408. "Әлеумет" білім беру саласының базалық мазмұны әлеуметтік-тұрмыстық бағдар арнайы түзеу оқу қызметінде жүзеге асырылады.
409. Мақсаты - әлеуметтендірудің табысты болуын қамтамасыз ететін және мектепте оқыту жағдайында дербес іс-әрекеттің негізі болып саналатын әлеуметтік-адаптивті біліктер мен дағдыларды қалыптастыру және дамыту.
410. Міндеттері:
1) адамның тұрмыстық және әлеуметтік өмірінің салалары туралы ұғымдарын дамыту;
2) қоғамдық өмірдің нормалары мен ережелері туралы ұғымдарды дамыту;
3) коммуникативті іс-әрекеттің вербальды және вербальды емес құралдарын дамыту;
4) практикалық іс-әрекетте әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау біліктері мен дағдыларын қолдану үшін жағдай жасау.
411. "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдар" коррекциялық сабақтарының мазмұны бөлікшелерден тұратын оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған және күтілетін нәтижелер түріндегі коррекциялық оқытудың мақсаттарын қамтиды. Әрбір бөлікшенің ішінде бірізді ұйымдастырылған коррекциялық оқыту мақсаттары, педагогтарға өз жұмысын жоспарлауға, балалардың жетістіктерін бағалауға және коррекциялық әсер етудің тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді.
412. Оқу бағдарламасының мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:
1) бала және оның отбасы;
2) жеке гигиена;
3) заттық әлем;
4) мінез-құлық және қарым-қатынас мәдениеті;
5) адамның тұрғын үйі;
6) әлеуметтік-тұрмыстық сфера;
7) ересектердің еңбегі;
8) көшедегі мінез-құлық ережесі.
413. "Бала және оның отбасы" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) өзі туралы ұғымдар;
2) отбасы.
414. "Жеке гигиена" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) жеке гигиена заттары;
2) гигиеналық процедуралар.
415. "Заттық әлем" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) тұрмыстық заттар;
2) заттық-практикалық іс-әрекет.
416. "Мінез-құлық және қарым-қатынас мәдениеті" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) мінез-құлық мәдениеті;
2) қарым-қатынастың вербальды емес құралдары.
417. "Адамның тұрғын үйі" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) тұрғын үй бөлмелері;
2) тұрғын үй бөлмелерінің гигиенасы.
418. "Әлеуметтік-тұрмыстық сфера" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) қоғамдық-тұрмыстық мекемелер;
2) қоғамдық орындағы мінез-құлық ережесі.
419. "Ересектердің еңбегі" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) кәсіптер;
2) үй еңбегі.
420. "Көшедегі мінез-құлық ережесі" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) жаяу жүргіншілердің қозғалыс ережесі;
2) көлік.
421. Оқыту мақсаттарының жүйесі. "Бала және оның отбасы" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:
1) өзі туралы ұғымдары: өз ағзасының бірқатар ерекшеліктерін біледі, өзінің сенсорлы мүмкіндіктерін түсінеді; сырт бейнесі мен мінезінің белгілері бар тұлға ретінде өзі туралы ұғымдары бар;
2) отбасы: туыстық қатынастарды түсінеді, отбасы мүшелерінің есімдері мен әкесінің атын атайды; олардың отбасындағы міндеттерін біледі.
19-кесте
Бөлімше
Оқыту мақсаттары
1.1 Өзі туралы түсініктері
0.1.1.1 өзінің есімін, тегін, әкесінің атын, жасын, жынысын, мекен-жайын білу
0.1.1.2 өз ағзасы мен денсаулығының бірқатар ерекшеліктерін түсіну
0.1.1.3 өзінің сенсорлы мүмкіндіктерін, шынайы және ықтимал жетістіктерін түсіну
0.1.1.4 өзінің сырт бейнесінің, мінезінің ерекшеліктерін білу
1.2 Отбасы
0.1.2.1 отбасы мүшелерін атау, туыстық қатынастарды түсіну, отбасылық міндеттердің бөлінуін, ата-аналардың жұмыс орнын, отбасылық дәстүрлерді білу
422. "Жеке гигиена" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:
1) жеке гигиена заттары: жеке гигиена заттарының қызметін біледі; басқа заттардың арасынан жеке қолданыстағы заттарды таниды;
2) гигиеналық процедуралар: тұрақты гигиеналық дағдылары бар; гигиена ережелерін орындауда өзіндік бақылау тәсілдерін біледі және қолданады.
20-кесте
Бөлімше
Оқыту мақсаттары
2.1 Жеке гигиена заттары
0.2.1.1 жеке гигиена заттарын, олардың қызметін және сақтау ережесін білу
0.2.1.2 көру және сақталған анализаторлардың көмегімен басқа заттардың арасынан сипаттамалық белгілері бойынша жеке қолданыстағы заттарды тану
2.2 Гигиеналық процедуралар
0.2.2.1 жеке гигиенаның маңызын түсіну
0.2.2.2 гигиеналық процедураларды орындаудың мазмұны мен бірізділігін білу
0.2.2.3 гигиеналық процедараларды және өзінің сырт бейнесін күтуде өзіндік бақылауды көрсету
423. "Заттық әлем" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:
1) тұрмыстық заттар: тұрмыстық заттардың алуан түрлілігінде еркін бағдарланады; заттарды салыстыру, жалпылау, жіктеу дағдылары бар;
2) заттық-практикалық іс-әрекет: таныс заттарды қолдануда заттық-практикалық іс-әрекет тәсілдерін меңгерген; заттармен әрекет етудің меңгерген тәсілдерін жаңа жағдайларға ауыстыруда өзбетінділік танытады.
21-кесте
Бөлімше
Оқыту мақсаттары
3.1 Тұрмыстық заттар
0.3.1.1 тұрмыста қажетті заттарды және олардың қызметін білу
0.3.1.2 полсенсорлы негізде заттардың қасиеттерін ажырату
0.3.1.3 заттың қызметі мен құрылысы, жасалған материалы арасындағы байланысты орнату
0.3.1.4 сипаттамалық белгілері бойынша заттарды салыстыру және жалпылау
0.3.1.5 функционалды қызметі бойынша бір түрдегі заттардың ішінде жіктеу
3.2 Заттық-практикалық іс-әрекет
0.3.2.1 заттардың қызметіне сәйкес олармен әрекет ету тәсілдерін білу және орындау
0.3.2.2 заттармен әрекет етудің меңгерген тәсілдерін жаңа жағдайларға ауыстыру
424. "Мінез-құлық және қарым-қатынас мәдениеті" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:
1) мінез-құлық ережесі: мәдени мінез-құлық ережесін біледі; қабылданған нормаларға сәйкес өзінің мінез-құлқын өзіндік бақылау және өзіндік реттеу дағдылары бар;
2) қарым-қатынастың вербальды емес құралдары: адам өміріндегі және бейнелердегі эмоционалды күйлерді ажыратады; олардың мимикасын, қол қимылын, позаларын көрсете біледі.
22-кесте
Бөлімше
Оқыту мақсаттары
4.1 Мінез-құлық ережесі
4.1.1.1 әртүрлі жағдайларда ересектермен және қатарластармен қарым-қатынастың және мәдени мінез-құлықтың ережелерін білу
4.1.1.2 өзінің мінез-құлқында қарапайым өзіндік бақылауда бағдарлану
4.2 Қарым-қатынастың вербальды емес құралдары
4.2.1.1 қарым-қатынастың тілдік емес құралдарының маңызын түсіну
4.2.1.2 негізгі эмоционалды күйлерді сырттай көрсетудің сипаттамалық ерекшеліктерін түсіну
4.2.1.3 адамның өмірдегі, бейнелердің әртүрлі типіндегі (пиктограмма, сурет, фото) эмоционалды күйлерді анықтау
4.2.1.4 эмоционалды күйлерді модельдеу
4.2.1.5 практикалық іс-әрекетте қарым-қатынастың тілдік емес құралдарын қайта жаңғырту
425. "Адамның тұрғын үйі" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:
1) тұрғын үйлер: тұрғын үйлер мен олардың кеңістігін толтыратын заттардың функционалды қызметі туралы ұғымдары бар;
2) тұрғын үйлердің гигиенасы: тұрғын үйлерге қойылатын негізгі гигиеналық талаптарды, тазалықты ұстау тәсілдерін біледі.
23-кесте
Бөлімше
Оқыту мақсаттары
5.1 Тұрғын үйлер
0.5.1.1 тұрғын үйлердің түрлерін білу
0.5.1.2 тұрғын үйлердің атауын, функционалды қызметін және затпен толтыруды білу
5.2 Тұрғын үйлердің гигиенасы
0.5.2.1 тұрғын үйде тазалық пен тәртіптің адам үшін маңызын түсіну
0.5.2.2 бөлмелерде тазалықты ұстау тәсілдерін білу
426. "Әлеуметтік-тұрмыстық сфера" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:
1) қоғамдық-тұрмыстық мекемелер: қоғамдық-тұрмыстық мекемелердің бірқатар түрлерінің қызметін түсінеді;
2) қоғамдық орындардағы мінез-құлық ережесі: мекеме қызметкерлеріне өтінішпен, мәселелермен мәдени қатынастың формалары мен қоғамдық орындардағы мінез-құлық ережесін біледі.
24-кесте
Бөлімше
Оқыту мақсаттары
6.1 Қоғамдық-тұрмыстық мекемелер
0.6.1.1 қоғамдық-тұрмыстық мекемелердің бірқатар түрлерін (дүкен, емхана, дәріхана, пошта, кинотеатр, кітапхана), олардың қызметін білу
0.6.1.2 адамның социумдағы орнын түсіну (кинотетарда - көрермен, дүкенде - сатып алушы)
6.2 Қоғамдық орындағы мінез-құлық ережесі
0.6.2.1 қоғамдық орындарда мінез-құлық ережесін білу
0.6.2.1 мекеме қызметкерлерімен мәдени өзара әрекеттестік формаларын білу
427. "Ересектердің еңбегі" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:
1) кәсіптер: әртүрлі кәсіптегі адамдардың еңбегінің мазмұны туралы ұғымдары бар; олардың еңбегінің маңызын түсінеді;
2) үй еңбегі: үй еңбегінің түрлері, мазмұны және маңызы туралы ұғымдары бар; үй еңбегінің бірқатар түрлерін орындау тәсілдері мен тәртібін біледі.
25-кесте
Бөлімше
Оқыту мақсаттары
7.1 Кәсіптер
0.7.1.1 кәсіптердің алуан түрлілігі, әртүрлі кәсіптегі адамдардың еңбегінің мазмұны мен маңызы туралы ұғымдардың болуы
0.7.1.1 сюжеттік картина бойынша еңбек әрекеттерін тану және сипаттау
7.2 Үй еңбегі
0.7.2.1 ересектердің үй шаруашылық іс-әрекетінің түрлері туралы ұғымдардың болуы
0.7.2.2 үй еңбегінің маңызын түсіну
0.7.2.3 адамның тұрмыстағы еңбегін жеңілдететін заттарды білу
0.7.2.4 үй еңбегінің нақты түрлерін орындау тәсілдерін білу (шаң сүрту, еден жуу)
428. "Көшедегі мінез-құлық ережесі" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:
1) жаяу жүргіншілердің қозғалыс ережесі: көшеден өту ережесін біледі; бірқатар жол белгілерінің маңызын түсінеді;
2) көлік: жолаушылар көлігінің алуан түрлерін біледі, оның адамдар өміріндегі маңызын түсінеді; көлік қозғалысының дыбыстық сипаттамасына бағдарланады; қоғамдық көліктегі мінез-құлық ережесін біледі.
26-кесте
Бөлімше
Оқыту мақсаттары
8.1 Жаяу жүргіншілердің қозғалыс ережесі
0.8.1.1 жүргіншілер бөлігі мен тротуарды ажырату
0.8.1.2 көшеде қауіп көздері туралы ұғымдардың болуы
0.8.1.3 көшеден өту ережесін білу
0.8.1.4 "жаяу жүргіншілер жолы", "жерасты жолы" жол белгілерінің маңызын түсіну
8.2 Көлік
0.8.2.1 жолаушылар көлігінің түрлерін ажырату және атау
0.8.2.2 жолаушылар көлігінде қозғалыс ережесін білу (маршруттар, аялдамалар)
0.8.2.3 дыбыстық сипаттамасы бойынша көліктің қозғалыс жылдамдығын, оның жақындауы мен алыстауын, аялдаманы, есіктердің ашылуы мен жабылуын ажырату
0.8.2.4 қоғамдық көліктегі мінез-құлық ережесін білу
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2016 жылғы 12 тамыздағы № 499 бұйрығына 4-қосымша