бояуға болады) процесінде жабыстыруға қызығушылық танытады, біледі; 2) арнайы формаларды қолданумен (үшбұрыш, дөңгелек, төртбұрыш) алуантүрлі тегіс бейнелерді алуды біледі; 3) жұқа ермексазға ересек адаммен бірге иілгіш материалды жаяды; 4) шар тәріздес формадағы заттарды жапыстыру; бейнеленген заттардың қосымша бөліктерін, ерекшеленіп тұрған шарларды жасайды; 5) бірнеше бөлінген бұйымды, жіппен (моншақ) бұйым жасайды; 6) басқа бейнелерді алу үшін кесілген шар амалын қолдана алады; 7) бірнеше кесілген шарлардан (торт, күлше) жапыстыру жұмыстарын құрады; 8) кесілген шарды табиғи материалдармен безендіреді, жаңартады; 9) бағанаға пластикалық материалдардан түйінін жаяды; 10) басқа формадағы (сақина) бағананы құрады; 11) көлемі бойынша (ағаш, бұлт, күн, қақпақ) әртүрлі үрленген және қатарланған рельефті бейнелерді құрады. 225. Музыка: 1) марш, вальс, ән ырғақтарын есту арқылы ажырату; 226. Күтілетін нәтижелер: 1) марш, вальс, ән ырғақтарын есту арқылы ажыратады. 227. Тифлографика (біріншілік көруінде бұзылысы бар балалар үшін). 228. Рельефті бейнені оқу: 1) "сызық" ұғымын қалыптастыру; 2) рельефті суреттер түрімен таныстыру (аппликация, контурлы); 3) сызықты (нүкте, түзу сызық) бейнелеу амалымен таныстыру; 4) түзу және көлдеңнен сызық туралы түсініктерін қалыптастыру; 5) әртүрлі материалдарда (қағаз, лавсандық пленка) әртүрлі амалдармен орындалатын түзу және көлдеңнен сызықтарды оқуға үйрету; 229. Рельефті-графикалық әрекет: 1) жұмысқа приборларды дайындау біліктілігін дамыту; 2) геометриялық фигуралар трафаретінің ішіне нүктені басуға үйрету; 3) трафарет бойынша түзу және көлдеңнен сызықты жүргізу дағдысын қалыптастыру. 230. Күтілетін нәтижелер: 1) нұқсаулық және үлгі бойынша қол саусақтары және қылқаламмен әрекетті орындай алады; 2) заттардың формасы мен көлемін ескере отырып, затқа сәйкес ұстай алады; 3) үлгі бойынша заттарды сипап сезу арқылы зерттейді; 4) сипап сезу белгісі бойынша объектілердің ұқсастығы мен айырмашылығын құрады; 5) өлшемнің ұлғаю ретілігінде үш объектіні қатарға құрай алады; 6) үлгі және нұсқау бойынша әртүрлі заттық-тәжірибелік түрлерін орындайды; 7) тифлопедагогтың көмегімен прибор жұмыс жасауға дайындайды; 8) өз еркімен нүкте баса алады; 9) әртүрлі материалдарда (қағаз, лавсандық пленка) әртүрлі амалдармен орындалатын түзу және көлдеңнен сызықтарды саралайды.