Метеорологиялық-климатологиялық энциклопедия
ЭЛЕКТРОМАГНИТТІК РАДИАЦИЯ
жүктеу/скачать 4,63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЭЛЕКТРОНДЫ МИКРОСКОПТЫҢ
| ЭЛЕКТРОМАГНИТТІК РАДИАЦИЯ күннен келетін сәулелік
радиация. ол 300 000 км/с жылдамдықпен тарайды және жердің бетіне дейін жетеді. Күннің сәулелі радиациясы бірнеше спектрлік облыстарға бӛлінеді (X, - толқын ұзындығы); 1) гамма-сәуле 2) рентгендік сәуле 3) ультракүлгін сәуле 4) кӛрінетін жарықтық сәуле 5) инфрақызыл сәуле 6) радиотолқынды сәуле ЭЛЕКТРОНДЫ МИКРОСКОПТЫҢ кӛрсеткіштік қабілеті ӛте жоғары. Қазіргі электронды микроскоптың кӛрсеткіштік қабілеттілігі 0,1-0,3 нм-ге дейін жетеді. Электрондық микроскоптың құрылыс принципі жарық микроскопына ұқсас, сәулелерінің рӛлін электр тоғымен қыздырылған вакуумда орналасқан V пішінді фольфрам жібі электрондар тасқынының қызметін атқарады, әйнек линзалардың орнында электромагниттік линзалар орналасқан. Жарық микроскопының объективі мен окулярының орнына электрондықмикроскоптың магниттік катушкалары сәйкес келеді. Электронды микроскопта (ЭМ) міндетті түрде ваккум болуы қажет, себебі ауада электрондар алысқа кете алмайды, оттегі, азот немесе кӛмір қышқыл газы молекулалармен кездессе, олар бӛгеліп ӛз жолын ӛзгертіп шашырай кетеді. Электрондар тасқынының бағытын қажетіне қарай қуатты электр ӛрісі немесе магнит ӛрісімен ӛзгертуге болады. Электрондардың жылдамдығы үдесе, электрондық микроскоптың шешуші кабілеті артады. Электронды микроскоптың экраны мен фотопластинкада 50 000 есе үлкейтуге, фотошығаруда одан да кӛп есе үлкейтуге (10) болады. Қазіргі уақытта флуоресценцияланатын экраннан электронды - микроскопиялық суреттерді сандық телекамерамен компьютерге беріледі. Принтерді пайдалана отырып, суреттерді шығара алады. Электронды микроскоптың кӛмегімен металл мен кристалды торларда зерттеуге қолданады. Электронды микроскоптарда жарықтың орнына электрон сәулелері қолданылады, осыған байланысты қолданылатын қуаттың күші 50—100 кВ-қа дейін барады, ал толқын ұзындығы 0,056—0,035 А°- ге жетеді. Толқын ұзындығы неғұрлым қысқа болса, микроскоптың кӛрсеткіштік қабілеттілігі сорғұрлым артатынын физика курсынан жақсы білеміз. Осыған байланысты электронды микроскоптардың кӛрсеткіштік қабілеттілігі —1—7 А°-ға, ал үлкейткіштік қабілеттілігі 600 000-ға дейін жетеді. Электронды микроскоптың кӛмегімен қарайтын заттың қалыңдығы 400—600А° препаратты кӛруге болады, ӛйткені қалың препараттан электрондар ӛте алмайды, олардың ӛткізгіштік қасиеті нашар. Электронды микроскопқа препарат дайындайтын приборды ультрамикротом деп атайды. Осы прибордың кӛмегімен жұқа кесінді жасап, оны объекті торына бекітіп, арнайы бояулармен бояп, электронды микроскоппен қарайды. Электрон сәулелері препарат арқылы ӛткенде объектінің үлкейтілген «кӛлеңкесі» экранға түседі. жүктеу/скачать 4,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|